Tiberius
Tiberius (Tiberius Julius Caesar Augustus, 16 november 42 v. Chr. - 16 maart 37 n. Chr.) was de tweede Romeinse keizer. Hij regeerde van 14 tot 37 na Christus. Hij was de stiefzoon van Caesar Augustus.
Tiberius was een van de grootste generaals van het oude Rome, wiens veldtochten de noordelijke grens beschermden. Hij regeerde 22 jaar, en het eerste deel van zijn keizerschap was uitstekend. Later werd hij herinnerd als een duister, teruggetrokken en somber heerser. Na de dood van zijn zoon Drusus in 23 jaar, ging de kwaliteit van zijn heerschappij achteruit en eindigde in terreur.
In 26 verhuisde Tiberius van Rome naar het eiland Capri, en liet het bestuur grotendeels in handen van zijn gewetenloze Praetoriaanse Prefect Sejanus. Sejanus werd de feitelijke heerser van Rome, en smeedde complotten tegen Tiberius, waarbij hij mensen vermoordde die hem tegenwerkten. Toen Tiberius dit ontdekte, smeedde hij een tegenplan om Sejanus uit zijn officiële functies te verwijderen, en executeerde hem uiteindelijk. Meer executies volgden van mensen die onder Sejanus' bewind misdaden hadden begaan.
Caligula, de achterneef en geadopteerde kleinzoon van Tiberius, volgde de keizer na diens dood op.
Opkomst aan de macht
Tiberius deelde vanaf 6 v. Chr. in Augustus' tribunale bevoegdheden, maar ging spoedig met pensioen op Rhodos. Hij zou geen verdere politieke rol meer willen spelen. p117p46 Na de vroege dood van Augustus' jonge kleinkinderen-zonen, Lucius en Gaius, respectievelijk in 2 en 4 AD, en de eerdere dood van zijn eigen broer Drusus (9 BC), werd Tiberius in juni AD 4 naar Rome teruggeroepen, waar hij door Augustus geadopteerd werd op voorwaarde dat deze op zijn beurt zijn neef Germanicus zou adopteren. p119 Dit zette de traditie voort om minstens twee generaties erfgenamen te hebben.
In hetzelfde jaar verkreeg Tiberius ook de bevoegdheden van tribuun en proconsul, moesten gezanten van vreemde koningen hem eer bewijzen, en kreeg hij tegen 13 zijn tweede triomf en een gelijk keizerschap als dat van Augustus. p119/120 Tiberius nam naar behoren de titels van Augustus aan toen de lange regering van de oude man in 14 n. Chr. ten einde liep.
Tiberius Keizer
Er ontstonden al snel problemen. De noordelijke legioenen waren niet betaald, en kwamen in opstand. Germanicus en Tiberius' zoon, Drusus, werden met een kleine troepenmacht gezonden om de opstand neer te slaan en de legioenen weer in het gareel te brengen. Germanicus riep de muiters bijeen en leidde hen op een korte veldtocht over de Rijn naar Germaans gebied, waarbij hij verklaarde dat elke schat die zij konden buitmaken als bonus zou gelden. De troepen van Germanicus staken de Rijn over en bezetten snel het hele gebied tussen de Rijn en de Elbe. Germanicus bracht zo een belangrijke slag toe aan de vijanden van Rome en sloeg een opstand van de troepen neer, acties die zijn faam bij het Romeinse volk deden toenemen.
Nadat hij uit Germanië was teruggeroepen, vierde Germanicus in 17 n. Chr. in Rome een triomf, de eerste volledige triomf die de stad had gezien sinds die van Augustus zelf in 29 v. Chr. Als gevolg hiervan kreeg Germanicus in 18 n. Chr. de heerschappij over het oostelijk deel van het rijk, zoals zowel Agrippa als Tiberius die eerder hadden gekregen, en was hij duidelijk de opvolger van Tiberius. Maar opnieuw sloeg de tragedie toe, want Germanicus stierf na een jaar, blijkbaar vergiftigd.
Tiberius en Sejanus
Sejanus had de keizerlijke familie bijna twintig jaar gediend toen hij Praetoriaanse Prefect werd in AD 15. De dood van Drusus verhief Sejanus. Tiberius liet overal in de stad standbeelden van Sejanus oprichten, en Sejanus werd meer en meer zichtbaar naarmate Tiberius zich meer en meer uit Rome begon terug te trekken. Tenslotte, met de terugtrekking van Tiberius naar Capri in AD 26, bleef Sejanus aan het hoofd van het gehele staatsmechanisme en de stad Rome.
Sejanus' positie was niet helemaal die van opvolger. De aanwezigheid van Livia (de derde echtgenote en adviseur van Augustus) schijnt zijn macht een tijdlang te hebben ingeperkt. Haar dood in 29 AD veranderde dat alles. Sejanus begon een reeks zuiveringsprocessen tegen senatoren in Rome. Germanicus' weduwe Agrippina de Oudere en twee van haar zonen werden in AD 30 gearresteerd en verbannen en stierven later allen onder verdachte omstandigheden.
In antwoord daarop, manoeuvreerde Tiberius slim. Hij wist dat een onmiddellijke veroordeling van Sejanus misschien niet zou lukken. Omdat hij en Sejanus toen gezamenlijk Consul waren, legde Tiberius zijn post van Consul neer, wat Sejanus dwong hetzelfde te doen. Dit nam een groot deel van Sejanus' wettelijke bevoegdheden en bescherming weg. Dan, in AD 31, werd Sejanus op een vergadering van de Senaat geroepen, waar een brief van Tiberius werd voorgelezen die Sejanus veroordeelde en zijn onmiddellijke executie beval. Macro werd aangesteld als Praetorianus Prefect, met de specifieke opdracht Sejanus te verwijderen. Sejanus werd berecht, en hij en verschillende van zijn collega's werden binnen de week terechtgesteld.
Meer processen wegens verraad volgden. Tacitus schrijft dat Tiberius aan het begin van zijn bewind had geaarzeld om op te treden, maar nu, tegen het einde van zijn leven, leek hij dat zonder wroeging te doen. Het beeld dat Tacitus schetst van een tirannieke, wraakzuchtige keizer is echter door verschillende moderne historici in twijfel getrokken. De vooraanstaande oudhistoricus Edward Togo Salmon merkt in zijn werk, A history of the Roman world from 30 B.C. to A.D. 138:
"In de tweeëntwintig jaar van Tiberius' bewind werden niet meer dan tweeënvijftig personen van verraad beschuldigd, van wie bijna de helft aan veroordeling ontsnapte, terwijl de vier onschuldigen die veroordeeld moesten worden, het slachtoffer werden van de buitensporige ijver van de Senaat, niet van de tirannie van de keizer".
Een Romeinse aureus (gouden munt) geslagen in AD 36, voorstellende Tiberius, met Livia als Pax (vrede) op de keerzijde
Ruïnes van de Villa Jovis op Capri, waar Tiberius veel van zijn laatste jaren doorbracht. Hij liet de controle over het keizerrijk in handen van de prefect Sejanus
Laatste jaren
De laatste jaren van Tiberius waren opmerkelijk door zijn totale afwezigheid uit Rome, en zijn inactiviteit als keizer. Hij was nu een oude man van in de 70, en liet de beslissingen over aan de ambtenaren in Rome. Hij deed niets om de opkomst van zijn achterneef Caligula te verhinderen, die nu populair was bij het volk (als enige overlevende zoon van germanicus) en die de steun had van de prefect Macro. In 35 zou Tiberius zowel Caligula als zijn eigen kleinzoon Gemellus tot gezamenlijke erfgenamen benoemen, voordat hij twee jaar later, in zijn 78ste jaar, stierf. Sommigen speculeren dat Macro en Caligula de dood van de oude keizer hebben verhaast. Hoe dan ook, Caligula zou Tiberius opvolgen als keizer.
Vragen en antwoorden
V: Wie was Tiberius?
A: Tiberius was de tweede Romeinse keizer die regeerde van 14 tot 37 na Christus en was de stiefzoon van Caesar Augustus.
V: Wat presteerde Tiberius als generaal?
A: Tiberius was een van de grootste generaals van het oude Rome en was verantwoordelijk voor het beschermen van de noordelijke grens met zijn campagnes.
V: Hoe lang regeerde Tiberius als keizer?
A: Tiberius regeerde 22 jaar.
V: Hoe was de kwaliteit van Tiberius' heerschappij?
A: Het eerste deel van Tiberius' keizerschap was uitstekend, maar na de dood van zijn zoon Drusus in 23 ging de kwaliteit van zijn heerschappij achteruit en eindigde in terreur.
V: Waarheen verhuisde Tiberius in 26 na Christus en wat gebeurde er daardoor?
A: In 26 na Christus verhuisde Tiberius van Rome naar het eiland Capri, wat aantoonbaar leidde tot een achteruitgang in de kwaliteit van zijn heerschappij omdat zijn gewetenloze Praetoriaanse Prefect Sejanus de effectieve heerser van Rome werd en tegen hem samenspande.
V: Hoe reageerde Tiberius op de samenzwering van Sejanus?
A: Toen hij gewaarschuwd werd, smeedde Tiberius een tegencomplot om Sejanus uit zijn officiële functies te verwijderen, en uiteindelijk executeerde hij hem.
V: Wie volgde Tiberius op als keizer na zijn dood?
A: De achterneef en geadopteerde kleinzoon van Tiberius, Caligula, volgde hem na zijn dood op als keizer.
