Kalifaat van de Fatimiden
Het Fatimid Kalifaat werd geregeerd door de al-Fātimiyyūn (Arabisch: الفاطميون) dynastie van 5 januari 909 tot 1171. Het was een Arabische Shi'a-dynastie en regeerde over het vierde en laatste Arabische kalifaat. In verschillende tijden behoorden verschillende gebieden van de Maghreb, Egypte en de Levant tot het kalifaat.
De Egyptische stad Caïro werd de hoofdstad. De term Fatimiet wordt soms ook gebruikt om de burgers van dit kalifaat aan te duiden. De heersende elite behoorde tot de Ismaili-tak van Shi'ism. De leiders waren ook Shia Ismaili Imams. Zij hadden een religieuze betekenis voor Ismaili-moslims. Zij maken ook deel uit van de keten van houders van het ambt van Kalief, zoals erkend door de meeste moslims, de enige periode waarin de Shia Imamate en het Kalifaat in enige mate verenigd waren. Er was slechts één andere uitzondering: het Kalifaat van Ali zelf.
De Fatimiden stonden bekend om hun religieuze tolerantie ten opzichte van niet-Ismaili sekten van de Islam en ten opzichte van Joden, Maltese christenen en Koptische christenen, maar er waren toch enkele uitzonderingen.
Opkomst van de Fatimiden
De Fatimids kwamen uit Ifriqiya, het hedendaagse Tunesië en het oosten van Algerije. De dynastie werd in 909 gesticht door ˤAbdullāh al-MahdīBillah, die zijn claim legitimeerde door zijn dochter Fātima as-Zahra en haar man ˤAlī ibn-Abī-Tālib, de eerste Shīˤa Imām, vandaar de naam al-Fātimiyyūn "Fatimid".
Abdullāh al-Mahdi's controle strekte zich al snel uit over heel de centrale Maghreb, een gebied dat bestaat uit de moderne landen Marokko, Algerije, Tunesië en Libië, die hij regeerde vanuit Mahdia, zijn nieuw gebouwde hoofdstad in Tunesië.
Moskee van Al-Hakim, de zesde kalief
Bederf en val
In de jaren 1040 verklaarden de Ziriden (gouverneurs van Noord-Afrika onder de Fatimiden) hun onafhankelijkheid van de Fatimiden en hun bekering tot de soennitische islam, wat leidde tot de verwoestende invasies van Banū Hilal. Na ongeveer 1070 werden de Fatimiden aan de Levantse kust en delen van Syrië eerst uitgedaagd door Turkse (Seltsjoekse) invasies en vervolgens door de kruistochten, zodat het grondgebied van de Fatimiden kromp totdat het alleen nog maar uit Egypte bestond.
Na het verval van het Fatimidische politieke systeem in de jaren 1160 liet de Zengidische heerser Nūr ad-Dīn in 1169 zijn generaal, Shirkuh, Egypte in beslag nemen uit de vizierige Shawar. Sjirkuh stierf twee maanden na de machtsovername, en de heerschappij ging naar zijn neef, Saladin. Dit begon de Koerdische Ayyubid-dynastie.
Fatimidische kaliefen
- Abū Muḥammad ˤAbdu l-Lāh (ˤUbaydu l-Lāh) al-Mahdī bi'llāh (909-934) stichter Fatimid-dynastie
- Abū l-Qāsim Muḥammad al-Qā'im bi-Amr Allāh (934-946)
- Abū Ṭāhir Ismā'il al-Manṣūr bi-llāh (946-953)
- Abū Tamīm Ma'add al-Mu'izz li-Dīn Allāh (953-975) Egypte wordt veroverd tijdens zijn bewind.
- Abū Manṣūr Nizār al-'Azīz bi-llāh (975-996)
- Abū 'Alī al-Manṣūr al-Ḥākim bi-Amr Allāh (996-1021)
- Abū'l-Ḥasan 'Alī al-Ẓāhir li-I'zāz Dīn Allāh (1021-1036)
- Abū Tamīm Ma'add al-Mustanṣir bi-llāh (1036-1094)
- al-Musta'lī bi-llāh (1094-1101) Kwartels over zijn opvolging leidden tot de splitsing van Nizari.
- al-Āmir bi-Aḥkām Allāh (1101-1130) De Fatimidische heersers van Egypte na hem worden door Mustaali Taiyabi Ismailis niet erkend als Imams.
- Abd al-Majīd al-Ḥāfiẓ (1130-1149)
- al-Ẓāfir (1149-1154)
- al-Fā'iz (1154-1160)
- al-'Āḍid (1160-1171).
