West-Armenië
West-Armenië (Armeens: Արևմտյան Հայաստան), ook aangeduid als Byzantijns Armenië, later Turks Armenië, of Ottomaans Armenië, is een term die is bedacht na de verdeling van Groot-Armenië tussen het Byzantijnse Rijk (West-Armenië) en Perzië (Oost-Armenië) in 387 n.C..
Verspreiding van Armeniërs in Turks Armenië.
Geschiedenis
Na de dood van de Armeense koning Arshak III, in 390 AC, werd West-Armenië geregeerd door Griekse generaals. In de 7e eeuw was West-Armenië een van de centra van de Pavlikiaanse christelijke volkssekte. Sinds de 9e eeuw viel het grootste deel van West-Armenië, inclusief Vaspurakan en Taron, onder de heerschappij van de Bagratidische dynastie van Armenië. Daarna omvatte het Zakaridische Armenië van de 13e-14e eeuw enkele delen van West-Armenië.
Na de Turks-Perzische oorlogen van 1602-1639 werd West-Armenië onderdeel van het Ottomaanse Rijk. Sinds de Russisch-Turkse oorlog van 1828-1829 verwijst deze term naar de door Armeniërs bevolkte historische gebieden van het Ottomaanse Rijk die onder Ottomaans bestuur bleven nadat het oostelijke deel was afgestaan aan het Russische Rijk.
Westelijk (Osmaans) Armenië bestond uit zes vilayets (vilâyat-ı sitte), de vilayets van Erzurum, Van, Bitlis, Diyarbekir, Kharput en Sivas. Na de ineenstorting van het Ottomaanse Rijk bleef West-Armenië onder Turkse heerschappij, en in 1894-96 en 1915 richtte Turkije systematische moordpartijen en gedwongen deportaties aan onder de Armeniërs.
Na de Armeense genocide wordt het aparte West-Armeense dialect van de Armeense taal (erkend als een van de belangrijkste dialecten van het Armeens [1]) voornamelijk gesproken in Istanbul, Libanon, Egypte, andere delen van de Armeense diaspora, en vroeger in Oost-Turkije. Het verschilt orthografisch van het Oost-Armeens, er zijn ook fonologische verschillen. In sommige delen van de diaspora onderwijzen de Armeense scholen, zoals L'École Arménienne Sourp Hagop en de Armeense Zusters Academie de leerlingen West-Armeens in plaats van Oost-Armeens, het officiële dialect van de Republiek Armenië.
Moderne periode
Het lot van West-Armenië - gewoonlijk aangeduid als "de Armeense kwestie" - wordt beschouwd als een sleutelkwestie in de moderne geschiedenis van het Armeense volk. Het eerste en tweede congres van West-Armenen vond plaats in Jerevan in 1917 en 1919. Sinds 2000 is in de diasporagemeenschappen een organisatiecomité actief van congressen van erfgenamen van West-Armeniërs die de Armeense Genocide hebben overleefd.
Publicaties
- Dr. Arman Kirakosian, English Policy towards Western Armenia and Public Opinion in Great Britain (1890-1900), Yerevan, 1981, 26 p. (in het Armeens en Russisch).
