De feiten in de zaak van M. Valdemar
"The Facts in the Case of M. Valdemar" is een kort verhaal van Edgar Allan Poe. Het werd voor het eerst gepubliceerd in 1845. Het verhaal gaat over een stervende, gebiologeerd man wiens lichaam desintegreert zodra de trance is opgeheven. Poe werd geïnspireerd om het verhaal te schrijven na het lezen van een beschrijving van een operatie uitgevoerd op een gebiologeerde patiënt. Het verhaal bevat veel gore, wat leidt tot de speculatie dat Poe medische teksten had bestudeerd. "Valdemar" is bewerkt tot film en radiodrama.
Illustratie door Harry Clarke, 1919
Plot
De verteller betovert een zieke vriend, M. Valdemar. Valdemar meldt eerst dat hij stervende is en vervolgens dat hij dood is. De verteller laat hem zeven maanden lang in een mesmerische toestand. Gedurende deze tijd is Valdemar zonder polsslag, hartslag of adem. Zijn huid is koud en bleek. Uiteindelijk probeert de verteller hem wakker te maken. Valdemars gezwollen zwarte tong smeekt om terug in slaap te worden gebracht of om volledig gewekt te worden. Hij roept herhaaldelijk "dood! dood!". De verteller haalt Valdemar uit de trance en zijn lichaam valt onmiddellijk uiteen in een "bijna vloeibare massa van afschuwelijke ontbinding".
Publicatiegeschiedenis
Poe werd geïnspireerd tot het schrijven van Valdemar na het lezen van een brief over een operatie op een gebiologeerde patiënt. Het verhaal werd in december 1845 gepubliceerd in twee verschillende tijdschriften in New York. Het ene had als titel "The Facts in M. Valdemar's Case". In Engeland werd het verhaal eerst gepubliceerd als "Mesmerism in Articulo Mortis" en later als "The Last Days of M. Valdemar".
Stijl
Poe gebruikt gedetailleerde beschrijvingen en veel gore in "Valdemar". Misschien heeft hij medische teksten bestudeerd. Zo lekken Valdemars ogen op een gegeven moment een "overvloedige uitstroom van een geelachtige ichor". De beeldspraak van het verhaal wordt samengevat in de laatste regels: "...zijn hele gestel in één keer - binnen één minuut, of nog korter, verschrompeld - helemaal weggerot onder mijn handen. Op het bed, voor dat hele gezelschap, lag een bijna vloeibare massa van afschuwelijke ontbinding." De walgelijke beeldspraak inspireerde waarschijnlijk latere fictie, waaronder die van H.P. Lovecraft. Deze laatste regels vormen een van de krachtigste momenten in het werk van Poe, waarbij schok, walging en onbehagen in één moment worden samengebracht. Dit einde laat zien dat pogingen om zich de macht over de dood toe te eigenen afschuwelijke gevolgen zullen hebben en daarom uiteindelijk niet succesvol zullen zijn.
Aanpassingen
Filmbewerkingen omvatten een segment in Roger Corman's Tales of Terror (1962) en George A. Romero's Two Evil Eyes (1990). "Edgar Allan Poe's Valdemar" (2000) was een dramatische bewerking voor National Public Radio.
