Murray Gell-Mann
Murray Gell-Mann (15 september 1929 - 24 mei 2019) was een Amerikaanse natuurkundige die in 1969 de Nobelprijs voor Natuurkunde ontving voor zijn werk aan de theorie van elementaire deeltjes. Hij was emeritus Robert Andrews Millikan hoogleraar theoretische natuurkunde aan het California Institute of Technology, Distinguished Fellow en medeoprichter van het Santa Fe Institute, hoogleraar aan de afdeling natuurkunde en sterrenkunde van de universiteit van New Mexico, en presidentieel hoogleraar natuurkunde en geneeskunde aan de universiteit van Zuid-Californië.
Gell-Mann heeft ook gewerkt bij CERN, als John Simon Guggenheim Memorial Foundation Fellow in 1972.
Werken
Hij was bekend om zijn studie van de deeltjesfysica, de kleinste deeltjes waaruit het heelal is opgebouwd. Deze kleine deeltjes gedroegen zich op manieren die niet leken te stroken met de bekende wetten van de fysica, en Gell-Mann kwam op het idee om ze een vreemdheidsgetal te geven waarmee ze konden worden vergeleken en in categorieën konden worden ondergebracht. Hij kwam ook met het idee dat delen van een atoom, het proton en het neutron, uit nog kleinere deeltjes bestonden. Hij noemde de quarks, een onzinwerk uit het boek van James Joyce, Finnigan's Wake.
Gell-Mann ontwikkelde vervolgens het idee dat quarks binnen de kern bijeen werden gehouden door een kracht die hij "kleur" noemde, en aan deze kracht kon een kwantumgetal worden toegekend. Met Richard Feynman ontdekte hij een zwakke wisselwerking tussen sub-atomaire deeltjes. Hij deed onderzoek naar de snaartheorie, die zou kunnen verklaren waaruit de kleinste deeltjes en krachten bestaan.
Persoonlijk leven
Gell-Mann was een agnost. Gell-Mann steunde Barack Obama voor het presidentschap van de Verenigde Staten in oktober 2008.
Gell-Mann overleed op 24 mei 2019 in zijn huis in Santa Fe, New Mexico, 89 jaar oud.
