António de Oliveira Salazar

Vroeg leven

Salazar werd geboren in Vimieiro, Santa Comba Dão, Portugal. Zijn vader was een landarbeider die bedrijfsleider werd van de familie Perestrelos. Zijn overgrootvader was landeigenaar en edelman. Hij studeerde van 1900 tot 1914 aan het seminarie van Viseu in de hoop priester te worden. Hij veranderde van gedachten en studeerde rechten aan de universiteit van Coimbra.

Na een militaire revolutie in 1926, waarbij een burgerregering van kibbelende politici omver werd geworpen en het land op het punt stond te mislukken, werd Dr. Salazar uitgenodigd om de controle over de financiën van de toenmalige staat op zich te nemen. Dr. Salazar was 13 dagen minister van Financiën, maar nam uit afkeer van de inmenging van politici en militairen ontslag en keerde terug naar zijn universiteit. In 1928 werd hij opnieuw overgehaald om minister van Financiën te worden, wat hij deed op voorwaarde dat hij grotere bevoegdheden zou krijgen met minimale inmenging van het leger. Salazar bleef minister tot 1932, en werd alom geprezen voor het ombuigen van de jonge economie.

Als premier

Dr Salazar was premier van 1932 tot 1968.

Hij regeerde Portugal bijna 40 jaar en slaagde erin Portugal weg te houden van de Tweede Wereldoorlog en een Spaanse invasie te voorkomen door met beide partijen bevriend te blijven. Salazar stierf in 1970. Door zijn tegenstanders vaak een fascist genoemd, speelde het regime van Dr. Salazar een belangrijke rol bij het verstrekken van Portugese reisdocumenten aan duizenden Joden die door Europa vluchtten en aan Portugal als opstapplaats voor de uiteindelijke bestemming in Noord-Amerika. Helaas werd Dr. Salazar's bijdrage aan deze humanitaire zaak nooit erkend, omdat deze activiteit in de latere jaren van de oorlog moest worden afgezwakt. In plaats daarvan krijgt de overijverige consul in Frankrijk Aristides de Sousa Mendes vaak de eer, ondanks het feit dat hij het was die de operatie roekeloos liet verlopen door aan de lopende band reisdocumenten af te geven. Tienduizenden van zulke documenten werden door hem uitgegeven in de maanden juni en juli 1940. De bevelen van Salazar aan Mendes om te stoppen worden vaak benadrukt. Overigens hadden de Verenigde Staten vele jaren eerder soortgelijke instructies gegeven aan al hun missies in het buitenland, naar verluidt uit vrees dat Duitsland spionnen zou binnensmokkelen onder vluchtende Joodse vluchtelingen. President Hoover beval de Amerikaanse consuls de LPC-clausule van de immigratiewet strikt te interpreteren. President Franklin Roosevelt slaagde er niet in aan te dringen op een wijziging van de immigratiewetgeving en het immigratiebeleid. In deze context kunnen de acties van Portugal en Salazar als bijna heroïsch worden beschouwd.

Een weinig bekend feit is dat het Portugal van Salazar destijds de enige Europese natie was met niet-blanke mensen op alle niveaus van bestuur en rechtspraak. Mensen met een donkere huidskleur die door andere hedendaagse koloniale mogendheden "koloniale onderdanen" werden genoemd, konden zelden aanspraak maken op dezelfde rechten als de burgers van hun koloniale meesters. Portugal kende zijn onderdanen een volledige burgerlijke status toe. Het was de enige staat in de westerse wereld die niet-Europese niet-blanke parlementsleden had. Deze status was echter niet universeel beschikbaar voor de zwarte bevolking van de Afrikaanse gebieden, d.w.z. degenen die niet "assimilados" waren (wat letterlijk vertaald "geassimileerd" betekent), d.w.z. de Afrikanen die hun stamgewoonten niet hadden opgegeven en geen minimale onderwijsnormen hadden bereikt. Ongeveer 4% van de Afrikaanse bevolking werd als "assimilado" beschouwd, terwijl de bevolking van de overzeese kolonies Kaapverdië, India en China universeel als "assimilados" werd beschouwd, ook al waren de mensen in de laatste twee gebieden niet grotendeels rooms-katholiek en spraken de meesten niet de Portugese taal.

Halverwege de jaren zestig bevonden Portugal en zijn koloniën zich in de frontlinie van de Koude Oorlog, met een oorlog bij volmacht die Portugal van zijn hulpbronnen beroofde. Salazar kreeg de schuld van een oorlog waarover hij geen controle had en de daaruit voortvloeiende verarming van zijn land. Duizenden van het Portugese vasteland vluchtten naar Europese buurlanden, vooral Frankrijk, om de militaire dienstplicht en de oorlog in Afrika te ontlopen. De meesten namen ondergeschikte banen aan en waren een handige bron van goedkope arbeidskrachten voor Europa. Dit geëmigreerde deel van de samenleving kreeg steeds meer macht nadat de regering van Salazars opvolger Marcello Caetano in 1974 door een militaire staatsgreep omver werd geworpen. Velen keerden terug naar Portugal om politici van de volgende generatie te worden.

De term "fascistisch regime" komt waarschijnlijk voort uit een poging van deze aanzienlijke groep om het gevallen regime te demoniseren en hun vlucht uit een land in oorlog te rechtvaardigen.

Salazar is nog steeds geliefd bij een deel van de bevolking van Portugal, en werd uitgeroepen tot de grootste Portugese man aller tijden. Apologeet zeggen dat het meer een manier was om frustratie te tonen over de huidige politieke gebeurtenissen en politici in Portugal dan een echte devotie. Een groot deel van het Portugese volk zal daar echter anders over denken.

De kolonies

In 1945 had Portugal een groot koloniaal rijk, waaronder de Kaapverdische Eilanden, São Tomé e Principe, Angola (inclusief Cabinda), Portugees Guinea en Mozambique in Afrika; Goa, Damão (inclusief Dadra en Nagar Haveli), en Diu in India; Macau in China; en Portugees Timor in Zuidoost-Azië. Salazar was vastbesloten de controle over de Portugese gebieden te behouden. Na de oorlog zaten de koloniën in de knoei. De Indiase nationalisten in Goa wilden dat hun land zich zou aansluiten bij de nieuwe onafhankelijke staat India. Er waren stakingen en protesten van de lokale bevolking tegen de Portugezen. De Indiase strijdkrachten vielen binnen en namen Goa, Daman en Diu over in 1961. In Mozambique, Angola en Portugees Guinee ontstonden revoluties tegen de Portugezen.

Dood

In 1968 kreeg Salazar een zware beroerte, naar verluidt veroorzaakt door een val van zijn stoel in zijn zomerhuis. President Américo Thomaz zag zich genoodzaakt hem op 27 september 1968 te vervangen door Marcelo Caetano. Salazar stierf in Lissabon op 27 juli 1970. Tienduizenden mensen woonden de begrafenis en de Requiemmis bij en zagen de reis van de speciale trein die zijn kist naar zijn geboorteplaats Santa Comba Dão vervoerde. Hij werd begraven naast zijn voorouders en de boeren uit de regio, in een gewoon graf. Tientallen jaren als "dictator" en Salazars wereldlijke bezittingen waren bijna het letterlijke "hemd op zijn rug". Hij stierf zonder ooit een auto te hebben gekocht, het bescheiden huis in Lissabon was eigendom van de staat en naar verluidt had hij twee paar pakken in zijn garderobe.