Argumentum ad ignorantiam

Een argument uit onwetendheid (Latijn: argumentum ad ignorantiam), of een beroep op onwetendheid ('onwetendheid' staat voor 'gebrek aan bewijs van het tegendeel'), is een misvatting in de informele logica. Het zegt dat iets waar is omdat het nog niet bewezen is dat het vals is. Of, dat iets vals is als het nog niet bewezen is dat het waar is. Dit wordt ook wel een negatieve bewijsdaling genoemd. Dit omvat ook de (valse) veronderstelling dat er slechts twee opties zijn (waar of onwaar). Er kunnen maar liefst vier keuzes zijn:

echte
fout
onbekende
onkenbaar.

De oproep tot onwetendheid wordt vaak gebruikt om te suggereren dat de andere partij het bewijs moet leveren. De regels van de logica leggen de bewijslast bij de persoon die de claim indient.

Een logische misvatting is gewoon een slecht argument. Het gebruik van slechte logica betekent niet noodzakelijkerwijs dat het argument vals is (of waar). Het is in feite een overhaaste conclusie, een conclusie die ten onrechte wordt getrokken. Maar het kan nog steeds overtuigend zijn voor sommige publieken. Daarom wordt het gebruikt in de politiek en in de reclame.

Voorbeelden

"Dit medicijn is veilig omdat niemand enige giftige effecten heeft gevonden." Dit houdt alleen in dat er volledige testen zijn gedaan. Het zegt niet dat het volledig getest is.
"Kandidaat Smith heeft zich nooit uitgesproken over haar mening over abortus. We kunnen gerust concluderen dat ze pro-keuze moet zijn". Het argument uit onwetendheid kan gebruikt worden om een onderwerp af te wijzen of om te beargumenteren dat het het tegenovergestelde betekent.
"Natuurlijk wordt ziekte veroorzaakt door hekserij. Hoe kon het anders gebeuren?" (Het argument uit onwetendheid neemt vaak de vorm aan van "hoe kon X anders gebeuren" wat impliceert dat omdat er nog geen andere verklaring bekend is, degene die wordt aangeboden correct is).

Vragen en antwoorden

V: Wat is een argument uit onwetendheid?

A: Een argument uit onwetendheid, ook bekend als een beroep op onwetendheid, is een denkfout in de informele logica. Het suggereert dat iets waar of onwaar is omdat het tegendeel nog niet bewezen is.

V: Hoeveel opties zijn er om de waarheid van een bewering te beoordelen?

A: Er zijn maximaal vier mogelijkheden om de waarheid van een bewering te beoordelen - waar, onwaar, onbekend en onkenbaar.

V: Wie heeft de bewijslast bij een bewering?

A: De regels van de logica leggen de bewijslast bij degene die de bewering doet.

V: Duidt het gebruik van slechte logica altijd op een onjuist argument?

A: Nee, het gebruik van slechte logica betekent niet noodzakelijk dat een argument vals (of waar) is. Het betekent gewoon dat het onjuist is.

V: Waarom worden in de politiek en de reclame argumenten uit onwetendheid gebruikt?

A: Argumenten uit onwetendheid worden in de politiek en de reclame gebruikt omdat ze voor sommige doelgroepen overtuigend kunnen zijn, ook al zijn ze logisch onjuist.

V: Welke andere naam wordt gegeven aan een beroep op onwetendheid?

A: Een beroep op onwetendheid wordt ook wel een negative proof fallacy genoemd.