Aida (Verdi)

AchtergrondΣ

In 1865 schreef Verdi Don Carlos voor de Parijse Opéra. Het libretto voor deze opera was geschreven door twee jonge mannen, van wie er één (Camille du Locle) een belangrijke rol zou spelen bij het in de wereld zetten van Aida.

Verdi was in de loop van de jaren 1860 steeds ontevredener geworden over de libretto's. Du Locle stuurde hem veel libretto's, zowel komische als tragische. Geen van deze beviel Verdi. Du Locle stuurde hem een schets van Auguste Mariette van een verzonnen verhaal met een Egyptisch thema.

In 1869 vroeg iemand (mogelijk du Locle) Verdi om een opera te schrijven voor een ver land. Verdi weigerde; hij kon geen geschikt plot vinden. Begin 1870 vroeg du Locle aan Verdi om het voorstel van de vorige winter te aanvaarden. Deze opera was besteld door de Khedive van Egypte die de bouw van een nieuw theater in Caïro wilde vieren dat ter ere van het Suezkanaal was gebouwd. Verdi weigerde. Du Locle ging door met het doen van voorstellen voor een opera. Slechts één daarvan interesseerde Verdi. Dit was een Egyptische schets van Auguste Mariette, een Franse egyptoloog. Du Locle zette de schets om in Frans proza. Verdi vroeg zijn uitgever om een Italiaanse librettist en Antonio Ghislanzoni werd gekozen.

Verhaal

Plaats: Het oude Egypte

Tijd: Onbepaald, dagen van de Farao's

De Egyptenaren zijn in oorlog met de Ethiopiërs. Aida is een Ethiopische die gevangen is genomen en tot slavin is gemaakt van Amneris, de dochter van de koning van Egypte. Aida is de dochter van Amonasro, de koning van Ethiopië. De Egyptenaren zijn hiervan niet op de hoogte. Amonasro is van plan Egypte binnen te vallen om zijn dochter te bevrijden. Intussen zijn Aida en Radames, een jonge Egyptische soldaat, verliefd op elkaar geworden. De jaloerse en achterdochtige Amneris houdt ook van Radames. Ze voelt dat hij van een ander houdt, maar ze weet niet dat het Aida is.

Akte 1

Scène 1: Een hal in het paleis van de koning van Egypte in Memphis.

Radames hoopt het Egyptische leger te leiden tegen de Ethiopische invasie. Ramfis, de hogepriester, vertelt hem dat de goden de leider van het leger hebben gekozen. Ramfis vertrekt om de koning te vertellen van de keuze van de goden. Radames wil graag aan het hoofd van het Egyptische leger komen te staan. Hij wil dit niet alleen om militaire glorie te ontvangen, maar omdat hij hoopt dat hij dan met Aida kan trouwen. Hij bezingt zijn liefde in "Celeste Aida" ("Goddelijke Aida").

Amneris komt binnen. Ze is verliefd op Radames. Ze wil dat hij een militaire held wordt. Ze is bezorgd dat hij verliefd is op iemand anders. Ze ziet hoe hij verstoord kijkt als Aida binnenkomt en vraagt zich af of zij het meisje is van wie Radames houdt.

De koning, de hogepriester, Ramfis en het hele paleis komen binnen. Een boodschapper kondigt aan dat de Ethiopiërs, onder leiding van koning Amonasro, oprukken naar Thebe. De koning zegt dat de Egyptenaren tegen de Ethiopiërs moeten vechten. Hij benoemt Radames tot leider van het leger. De menigte vertrekt naar de tempel van Vulcanus waar Radames zal worden ingewijd voor zijn taak.

Aida wil ook dat Radames een held wordt. Alleen gelaten, roept ze: "Ritorna Vincitor" ("Keer terug naar de overwinnaar"). Ze schaamt zich dat haar liefde voor Radames botst met haar liefde voor haar vader en haar volk. Ze smeekt de goden om medelijden met haar te hebben: "Numi, pieta del mio soffrir!" ("Goden, heb medelijden met mijn lijden!")

Scène 2: Binnen in de tempel van Vulcanus

In de donkere zalen van de tempel van Vulcanus, worden heilige wapens aan Radames gegeven. Allen bidden voor zijn komende beproevingen en voor zijn overwinning in de strijd. De priesteressen voeren een heilige dans uit. De plechtigheid van de scène staat in schril contrast met de emotionele scènes die eraan voorafgingen en erop volgden. Als de scène eindigt, voegt Radames zich bij de priesters voor andere rituelen.

akte 2

Scène 1: De kamer van Amneris

De tweede akte speelt zich twee jaar later af. Ramades en het Egyptische leger hebben hun strijd tegen de Ethiopiërs gewonnen. Er wordt gedanst om de overwinning te vieren. Amneris wil te weten komen of Aida en Radames echt van elkaar houden. Ze praat met Aida. Ze doet alsof ze het jammer vindt dat de Ethiopiërs (Aida's volk) hun strijd verloren hebben. Aida zegt dat ze pas gelukkig kan zijn als ze weet wat er met haar vader en broers is gebeurd. Amneris vertelt Aida nu een leugen. Zij vertelt haar dat Radames is vermoord. Als Aida in tranen uitbarst, vertelt Amneris haar dat dit niet waar was, en dat Radames nog leeft. Aida is opgelucht dit te horen. Amneris is nu boos. Ze vertelt Aida dat ze weet dat zij en Radames verliefd zijn. Ze vertelt haar dat ze zelf ook van hem houdt. Ze bedreigt Aida en zegt haar dat zij, Aida, in het stof zal kruipen terwijl zij, Amneris, koningin wordt gemaakt.

Scène 2: De grote poort van de stad Thebe

Radames en het Egyptische leger marcheren de stad binnen om hun overwinning te vieren. De Ethiopiërs die gevangen zijn genomen worden voor de menigte gebracht. Een van hen is de Ethiopische koning, Amonasro, de vader van Aida, hoewel de Egyptenaren niet weten wie hij is. Aida haast zich naar haar vader. Zij legt aan de menigte uit dat Amonasro haar vader is. Amonasro vertelt de Egyptenaren een leugen: hij zegt dat de Ethiopische koning (hijzelf natuurlijk) in de strijd is gesneuveld. Aida, Amonasro en de gevangengenomen Ethiopiërs smeken de Egyptische koning hen te redden, maar de Egyptenaren willen hen ter dood brengen. Radames pleit bij de koning om Aida en Amonasro te sparen. De koning beloont Radames door te zeggen dat hij koning van Egypte mag worden en dat hij mag trouwen met zijn dochter, Amneris.

Aida en Amonasro blijven als gijzelaars achter om ervoor te zorgen dat de Ethiopiërs geen wraak nemen voor hun nederlaag.

akte 3

Aan de oevers van de Nijl, bij de Tempel van Isis

Als Amneris voor haar huwelijk gaat bidden, zingen de priesters gebeden. Aida vraagt zich af waarom Radames haar wil ontmoeten. Amonasro gaat naar Aida toe en zegt haar dat zij van haar minnaar, Radames, moet vernemen in welke richting het Egyptische leger zal oprukken om tegen de Ethiopiërs te vechten. Aida weigert eerst dit te doen, maar haar vader zegt dat als zij het niet doet en haar volk wordt gedood, het haar schuld zal zijn. Ze verandert van gedachten.

Als Radames komt, stelt zij hem voor samen te vluchten. Radames weigert eerst, maar Aida weet hem over te halen. Hij vertelt haar de route die het leger zal nemen. Amonasro, die in het geheim heeft meegeluisterd, komt dan tevoorschijn en onthult dat hij de koning van Ethiopië is. Radames voelt dat hij zijn land heeft verraden omdat hij een militair geheim heeft onthuld. Hij weigert met Aida en haar vader te vluchten. De bewakers nemen hem gevangen.

Akte 4

Scène 1: Een hal in de Tempel van Gerechtigheid. Aan de ene kant is de deur die leidt naar de gevangeniscel van Radames

Amneris vraagt om Radames te zien. Radames weigert zich te verdedigen. Hij is opgelucht te horen dat Aida nog leeft en dat zij hoopt terug te keren naar haar eigen land. Amneris vindt het niet leuk hem dit te horen zeggen. Radames wordt voor de rechter gebracht. Hij weigert zich te verdedigen en wordt ter dood veroordeeld.

Scène 2: Het gewelf in de tempel

Amneris wil proberen Radames te redden, die gevangen zit in een donker gewelf. Radames denkt dat hij alleen is. Hij is verbaasd en ongelooflijk blij als hij daar Aida aantreft. Zij had zich in het gewelf verstopt. Ze vertelt hem dat ze met hem wil sterven. Dat is hun lot. Terwijl Amneris bidt, sterft Aida in de armen van Radames. HET EINDE

Decorontwerp door Philippe Chaperon voor akte I scène 2, (Caïro, 1871)


Amneris, kostuumontwerp voor de première in La Scala (1872)


Teresa Stolz, de eerste Europese Aida, 1872

Rollen

Rol	Type stem	Première Cast, 24 december 1871. Dirigent: Giovanni Bottesini	Europese première8 februari 1872. Dirigent: Franco Faccio
Aida, een Ethiopische prinses	sopraan	Antonietta Anastasi-Pozzoni	Teresa Stolz
De koning van Egypte	bas	Tommaso Costa	Paride Pavoleri
Amneris, dochter van de koning	mezzosopraan	Eleonora Grossi	Maria Waldmann
Radames, Kapitein van de Wacht	tenor	Pietro Mongini	Giuseppe Fancelli
Amonasro, Koning van Ethiopië	bariton	Francesco Steller	Francesco Pandolfini
Ramfis, hogepriester	bas	Paolo Medini	Ormando Maini
Een boodschapper	tenor	Luigi Stecchi-Bottardi	Luigi Vistarini
Stem van een Priesteres	sopraan	Marietta Allievi
Priesters, priesteressen, ministers, kapiteins, soldaten, ambtenaren, Ethiopiërs, slaven en gevangenen, Egyptenaren, dieren en koor

De Muziek

De muziek van de opera is over de hele linie uitstekend. Er zijn rustige liederen van een ongelooflijke schoonheid, maar ook grote refreinnummers. De muziek is beroemd, maar het meest bekend is de aria die Radames zingt aan het begin van de eerste akte, waarin hij droomt van de overwinning in de strijd en van zijn huwelijk met Aida, de Ethiopische slavin. Het lied heet Celeste Aida ("Hemelse Aïda"). Het refrein in scène ii van akte II, Gloria all'Egitto, ad Iside ("Eer aan Egypte, aan Isis!") is een van de beroemdste marsen ooit geschreven.

Aanpassingen

De opera is verschillende malen bewerkt voor films, bijvoorbeeld in een film uit 1953 met Lois Maxwell en Sophia Loren in de hoofdrollen, en een Zweedse productie uit 1987.

In 1998 werd de opera omgewerkt tot een Broadway musical met muziek van Elton John.