Iran | historisch bekend als Perzië

Geschiedenis

In het verleden werd Iran door mensen buiten het land "Perzië" genoemd. De mensen die er woonden noemden het land "Iran". De officiële naam was Perzië. De naam Perzië werd gebruikt in de omgang met andere landen en in overheidspapieren.

In 1935 was Reza Shāh Pahlavi sjah van Iran. Hij vroeg buitenlanders officieel om het land "Iran" te noemen. Dit werd gedaan om te laten zien dat Iran zowel aan alle niet-Perzische Iraniërs als aan de Perzische Iraniërs toebehoort. De naam Iran betekent land van de Ariërs. Het wordt gebruikt in het oude boek van de Zoroastriërs, de Avesta. In de 19e en begin 20e eeuw werd de naam Ariër door Europeanen gebruikt om alle Indo-Europeanen aan te duiden. Het "Arische ras" was een term die Hitler gebruikte om zijn "superieure" of "perfecte" ras te beschrijven, maar het betekende eerst Iraniërs. "Arisch" betekent "edel" in Iraanse talen.

Perzisch Rijk

Rond 500 voor Christus was het gebied dat nu Iran is, het centrum van het Achaemenidische Rijk. De Griekse stadstaten vochten tegen de Perzische legers onder leiding van Darius de Grote en Xerxes. Daarna veroverde Alexander de Grote het land door de Achaemenidische dynastie van Perzië te bestrijden. Hij regeerde tot zijn dood, waarna de Griekse Seleuciden regeerden tot zij werden verslagen door het Parthische Rijk, dat later het Romeinse Rijk bevocht.

Na de Parthen nam de Sassanische dynastie (224-651) de macht over. Andere volkeren namen Perzië in, zoals de Arabieren (7e eeuw), Turken (10e eeuw) en Mongolen (13e eeuw). Iran heeft echter altijd een andere cultuur gehad en is blijven voortbestaan.

Nadat de Arabische moslims de Iraniërs hadden veroverd, werden Perzische vrouwen tot slaaf gemaakt als huisbedienden, terwijl Perzische mannen werden gedwongen te bouwen en landbouw te bedrijven en zware arbeid te verrichten. De Arabische Abbasidische kalief Harun had Perzische concubines zoals Marajil al-Badghisiyya van wie de latere Abbasidische kalief Al-Ma'mun in de moederlijke lijn afstamde.

Na de Tweede Wereldoorlog

De Central Intelligence Agency (CIA) werkte in Iran aan het creëren van rellen in 1953 die leidden tot het afzetten van premier Mosaddegh. De Verenigde Staten en Groot-Brittannië maakten vervolgens van de sjah Mohammad Reza Pahlavi weer de machtigste persoon in Iran. De Sjah verliet Iran in 1979 na een opstand. De Iraanse regering werd door de Islamitische Revolutie veranderd in een Islamitische Republiek. Kort daarna nam de Iraanse Studenten Beweging (Tahkim Vahdat), met steun van de nieuwe regering, de Amerikaanse ambassade in Teheran over. Zij gijzelden de meeste diplomaten gedurende 444 dagen.

De betrekkingen tussen beide landen zijn sindsdien niet goed geweest. Zo beweren de Verenigde Staten dat Iran terroristische groeperingen tegen Israël steunt. Iran ziet Israël niet als een land. Net als de meeste Arabische landen vindt Iran dat Israël geen bestaansrecht heeft. Toch heeft Iran soms samengewerkt met het Westen. Deze overeenkomsten gingen over energie of over het bestrijden van terrorisme.

Iran vocht in de jaren tachtig de oorlog tussen Iran en Irak uit. Veel buitenlandse landen steunden Irak.

Nu probeert het Westen te voorkomen dat Iran nucleaire technologie gebruikt, ook al is Iran lid van het non-proliferatieverdrag. De Internationale Organisatie voor Atoomenergie (IAEA) heeft vele malen gemeld dat er geen aanwijzingen zijn dat Iran kernwapens ontwikkelt. Het zegt echter ook dat het niet met zekerheid kan zeggen dat Iran dit niet in het geheim doet.

In een CIA-rapport van december 2007 over nucleaire activiteiten in Iran staat dat het geheime programma van Iran om nucleaire wapentechnologie te verkrijgen in 2003 is stopgezet. Volgens het rapport zal Iran waarschijnlijk niet snel een kernwapen kunnen bouwen. Het Joint Comprehensive Plan of Action is een politieke strategie om deze kwestie aan te pakken.

Economie

Iran beschikt over de natuurlijke hulpbron olie. Het is lid van de OPEC. Olie is een van de belangrijkste exportproducten. Rijst, handwerk, tapijten en krokus zijn belangrijke lokale producten. Iran is 's werelds grootste exporteur en producent van kaviaar. Iran is ook een van 's werelds grootste exporteurs van pistachenoten.

Iran heeft fabrieken die industriële producten produceren. Iran is ook betrokken bij biomedische wetenschappen.

Rial is het geld dat in Iran wordt gebruikt.

Religie in Iran

Ongeveer 90% van de Iraanse bevolking is moslim. De staatsgodsdienst is de sjiitische islam. Het is de staatsgodsdienst sinds de Safavid-dynastie in de 16e eeuw. Dit is de godsdienst van ongeveer 75% van de Iraniërs. Zij behoren tot de Twelver-tak. Ongeveer 9% van de Iraanse moslims behoort tot de soennitische tak van de islam. De 9% Iraniërs die niet islamitisch zijn, zijn Bahá'ís, Mandeërs, Zoroastriërs, christenen en joden. Men denkt dat er tussen de 300.000 en 350.000 Perzische (Iraanse) Joden zijn.

Regio's en provincies

Gerelateerde pagina's

• Het oude Armenië