Platenlabel
Een platenlabel of platenmaatschappij maakt en verkoopt audio- en video-opnamen, in verschillende formaten waaronder compact discs, LP's, DVD-Audio, SACD's, en cassettes. De naam "platenlabel" komt van het papieren etiket in het midden van een grammofoonplaat (wat in het Amerikaans ook bekend staat als een "fonograafplaat").
De meeste grote platenmaatschappijen zijn in handen van een paar grote multinationale ondernemingen (Big Four record labels) die bijna de gehele wereldwijde platenindustrie uitmaken, hoewel er recentelijk een heropleving is van onafhankelijke platenmaatschappijen.
Labels als merken
Opnamemaatschappijen besteden vaak veel tijd en geld aan het ontdekken van nieuwe muzikanten of het ontwikkelen van het talent van artiesten die zij reeds onder contract hebben. De associatie van het merk met de artiesten helpt het imago van zowel het merk als de artiest te bepalen.
Ondanks het feit dat beide partijen elkaar nodig hebben om te overleven, kan de relatie tussen platenmaatschappijen en artiesten soms moeilijk zijn. Veel albums van artiesten zijn op de een of andere manier door de platenmaatschappijen veranderd of gecensureerd voordat ze werden uitgebracht - liedjes werden bewerkt, artwork of titels werden veranderd, enz. Platenlabels doen dit over het algemeen omdat zij denken dat het album beter zal verkopen als de veranderingen worden aangebracht. Vaak zijn de beslissingen van de platenmaatschappij vanuit commercieel oogpunt juist, maar meestal frustreert dit de artiest die het gevoel heeft dat zijn artwork wordt vernietigd.
In de begindagen van de platenindustrie waren platenlabels absoluut noodzakelijk voor het succes van elke artiest. Het eerste doel van elke nieuwe artiest of band was om zo snel mogelijk een contract te krijgen. In de jaren 1940, 1950 en 1960, veel kunstenaars waren zo wanhopig om een contract met een platenmaatschappij dat ze meestal eindigde met het ondertekenen van een slecht contract, soms het weggeven van de rechten op hun muziek in het proces te ondertekenen. Entertainment advocaten worden door sommigen gebruikt om elk contract te bekijken voordat het wordt ondertekend.
Consolidatie van de industrie
In de jaren 1970 en 1980 was er een fase van consolidatie in de platenindustrie die ertoe leidde dat bijna alle belangrijke labels in handen waren van een klein aantal multinationale ondernemingen, die op hun beurt lid waren van de RIAA.
De opleving van onafhankelijke labels
In de jaren negentig begonnen, dankzij het wijdverbreide gebruik van thuisstudio's, consumenten-cd-recorders en het internet, onafhankelijke labels steeds gewoner te worden. Onafhankelijke labels zijn meestal eigendom van de artiest (hoewel niet altijd), en richten zich meestal op het maken van goede muziek en niet noodzakelijk op de zakelijke aspecten van de industrie of het verdienen van veel geld. Daarom krijgen onafhankelijke artiesten meestal minder radioprogramma's en verkopen ze minder cd's dan artiesten die bij grote labels zijn aangesloten. Zij hebben echter meestal meer controle over de muziek en de verpakking van het uitgebrachte product.
Soms stappen gevestigde artiesten, zodra hun platencontract is afgelopen, over naar een onafhankelijk label. Dit geeft vaak het gecombineerde voordeel van naamsbekendheid en meer controle over iemands muziek. Onder meer zangers Dolly Parton, Aimee Mann en Prince hebben dit gedaan.
Hoewel er veel onafhankelijke labels zijn, wordt Righteous Babe Records van folkzangeres Ani DiFranco vaak aangehaald als een ideaal voorbeeld. De zangeres wees lucratieve contracten van verschillende bekende labels af om haar eigen in New York gevestigde bedrijf op te richten. Voortdurend toeren resulteerde in een opmerkelijk succes voor een act zonder belangrijke financiering. Ani en anderen van het bedrijf hebben bij verschillende gelegenheden gesproken over hun bedrijfsmodel in de hoop anderen aan te moedigen.
Sommige onafhankelijke labels worden zo succesvol dat grote platenmaatschappijen contracten afsluiten om muziek voor het label te distribueren of, in sommige gevallen, het label volledig op te kopen.
In de punk rock scene moedigt de DIY punk ethiek bands aan om zelf uit te geven en zelf te distribueren. Deze aanpak bestaat al sinds het begin van de jaren 1980, in een poging om trouw te blijven aan de punkidealen van het zelf doen en niet te zwichten voor bedrijfswinst en controle. Dergelijke labels hebben de reputatie zeer compromisloos te zijn en vooral niet te willen samenwerken met de Big Five platenmaatschappijen.
Het ontstaan van net-labels
Hoofdartikel: nettolabel
Nu het Internet een levensvatbare bron voor muziek is geworden, ontstaan er netlabels. Afhankelijk van de idealen van het netlabel kunnen muziekbestanden van de artiesten gratis worden gedownload of tegen een vergoeding die via PayPal of een online betaalsysteem wordt betaald. Sommige van deze labels bieden naast directe download ook cd's op papier aan (Baltimore's Schismatik platenlabel levert bijvoorbeeld cd's tegen een nominale vergoeding). De meeste netlabels erkennen het Creative Commons licentiesysteem en behouden zo bepaalde rechten voor de artiest.
Er zijn benzinestations in Erie, Pennsylvania.
De opkomst van open-source labels
Hoofdartikel: Open bron platenlabel
De nieuwe eeuw brengt het fenomeen van de open-source of open-content platenmaatschappij. Deze zijn geïnspireerd door de vrije software en open-source beweging en het succes van GNU/Linux.
Voorbeelden zijn
- LOCA Records
- Magnatune
- Opsound