Adem geluiden
Ademhalingsgeluiden zijn de geluiden die door de lucht worden gemaakt wanneer deze zich door het ademhalingsstelsel beweegt. Ademhalingsgeluiden worden ook wel longgeluiden of ademhalingsgeluiden genoemd. Soms kunnen ze door iedereen worden gehoord; andere keren kunnen ze alleen worden gehoord door met een stethoscoop naar de longen en luchtwegen te luisteren.
Om ademhalingsgeluiden te beschrijven en te identificeren, maken medische professionals gewoonlijk gebruik van auscultatie (ze luisteren met een stethoscoop). Ze luisteren terwijl de patiënt inademt, en terwijl hij uitademt. Ze luisteren naar beide longen, zowel op de borstkas als op de rug, waarbij ze onderaan beginnen en zo naar boven werken. Zij luisteren of de toonhoogte van de ademhalingsgeluiden laag, gemiddeld of hoog is. Ze luisteren ook of de geluiden zacht, gemiddeld, hard of heel hard zijn).
Abnormale ademhalingsgeluiden
Er zijn veel soorten ademgeluiden die niet normaal zijn. Deze worden onvoorziene ademhalingsgeluiden genoemd. Elk afwijkend ademgeluid duidt op een ander probleem. Enkele van de meest voorkomende abnormale ademhalingsgeluiden zijn:
Piepende
Piepen is meestal een hoge toon. Het klinkt muzikaal, als fluiten. Meestal hoor je een piepende ademhaling het eerst als iemand uitademt. Als het erger wordt, begint de piepende ademhaling wanneer de patiënt in en uit ademt.
Piepen wordt veroorzaakt doordat de luchtwegen te nauw zijn. Dit kan gebeuren door ziekten zoals astma of chronisch obstructieve longaandoening (COPD).
Als de luchtwegen te nauw zijn, kan de zuurstof die het lichaam nodig heeft er niet doorheen. Dit kan een medische noodsituatie worden.
|
| ||||
Problemen met het beluisteren van dit bestand? Zie media help. |
Er zijn een paar verschillende behandelingen die kunnen worden gebruikt voor piepende ademhaling:
- De patiënt kan aanvullende (extra) zuurstof toegediend krijgen via een masker.
- Soms kan vochtige, warme lucht helpen bij een piepende ademhaling. Zitten in een ruimte zoals een douche, of het gebruik van een verdamper (die vochtige, warme lucht creëert) kan helpen bij een milde piepende ademhaling. Hulpverleners of ziekenhuizen kunnen ook bevochtigde zuurstof toedienen, die wordt gemengd met warm water om van de zuurstof een warme stoom te maken.
- Er zijn geneesmiddelen, bronchodilatoren genaamd, die de luchtwegen ontspannen en openen. Dit keert de oorzaak van de piepende ademhaling om en maakt het gemakkelijker om te ademen. Albuterol is een veelgebruikt bronchodilatator en wordt in veel ambulances vervoerd. Bronchodilatoren kunnen worden toegediend in inhalatoren of in een vernevelaar (die het geneesmiddel met warm water mengt om er stoom van te maken).
Stridor
Stridor is een hoog geluid dat meestal optreedt wanneer iemand inademt. Het kan veel lijken op een piepende ademhaling. Artsen kunnen het verschil horen door met een stethoscoop naar de keel te luisteren. Als het geluid dat ze horen in de keel harder is, is het stridor en geen piepende ademhaling.
Stridor wordt meestal veroorzaakt door iets dat het strottenhoofd (de stemdoos) blokkeert. Dit kan gebeuren doordat:
- Een persoon stikt en een voorwerp blokkeert het strottenhoofd
- Een persoon heeft een infectie, en een zwelling in de keel of luchtwegen blokkeert het strottenhoofd
- De spieren in de luchtwegen of de stembanden verkrampen (worden plotseling gespannen); dit wordt laryngospasme genoemd
Net als piepen kan stridor een medisch noodsignaal zijn als er niet genoeg zuurstof door de luchtwegen kan stromen.
|
| ||||
Problemen met het beluisteren van dit bestand? Zie media help. |
De behandeling van stridor is afhankelijk van de oorzaak:
- Iemand helpen te stoppen met stikken met behulp van een wurggreep (zoals de Heimlichmanoeuvre)
- Behandeling van de infectie die de zwelling in het strottenhoofd veroorzaakt
- Het geven van medicijnen om de spieren in de luchtwegen of stembanden te helpen ontspannen
- Wat de oorzaak ook is, extra zuurstof geven kan ook helpen
Kinderen hebben meer kans op stridor door verstikking. Zij hebben meer kans om zich te verslikken omdat hun luchtwegen kleiner zijn. Ze lopen ook meer kans op kinderinfecties zoals kroep of epiglottitis die stridor kunnen veroorzaken.
Rales (fijn gekraak)
Galmen worden ook wel fijn gekraak genoemd, omdat ze vaak klinken als een fijn krakend geluid. Ze zijn te horen wanneer iemand inademt, aan beide kanten (in beide longen). Galm kan ook klinken als borrelen, ratelen, of kleine klikgeluiden.
Je hoort geraas als iemand vocht in zijn longen heeft. Dit wordt longoedeem genoemd. Pulmonaal oedeem kan om vele redenen optreden, zoals:
- Congestief hartfalen (CHF)
- Longontsteking of andere infecties in de longen
- Letsel aan de long
- Bloedstolsel in de long (longembolie)
- Inademen van rook
- Drowning
Reutelen duidt op longoedeem, ongeacht wat de oorzaak van dat longoedeem is. Wanneer een arts naar de longen luistert, begint de ruis meestal onderaan de longen. Naarmate het longoedeem verergert en de longen zich meer met vloeistof vullen, zijn de relletjes steeds dichter bij de top van de longen te horen.
Rhonchi (grof gekraak)
Rhonchi worden ook wel grove kraakjes genoemd, omdat ze klinken als grove, rammelende, krakende geluiden. Rhonchi en rales kunnen veel op elkaar lijken. De belangrijkste verschillen zijn:
- Galm begint onder in de longen en kan verder naar boven worden gehoord naarmate de patiënt zieker wordt. Ze zijn aan beide kanten (in beide longen) tegelijk te horen.
- Rhonchi zijn vaak alleen op bepaalde plekken in de longen te horen. Ze beginnen niet altijd onderaan de longen. Ze kunnen slechts aan één kant te horen zijn, of op verschillende plaatsen aan beide kanten.
|
| ||||
Problemen met het beluisteren van dit bestand? Zie media help. |
Rhonchi worden meestal veroorzaakt door slijm in de bronchiën, de buisjes die naar de longen leiden. Als iemand bijvoorbeeld een longontsteking heeft, kan het slijm zich ophopen in de bronchiën en de luchtwegen van de bronchiën, en rhonchi veroorzaken.
Ongelijke ademhalingsgeluiden
Bij een gezond persoon moeten de ademhalingsgeluiden aan beide kanten altijd hetzelfde klinken. Dit geeft aan dat beide longen goed werken. Als in één long geen ademhalingsgeluiden te horen zijn, kan dit wijzen op een ernstig probleem. Het betekent dat de lucht niet in en uit die long komt.
Een van de meest voorkomende oorzaken van ongelijke ademhalingsgeluiden is een ingeklapte long (pneumothorax). Een long kan om veel verschillende redenen inzakken:
- Een zeer ernstige verwonding aan de long
- Longziekten zoals astma, COPD, tuberculose (TB), kinkhoest, longontsteking of taaislijmziekte
- Soms vormen zich luchtblaren, blebs genaamd, boven op de longen. Als deze luchtblaren breken, kan er lucht uit de longen lekken, waardoor de long kan instorten.
- Soms kan een long uit zichzelf inklappen. Dit wordt een spontane pneumothorax genoemd.
Een klaplong is vaak een medisch noodgeval en moet in een ziekenhuis worden behandeld.
Vragen en antwoorden
V: Wat zijn ademgeluiden en hoe heten ze nog meer?
A: Ademgeluiden zijn de geluiden die lucht maakt als het door het ademhalingssysteem beweegt. Ze worden ook wel longgeluiden of ademhalingsgeluiden genoemd.
V: Hoe worden ademgeluiden meestal geïdentificeerd door medische professionals?
A: Medische professionals gebruiken auscultatie (ze luisteren met een stethoscoop) om ademgeluiden te beschrijven en te identificeren. Ze luisteren terwijl de patiënt inademt en uitademt.
V: Waar luisteren medische professionals naar ademgeluiden?
A: Medische professionals luisteren naar beide longen, zowel op de borst als op de rug, beginnend onderaan en werkend naar boven.
V: Wat zijn enkele factoren waar medische professionals naar luisteren bij het identificeren van ademhalingsgeluiden?
A: Medische professionals luisteren of de toonhoogte van de ademgeluiden laag, gemiddeld of hoog is. Ze luisteren ook of de geluiden zacht, gemiddeld, hard of heel hard zijn.
V: Zijn ademgeluiden altijd te horen zonder stethoscoop?
A: Nee, soms kan iedereen ademhalingsgeluiden horen, maar soms kunnen ze alleen gehoord worden door met een stethoscoop naar de longen en luchtwegen te luisteren.
V: Waarom luisteren medische professionals naar zowel inademing als uitademing bij het identificeren van ademgeluiden?
A: Medische professionals luisteren bij het identificeren van ademgeluiden naar zowel de inademing als de uitademing om een volledig beeld te krijgen van de longfunctie.
V: Wat is het doel van het identificeren van ademgeluiden met auscultatie?
A: Het doel van het identificeren van ademhalingsgeluiden met behulp van auscultatie is om afwijkingen of potentiële problemen in de longfunctie of de gezondheid van de luchtwegen op te sporen.