Koning (schaken)
De koning is het meest waardevolle schaakstuk in een schaakspel. Het kan naar links, rechts, boven, beneden of diagonaal bewegen. Het kan slechts één veld tegelijk bewegen. Bij het noteren van schaakpartijen wordt koning afgekort tot K.
Het doel van het spel is om schaakmat te zetten (de koning slaan). Als de koning van een speler wordt aangevallen door een stuk van de tegenstander, heet dat schaak. De speler met de aangevallen koning moet zo bewegen dat de koning niet langer schaak staat. Als de koning dit niet kan doen, staat hij schaakmat, en verliest die partij het spel.
Een witte koning
Castling
Met een toren kan de koning een speciale zet doen die 'rokeren' wordt genoemd. Dit is wanneer de koning twee velden naar een van zijn torens toe beweegt, en de toren dan aan de andere kant van de koning wordt geplaatst. De rokade bestaat uit het verplaatsen van de koning twee velden op zijn eerste rij naar één van de eerste torens, waarna de toren op het veld wordt geplaatst waar de koning overheen is gegaan. Rokeren is alleen toegestaan als noch de koning noch de rokerende toren al bewogen heeft, als er geen velden tussen hen in bezet zijn, als de koning niet schaak staat, en als de koning niet over een veld zal bewegen of zijn beweging zal beëindigen op een veld waar de koning schaak komt te staan.
Schaak en Schaakmat
Als een zet van een speler de koning van de tegenstander onder vuur neemt, staat die koning schaak, en moet de speler die schaak staat de aanval stoppen. Er zijn drie mogelijke manieren om de koning schaak te zetten:
- Verplaats de koning naar een aangrenzend onbedreigd veld
- Het blokkeren van de schaak met een ander stuk tussen de koning die schaak staat en het aanvallende stuk om de dreigende lijn te doorbreken (niet mogelijk als het aanvallende stuk een paard is, of als het dubbel schaak staat).
- Het aanvallende stuk slaan (niet mogelijk bij dubbel schaak, tenzij de koning slaat)
Als geen van deze drie manieren mogelijk is, staat de koning van de speler schaak en verliest de speler met de geschaakte koning de partij.
Stalemate
Een patstelling is als de aan zet zijnde speler geen reglementaire zet heeft, maar niet schaak staat.
Advies
In het openings- en middenspel zal de koning meestal geen actieve rol spelen in de ontwikkeling van een aanvallende of verdedigende stelling. In plaats daarvan zal een speler meestal een burcht bouwen en veiligheid zoeken aan de rand van het bord achter pionnen. In het eindspel kan de koning echter uit zijn schuilplaats komen om een actieve rol te spelen als offensief stuk en ook om te helpen bij de promotie van de overgebleven pionnen.
