Seltsjoekse architectuur

Seltsjoekse architectuur is de naam die wordt gegeven aan de architectuur die werd gebouwd in de tijd dat de Seltsjoeken over het grootste deel van het Midden-Oosten en Anatolië heersten. Dit was tussen de 11e en 13e eeuw. Na de 11e eeuw kwamen de Seltsjoeken van Rum voort uit het Grote Seltsjoekse Rijk en ontwikkelden hun eigen architectuur. Hun hoofdstad was Konya. Zij werden beïnvloed en geïnspireerd door de Armeniërs, Byzantijnen en Perzen.

Groot Seltsjoekse Rijk architectuur

De architectuur is te vinden in een uitgestrekt gebied dat zich uitstrekt van de Hindu Kush tot Oost-Anatolië. Ook van Centraal Azië tot de Perzische Golf. Het thuisland van de Seltsjoekse architectuur was Turkmenistan en Iran. Dit is waar de eerste permanente Seljuk gebouwen werden gebouwd. Helaas hebben de invasies van de Mongolen de meeste van deze gebouwen vernietigd. Slechts enkele zijn overgebleven. In 1063 werd Isfahan gesticht als hoofdstad van het Grote Seldjoekse Rijk onder Alp Arslan.

De belangrijkste verandering vond plaats in het begin van de 12e eeuw. Het was de omvorming van het hypostyle plan in een vier-iwan plan moskee (zie Shah Moskee). Een ander moskeetype dat in deze tijd werd ingevoerd was de kioskmoskee, bestaande uit een koepelvormige ruimte met drie open zijden en een muur met daarin een mihrab aan de qibla-zijde. De architectuur van deze periode werd ook gekenmerkt door gedenkgraven. Dit waren meestal achthoekige structuren met koepeldaken, Kümbet of Türbe genoemd. Een indrukwekkend voorbeeld van tombe-architectuur is het mausoleum van Sultan Sanjar in Merv. Het is een massief gebouw van 27 meter in het vierkant met een reusachtige dubbele koepel die rust op pijlers van squinches en muqarnas.