Pijlgifkikkers
Pijlgifkikker is de gemeenschappelijke naam van een groep kikkers uit de familie Dendrobatidae. Ze komen van nature voor in Midden- en Zuid-Amerika.
In tegenstelling tot veel kikkers, zijn deze overdag actief. Ze hebben vaak felgekleurde lichamen, die als waarschuwingskleur dienen. Alle dendrobatachtigen zijn op zijn minst enigszins giftig. In het wild kunnen kikkers van verschillende soorten en op verschillende plaatsen zeer uiteenlopende toxiciteitsniveaus hebben. Vele soorten zijn ernstig bedreigd.
Pijlgifkikkers zijn giftig omdat ze mieren en andere kleine insecten eten die gifstoffen in hun lichaam hebben. Als een dier van de kikker eet, zal het erg ziek worden.
De Phantasmal gifkikker
Toxiciteit
Veel pijlgifkikkers scheiden alkaloïde toxinen af via hun huid. Alkaloïden in de huidklieren van gifkikkers dienen als een chemische verdediging tegen predatie. Ze zijn in staat om overdag actief te zijn naast potentiële roofdieren. Ongeveer 28 structurele klassen van alkaloïden zijn bekend in gifkikkers.
De giftigste pijlgifkikkersoort is Phyllobates terribilis. Zoals hierboven vermeld, maken pijlgifkikkers hun eigen gif niet zelf, maar houden (sekwestreren) de chemicaliën van geleedpotige prooien, zoals mieren, duizendpoten en mijten. Dit is de dieet-toxiciteit hypothese. Hierdoor hebben in gevangenschap gefokte dieren geen significante toxineniveaus: zij worden gekweekt op diëten die niet de alkaloïden bevatten die door wilde populaties worden gebruikt. Niettemin kunnen de in gevangenschap gefokte kikkers alkaloïden opslaan als zij een alkaloïd-bevattend dieet krijgen.
De meeste wilde soorten zijn niet dodelijk voor hun predatoren, maar smaken vies genoeg om de kikkers onmiddellijk los te laten. Ondanks het gif dat door sommige pijlgifkikkers wordt gebruikt, zijn sommige roofdieren ertegen bestand. Eén daarvan is de slang Leimadophis epinephelus, die immuniteit tegen het gif heeft ontwikkeld.
Taxonomie
Pijlkikkers zijn het onderwerp van vele studies. Hun wetenschappelijke namen kunnen soms veranderen. De familie Dendrobatidae werd in 2006 herzien en telt nu 12 geslachten, met ongeveer 170 soorten.
Kleur morphs
Sommige pijlgifkikkersoorten hebben een aantal kleurvarianten die nog maar 6.000 jaar geleden zijn ontstaan.
Predatie beïnvloedt wel de evolutie van polymorfisme, bijvoorbeeld bij O. granulifera. Seksuele selectie heeft bijgedragen tot differentiatie tussen de Bocas del Toro populaties van Oophaga pumilio.
