Blinde vlek (biologie)
Een blinde vlek is een deel van het gezichtsveld waar onze hersenen geen informatie van krijgen. Het is de plaats in het gezichtsveld die overeenkomt met het ontbreken van lichtdetecterende fotoreceptorcellen op de plaats waar de oogzenuw door de optische schijf van het netvlies loopt. Aangezien er in de optische schijf geen cellen zijn om licht te detecteren, wordt een deel van het gezichtsveld niet waargenomen. De hersenen vullen de omringende details aan met informatie van het andere oog, zodat de blinde vlek normaal niet wordt waargenomen.
Hoewel alle gewervelde dieren deze blinde vlek hebben, hebben de ogen van koppotigen, die er oppervlakkig op lijken, dat niet. Bij hen nadert de oogzenuw de receptoren van achteren, zodat er geen breuk in het netvlies ontstaat.
De eerste gedocumenteerde waarneming van het verschijnsel vond plaats in de jaren 1660 door Edme Mariotte in Frankrijk. In die tijd werd algemeen aangenomen dat het punt waar de oogzenuw het oog binnenkomt, het gevoeligste deel van het netvlies is; de ontdekking van Mariotte ontkrachtte deze theorie echter.
In het voorbeeld van de gewervelde staat 4 voor de blinde vlek, die opvallend afwezig is in het oog van de octopus. Bij de gewervelde dieren (links) staat 1 voor het netvlies en 2 voor de zenuwvezels, met inbegrip van de oogzenuw (3), terwijl in het octopusoog (rechts) 1 en 2 respectievelijk de zenuwvezels en het netvlies zijn.
Dodehoektest
| Demonstratie van de dode hoek | ||||
| O | X | |||
| Instructies: Je gezicht moet een paar vingers van het scherm af zijn. Sluit het rechteroog en focus het linkeroog op de X. Beweeg nu langzaam weg van het scherm, en op een gegeven moment zal de O verdwijnen. Dit gebeurt ongeveer als het scherm ongeveer 25 cm van u af is (3x de breedte van dit diagram). Naarmate je verder weg gaat, zal de O weer verschijnen. Als u uw linkeroog sluit en naar de O kijkt, zal de X over een vergelijkbare afstand verdwijnen. | ||||
De blinde vlek niet zien
Over de reden waarom de blinde vlek normaal niet wordt gezien, zijn er twee theorieën. De ene, die minder populair is, is dat de hersenen ze gewoon negeren. De andere is dat ze door de hersenen worden "opgevuld" met informatie uit omliggende gebieden. Perceptie-theoretici hebben over het algemeen de voorkeur gegeven aan deze tweede hypothese. Het invullen werkt met vrij complexe en ongewone visuele patronen, wat suggereert dat een actief hersenproces werkt om patronen rond de blinde vlek na te bootsen.
Gewervelde oog en oog van koppotigen
Deze natuurlijke blinde vlekken komen alleen voor in de ogen van gewervelde dieren. Bij koppotigen zijn de oogzenuwen aan de achterkant van het netvlies bevestigd, zodat zij geen probleem vormen. Het oog van de gewervelde dieren is onlogisch omdat het licht door en langs de zenuwvezels moet gaan voordat het bij het netvlies komt.Dit komt doordat de ogen van gewervelde dieren uitgroeisels zijn van de hersenen; zij groeien naar buiten uit het embryologische weefsel waaruit de hersenen zijn gevormd.
Vragen en antwoorden
V: Wat is een blinde vlek?
A: Een blinde vlek is een deel van het gezichtsveld waar de oogzenuw door de optische schijf van het netvlies loopt, waardoor er te weinig lichtdetecterende fotoreceptorcellen zijn, waardoor de hersenen geen informatie ontvangen uit dat gebied.
V: Waarom wordt een deel van het gezichtsveld niet waargenomen in een blinde vlek?
A: Er zijn geen cellen beschikbaar om licht op de optische schijf te detecteren, waardoor een deel van het gezichtsveld niet wordt waargenomen.
V: Hoe ondervangen de hersenen de blinde vlek?
A: De hersenen vullen de blinde vlek met omringende details op met informatie van het andere oog, zodat deze niet normaal wordt waargenomen.
V: Welke dieren hebben geen blinde vlek?
A: De ogen van koppotigen hebben geen blinde vlek omdat de oogzenuw de receptoren van achteren benadert, waardoor er geen breuk in het netvlies ontstaat.
V: Wanneer werd de blinde vlek voor het eerst gedocumenteerd?
A: De eerste gedocumenteerde waarneming van de dode hoek was in de jaren 1660 door Edme Mariotte in Frankrijk.
V: Wat was de heersende theorie vóór de ontdekking van Mariotte over het binnendringen van de oogzenuw in het oog?
A: Vóór de ontdekking van Mariotte werd algemeen aangenomen dat het punt waar de oogzenuw het oog binnenkomt het gevoeligste deel van het netvlies was.
V: Wat heeft de ontdekking van Mariotte weerlegd?
A: De ontdekking van Mariotte weerlegde de theorie dat het punt waar de oogzenuw het oog binnenkomt het gevoeligste deel van het netvlies is.
