Praetoriaanse Garde
De Praetoriaanse Garde was een leger van lijfwachten dat werd gebruikt door Romeinse keizers. De titel werd voor het eerst gebruikt voor de bewakers van generaals in de Romeinse Republiek. Hun commandant, de Praetoriaanse Prefect, was vaak een belangrijke figuur in de politieke planning in Rome. De Garde werd gestopt en ontbonden door keizer Constantijn I in de vierde eeuw na Christus.
Romeins standbeeld van een praetoriaanse garde
In kostuum van een praetoriaanse garde uit de 1e eeuw na Christus
Geschiedenis
De term praetoriaan is afgeleid van de tent van de bevelvoerende generaal of praetor van een Romeins leger te velde, bekend als het praetorium. Het was een gewoonte van veel Romeinse generaals om uit de gelederen een privé-korps van soldaten te kiezen die hun persoon bewaakten. Deze elitegroep van Romeinse burgers bestond uit zowel infanterie als cavalerie. Na verloop van tijd werd deze cohort bekend als de cohors praetoria, en verschillende opmerkelijke figuren hadden een van deze bewakingsgroepen, waaronder Julius Caesar, Marcus Antonius en Augustus (Octavianus).
Zoals Caesar ontdekte met het 10de Legioen Equestris, was een krachtige bereden eenheid wenselijk in het veld. Toen Augustus in 27 voor Christus de eerste heerser van het Romeinse Rijk werd, besloot hij dat een dergelijke formatie niet alleen nuttig was op het slagveld, maar ook in de politiek. Dus, uit de gelederen van de legioenen in de provincies, wierf Augustus de Praetoriaanse Garde aan.
Intrede in de politiek
Door de sluwheid van hun ambitieuze prefect, Sejanus, werd de Garde van hun Italiaanse barakken naar Rome zelf gebracht. In 23 na Christus overtuigde Sejanus Tiberius om het Praetoriaanse fort net buiten Rome te laten bouwen. Een van de cohorten hield de dagelijkse wacht bij het keizerlijk paleis. Voortaan stond de hele Garde ter beschikking van de keizers, maar de heersers waren nu evenzeer aan de Praetorianen overgeleverd. De realiteit hiervan werd duidelijk in 31 na Christus toen Tiberius gedwongen was te vertrouwen op zijn eigen cohors praetoria tegen aanhangers van Sejanus. Hoewel de Praetoriaanse Garde trouw bleek aan de ouder wordende Tiberius, was hun potentiële politieke macht duidelijk geworden.
Tijdens de veldtocht waren de Praetorianen de gelijke van alle formaties in het Romeinse leger. Zelden gebruikt in de eerste regeerperioden, waren ze vrij actief rond het jaar 69. Onder Domitianus en Trajanus nam de garde deel aan oorlogen van Dacië tot Mesopotamië, terwijl onder Marcus Aurelius jaren aan de grens met de Donau werden doorgebracht. Gedurende de hele 3e eeuw stonden de Praetorianen de keizers bij in verschillende campagnes.
De relatie tussen de Garde en hun Keizer lag altijd gevoelig. Het omkopen van de Garde was een gemeenschappelijk thema in de Keizerlijke geschiedenis. Sejanus nam bijna de leiding van het Rijk over, voordat Tiberius hem overwon en later executeerde. Een aantal Romeinse keizers werden vermoord of anderszins afgezet door de Garde, of met hun medeweten. De eerste was Caligula.
