Zapotec beschaving
De Zapotec-beschaving was een inheemse precolumbiaanse beschaving. Zij bevond zich voornamelijk in de vallei van Oaxaca in het zuiden van Meso-Amerika. Archeologen denken dat hun cultuur minstens 2500 jaar teruggaat. De Zapoteken lieten sporen na in de oude stad Monte Albán. Er zijn gebouwen, balspeelplaatsen, prachtige graven en grafgiften. In de graven zijn fijn bewerkte gouden sieraden gevonden. Monte Albán was de eerste grote stad op het westelijk halfrond. Het was het centrum van een Zapotec-staat die een groot deel van wat wij kennen als de huidige staat Oaxaca beheerste.
Omvang van de Zapotec-beschaving
Etymologie
De naam Zapotec komt van het Nahuatl tzapotēcah (enkelvoud tzapotēcatl). Dit woord betekent "inwoners van de plaats van sapote". De Zapotec noemden zichzelf Be'ena'a, wat "Het Volk" betekent.
Technologie
De Zapoteken ontwikkelden een kalender en een speciaal schrift. Dit systeem heeft een aparte glyph voor elk van de lettergrepen van de taal. Het is een van de kandidaten waarvan wordt aangenomen dat het het eerste schrijfsysteem van Meso-Amerika was. Het is de voorloper van de door de Maya, Mixteekse en Azteekse beschavingen ontwikkelde schrijfsystemen. Momenteel is er enige discussie of de Olmec-symbolen, gedateerd op 650 voor Christus, werkelijk een vorm van schrift zijn die ouder is dan het vroegste Zapotec-schrift, gedateerd op ongeveer 500 voor Christus.
In de Azteekse hoofdstad Tenochtitlan waren er Zapoteken en Mixteken die sieraden maakten voor de Azteekse heersers (tlatoanis), waaronder Moctezuma II. De betrekkingen met Centraal-Mexico gaan veel verder terug. Dit blijkt uit archeologische overblijfselen van een Zapotekse wijk in Teotihuacan en een "gastenverblijf" in Teotihuacaanse stijl in Monte Albán. Andere belangrijke precolumbiaanse Zapoteekse vindplaatsen zijn Lambityeco, Dainzu, Mitla, Yagul, San José Mogote, El Palmillo en Zaachila.
De Zapoteken waren een sedentaire cultuur. Zij hadden een vergevorderde beschaving en woonden in grote dorpen en steden, in huizen van steen en mortel. Zij legden de belangrijkste gebeurtenissen uit hun geschiedenis vast door middel van hiërogliefen, en in de oorlogsvoering maakten zij gebruik van een katoenen wapenrusting. De bekende ruïnes van Mitla zijn aan hen toegeschreven en er werd beweerd dat het de graven van hun voorouders waren.
Een urn in de vorm van een "vleermuisgod" of een jaguar, uit Oaxaca, gedateerd op 300-650 na Christus. Hoogte: 23 cm.
Religie
Zoals de meeste Meso-Amerikaanse religieuze systemen was de Zapotekenreligie polytheïstisch. Twee belangrijke godheden waren Cocijo, de regengod (vergelijkbaar met de Azteekse god Tlaloc), en Coquihani, de god van het licht. Men gelooft dat de Zapoteken soms mensenoffers gebruikten in hun rituelen.
De Zapoteken vertellen dat hun voorouders uit de aarde kwamen, uit grotten, of dat zij van bomen of jaguars in mensen veranderden, terwijl de elite die hen regeerde geloofde dat zij afstamden van bovennatuurlijke wezens die tussen de wolken leefden, en dat zij bij hun dood naar zo'n status zouden terugkeren. In feite is de naam waaronder de Zapoteken vandaag de dag bekend staan uit dit geloof voortgekomen. In Central Valley Zapotec is "The Cloud People" "Be'ena' Za'a."
Oorlogsvoering
De laatste strijd tussen de Azteken en de Zapoteken vond plaats tussen 1497 en 1502, onder de Azteekse heerser Ahuizotl. Toen tijdens de Spaanse verovering van Mexico het nieuws kwam dat de Azteken door de Spanjaarden waren verslagen, beval koning Cosijoeza zijn volk de Spanjaarden niet te confronteren om hetzelfde lot te voorkomen. Pas na verschillende veldtochten tussen 1522 en 1527 werden zij door de Spanjaarden verslagen. In 1550, 1560 en 1715 vonden echter opstanden tegen de koloniale autoriteiten plaats. []
In 1850 was er opnieuw een opstand tegen de lokale regering van Oaxaca, in 1866 gevolgd door een opstand tegen het Koninklijke Franse Leger, tijdens de Franse invasie van Mexico. Recentelijk was er in de jaren 1970 een opstand tegen de plaatselijke gouverneur Manuel Zárate Aquino, gesteund door het Mexicaanse leger. []
