Parti socialiste (Frankrijk)
De Socialistische Partij (Parti Socialiste, PS) is een van de grootste politieke partijen in Frankrijk. Zij is in 1969 in de plaats gekomen van de Franse afdeling van de Arbeiders Internationale (SFIO). Het is een van de sociaal-democratische partijen.
Zij kwam voor het eerst aan de macht tijdens de Vijfde Republiek met de overwinning van François Mitterrand bij de presidentsverkiezingen van 1981. De kandidaat van de partij voor de presidentsverkiezingen van 2007, Ségolène Royal, werd met ongeveer 53% tegen 47% verslagen door Nicolas Sarkozy. In 2012 won de kandidaat van de Socialistische Partij, François Hollande, de presidentsverkiezingen.
Geschiedenis
Frans socialisme tot 1969
Na de mislukking van de Parijse commune (1871) werd het Franse socialisme figuurlijk onthoofd. De leiders werden vermoord of verbannen. De eerste socialistische partij in Frankrijk, de Fédération des travailleurs socialistes de France (FTSF), werd opgericht in 1879.
In 1899 veroorzaakte de deelname van Millerand aan het kabinet van Pierre Waldeck-Rousseau een debat over socialistische deelname aan een "bourgeoisregering". Drie jaar later richtten Jaurès, Allemane en de possibilisten de Franse Socialistische Partij op, terwijl Guesde en Vaillant de Socialistische Partij van Frankrijk vormden. Vervolgens fuseerden de twee groepen in 1905, tijdens het Congres van Globe, tot de Franse afdeling van de Arbeiders Internationale (Section française de l'Internationale ouvrière of SFIO). Jaurès werd de partijleider.
De Franse socialisten waren sterk pacifistisch, maar na de moord op Jaurès in 1914 waren zij niet in staat weerstand te bieden aan de golf van militarisme die volgde op het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog.
De socialisten raakten ernstig verdeeld over deelname aan de regering van nationale eenheid in oorlogstijd. In 1919 werden de anti-oorlogssocialisten bij verkiezingen zwaar verslagen. In 1920, tijdens het congres van Tours, brak de meerderheid en de linkervleugel van de partij en vormde de Franse afdeling van de Communistische Internationale (Section française de l'Internationale Communiste of SFIC). Deze partij sloot zich aan bij de Derde Internationale, die door Lenin was opgericht. De rechtervleugel, geleid door Léon Blum, behield het "oude huis" en bleef in de SFIO.
In 1934 veranderden de communisten hun koers en de drie partijen verenigden zich in het Front Populaire, dat de verkiezingen van 1936 won en Blum als eerste socialistische premier van Frankrijk aan de macht bracht.
Na de bevrijding van Frankrijk in 1944 had de SFIO een coalitie met een machtige communistische partij (die de belangrijkste linkse partij werd) en de christen-democratische MRP. Deze alliantie overleefde de Koude Oorlog niet. Blum stelde voor een Derde Kracht op te richten met centrum-links en centrum-rechts, tegen de Gaullisten en de communisten. Zijn kandidaat voor het leiderschap van de SFIO, Daniel Mayer, werd echter verslagen door Guy Mollet.
Mollet werd gesteund door de linkervleugel van de partij. Paradoxaal genoeg sprak hij een marxistische taal zonder de alliantie met het centrum en centrum-rechts in vraag te stellen. Hij was premier aan het hoofd van een minderheidsregering in 1956. In 1959 keerde de SFIO terug in de oppositie.
De SFIO heeft geen kandidaat gesteld voor de verkiezingen van 1965. Daarom steunde zij de kandidatuur van François Mitterrand, oud-minister van de Vierde Republiek, conservatief en daarna onafhankelijk van links. Hij was resoluut anti-Gaullistisch. Hij behaalde een eervol resultaat en kwam in een onverwachte tweede stemronde tegenover De Gaulle te staan. Hij ontpopte zich zo tot de leider van niet-communistisch links.
Om tussen de Communistische Partij, die links aanvoert, en de Gaullistische Partij, die het land aanvoert, te kunnen bestaan, richtten de SFIO, de Radicalen en linkse republikeinse groeperingen onder leiding van Mitterrand de Federatie van Democratisch en Socialistisch Links op.
De oprichting van de PS en de "Unie van Links" (1969-1981)
In 1969 werd de SFIO vervangen door de Socialistische Partij (Parti socialiste of PS). Er komen pro-Pierre Mendès-France clubs bij (Unie van Clubs voor de Vernieuwing van Links onder leiding van Alain Savary) en links-republikeinse groepen (Unie van Socialistische Groepen ad Clubs van Jean Poperen). Tijdens het congres van Issy-les-Moulineaux wordt Alain Savary tot eerste secretaris gekozen met de steun van zijn voorganger Guy Mollet. Hij stelt een "ideologische dialoog" met de communisten voor.
Twee jaar later sloten pro-François Mitterrand clubs (Conventie van de Republikeinse instellingen) zich bij de partij aan. Mitterrand versloeg het duo Savary-Mollet door een verkiezingsprogramma met de communisten voor te stellen.
Het presidentschap van Mitterrand en de praktijk van de macht (1981-1995)
In 1981 versloeg Mitterrand de neoliberaal Valéry Giscard d'Estaing, om de eerste socialist te worden die via algemene verkiezingen tot president van Frankrijk werd verkozen.
In 1986 verloor de PS de meerderheid in de Franse Assemblée Nationale, waardoor Mitterrand gedwongen werd "samen te leven" met de conservatieve regering van Jacques Chirac. Niettemin werd Mitterrand in 1988 herkozen als president met een gematigd programma, getiteld "verenigd Frankrijk". Hij stelde noch nationaliseringen noch privatiseringen voor. Als premier koos hij de meest populaire en gematigde van de socialistische politici, Michel Rocard. Zijn kabinet omvatte vier centrumrechtse ministers, maar kreeg slechts de steun van een meerderheid in de in juni 1988 gekozen Nationale Vergadering.
Tijdens zijn tweede ambtstermijn concentreerde Mitterrand zich op het buitenlands beleid en de opbouw van Europa.
Jospin en "pluralistisch links" (1995-2002)
In de oppositie vormde de PS een coalitie met de andere linkse krachten: de PCF, de Groenen, de Linkse Radicale Partij en de MDC. Deze "meervoudige linkerzijde" (Gauche plurielle) won de parlementsverkiezingen van 1997 en Jospin werd premier van de derde "cohabitation".
Zijn beleid was in grote lijnen progressief, maar had weinig te maken met socialisme in de traditionele zin van het woord. De Aubry-wetten brachten de arbeidstijd terug tot 35 uur per week. Er werd een universele ziektekostenverzekering ingesteld. Het beleid van privatisering werd echter voortgezet.
Op 21 april 2002 werd Jospin in de eerste ronde van de presidentsverkiezingen uitgeschakeld.
Na de schok van 2002
Bij de regionale verkiezingen van 2004 maakten de socialisten een grote comeback. In een coalitie met het voormalige "Pluralisme" kwamen zij aan de macht in 20 van de 22 grootstedelijke regio's (alle regio's behalve de Elzas en Corsica) en in de vier overzeese gebieden. In feite profiteerde het van een "sanctie-stem" tegen rechts.
Op 1 december 2004 besloot 59% van de leden van de Socialistische Partij om de voorgestelde Europese Grondwet goed te keuren. Verschillende bekende leden van de partij, waaronder Laurent Fabius, en de linkse kiezers HenriEmmanuelli en Jean-Luc Mélenchon, vroegen de kiezers echter om "nee" te stemmen in het Franse referendum van 29 mei 2005 over de Europese Grondwet, waarbij de voorgestelde Grondwet werd verworpen.
presidentsverkiezingen 2007
Voor de presidentsverkiezingen van 2007 verschenen veel potentiële kandidaten: François Hollande, Laurent Fabius (die zich bij de linkervleugel van de partij heeft aangesloten), Dominique Strauss-Kahn (die beweerde dat hij de "sociaal-democratie" vertegenwoordigde), Jack Lang, Martine Aubry en Ségolène Royal, die volgens de peilingen favoriet was.
Op 16 november 2006 kozen de leden van de Socialistische Partij Ségolène Royal tot hun kandidaat met een meerderheid van 60%. Haar uitdagers, Strauss-Kahn en Fabius, behaalden respectievelijk 21% en 19%.
Na 25% van de stemmen te hebben behaald in de eerste ronde van de Franse presidentsverkiezingen plaatste Ségolène Royal zich voor de tweede stemronde, maar verloor op 6 mei 2007 van Nicolas Sarkozy.
Van links naar rechts: Dominique Strauss-Kahn, Bertrand Delanoë en Ségolène Royal zittend op de eerste rij tijdens een bijeenkomst die op 6 februari 2007 door de Franse Socialistische Partij werd gehouden in de Carpentier Hall in Parijs.
Leiderschap
Eerste secretarissen vanaf 1969:
- Alain Savary (1969-1971)
- François Mitterrand (1971-1981)
- Lionel Jospin (1981-1988)
- Pierre Mauroy (1988-1992)
- Laurent Fabius (1992-1993)
- Michel Rocard (1993-1994)
- Henri Emmanuelli (1994-1995)
- Lionel Jospin (1995-1997)
- François Hollande (1997-2008)
- Martine Aubry (2008-2012)
- Harlem Désir (2012-...)
Verwante pagina's
