Peter Grünberg
Peter Andreas Grünberg (18 mei 1939 - 7 april 2018) was een Duits natuurkundige.
Hij won in 2007 de Nobelprijs voor natuurkunde voor zijn ontdekking van de reuzenmagnetoweerstand, waardoor harde schijven van gigabytes gemakkelijker konden worden geproduceerd. De helft van de prijs ging naar Albert Fert, die op hetzelfde moment reuzenmagnetoweerstand ontdekte, maar Fert en Grünberg werkten niet samen.
Vroeg leven
Grünberg werd geboren in Pilsen, Bohemen, dat door de nazi's werd gecontroleerd. Zij noemden het land het Protectoraat van Bohemen en Moravië en het staat nu bekend als Tsjechië. Grünbergs vader heette Fjodor Grinberg, maar hij veranderde zijn naam in 1941 in Fjodor Grünberg.
De rest van de familie Grünberg verbleef enige tijd in het huis Petermann in Untersekerschan, maar na de Tweede Wereldoorlog werden alle inwoners van Pilsen die Duits spraken door de Tsjechische regering gedwongen het land te verlaten. Dit werden de Beneš-decreten genoemd. Hij verhuisde met zijn moeder (die in 2002 op 74-jarige leeftijd overleed) en zus naar Lauterbach in Hessen. Hij studeerde daar aan een gymnasium (tweedegraads school).
Grünberg behaalde in 1962 een diploma aan de Johann Wolfgang Goethe Universiteit. Daarna studeerde hij aan de Technische Universiteit van Darmstadt in Duitsland, waar hij in 1966 zijn diploma natuurkunde en in 1969 zijn doctoraat behaalde. Van 1969-1972 studeerde hij aan de Carleton University in Ottawa, Canada. Later trad hij in dienst bij het Instituut voor vaste-stoffysica van het Jülich onderzoekscentrum, waar hij een vooraanstaand onderzoeker van magnetisme werd tot hij in 2004 met pensioen ging.
Belangrijk werk
Grünberg deed belangrijke ontdekkingen met ferriet (ijzer) en magnetisme, zoals het Giant magnetoresistive effect (GMR) in 1988. GMR is gebruikt in veel moderne harde schijven. Een andere toepassing van het GMR-effect is in magnetische willekeurig toegankelijke geheugens.
Naast de Nobelprijs is Grünberg onderscheiden met gedeelde prijzen in de APS International Prize for New Materials, de International Union of Pure and Applied Physics Magnetism Award, de Hewlett-Packard Europhysics Prize, de Wolf Prize in Physics in en de Japan Prize 2007. Hij won de Duitse Toekomstprijs voor Technologie en Innovatie in 1998 en werd in 2006 door het Europees Octrooibureau en de Europese Commissie uitgeroepen tot Europese Uitvinder van het Jaar in de categorie "Universiteiten en onderzoeksinstellingen".
Dood
Grünberg is overleden op 7 april 2018 in Jülich, Duitsland op 78-jarige leeftijd.
Gepubliceerd werk (selectie)
- Octrooi, Duitsland, 3820475 "Magnetfeldsensor mit ferromagnetischer, dünner Schicht" gedeponeerd op 16.06.1988
- Octrooi, VS, 4949039 "Magnetische veldsensor met ferromagnetische dunne lagen met magnetisch antiparallelle gepolariseerde componenten".
- Grünberg, Peter, Y. Suzuki, T. Katayama, K. Takanashi, R. Schreiber, K. Tanaka. 1997. "The magneto-optical effect of Cr(001) wedged ultrathin films grown on Fe(001)". JMMM . 165, 134.
- P. Grünberg, J.A. Wolf, R.Schäfer. 1996. "Long Range Exchange Interactions in Epitaxial Layered Magnetic Structures". Physica B 221, 357.
- M. Schäfer, Q. Leng, R. Schreiber, K. Takanashi, P. Grünberg, W. Zinn. 1995. "Experiments on Interlayer Exchange Coupling" (uitgenodigd op 5th NEC Symp., Karuizawa, Japan). J. of Mat. Sci. and Eng. . B31, 17.
- A. Fert, P. Grünberg, A. Barthelemy, F. Petroff, W. Zinn (uitgenodigd op de ICM in Warschau, 1994). 1995. "Gelaagde magnetische structuren: interlayer exchange coupling en giant magnetoresistance". JMMM. 140-144, 1.
- P. Grünberg, A. Fuß, Q. Leng, R. Schreiber, J.A. Wolf. 1993. "Interlayer Coupling and its Relation to Growth and Structure". Proc. of NATO workshop on "Magnetism and Structure in Systems of Reduced Dimension", ed. by R.F.C. Farrow et al., NATO ASI Series B: Physics Vol. 309, p. 87, Plenum Press, N.Y. 1993.
- A. Fuß, S. Demokritov, P. Grünberg, W. Zinn. 1992. "Short- and long period oscillations in the exchange coupling of Fe across epitaxially grown Al- and Au-interlayers". JMMM. 103, L211.
- G. Binasch, P. Grünberg, F. Saurenbach, W. Zinn. 1989. "Enhanced magnetoresistance in Fe-Cr layered structures with antiferromagnetic interlayer exchange". Physical Review B39. 4282.
- P. Grünberg, R. Schreiber, Y. Pang, M.B. Brodsky, H. Sowers. 1986. "Gelaagde magnetische structuren: Evidence for antiferromagnetic coupling of Fe-layers across Cr-interlayers". Physical Review Letters. 57, 2442.
