Vuursalamander

De vuursalamander (Salamandra salamandra) is waarschijnlijk de bekendste salamandersoort in Europa. Hij is zwart en heeft verschillende soorten gele vlekken of strepen. Sommige salamanders zijn overwegend zwart, terwijl andere overwegend geel zijn. Soms komen ook rode en oranje tinten voor. Ze vermengen zich met het geel, of vervangen het volledig. Dit hangt af van de ondersoort. Vuursalamanders kunnen zeer lang leven. In het Duitse natuurhistorisch museum van Alexander Koenig leefde een salamander meer dan 50 jaar.

Waar ze leven en wat ze eten

Vuursalamanders leven in bossen in de heuvelachtige delen van Zuid- en Midden-Europa. Ze geven de voorkeur aan loofbossen. Ze verstoppen zich graag in de gevallen bladeren of bemoste boomstammen. Ze hebben schone kleine beekjes (riviertjes) nodig in hun leefgebied. Dit is voor de ontwikkeling van de larven. Zowel op het land als in het water zijn Vuursalamanders moeilijk op te merken. Ze houden zich veel verborgen onder stenen, hout of andere voorwerpen.

Vuursalamanders zijn 's avonds en 's nachts actief, maar op regenachtige dagen kunnen ze ook overdag actief zijn. Hun dieet bestaat uit insecten, spinnen, regenwormen en slakken. Soms eten ze kleine gewervelde dieren, zoals salamanders en jonge kikkers. Kleine prooien worden gevangen binnen het bereik van de vomerine tanden of door de achterste helft van de tong, die aan de prooi blijft kleven.

Hoe ze zich voortplanten

Mannetjes en vrouwtjes lijken veel op elkaar, behalve tijdens het broedseizoen, wanneer het meest opvallende verschil een gezwollen klier rond de opening van het mannetje is. Deze klier produceert de spermatofoor, die een spermapakket aan het uiteinde draagt. De balts gebeurt op het land. Nadat het mannetje een potentiële partner opmerkt, confronteert hij haar en blokkeert haar weg. Het mannetje deponeert zijn spermatofoor op de grond. De voortplanting gebeurt door middel van deze spermatofoor, die door het vrouwtje wordt opgenomen. Hun kieuwen ontwikkelen longen. Neotenische vuursalamanders zijn niet waargenomen.

Hoe ze zich verdedigen tegen opeten

Salamanders kunnen zich actief verdedigen als ze door een roofdier worden gegrepen. Naast verschillende antipredator houdingen, zijn volwassen S. salamandra's in staat om sterke vergiften te maken. Deze werken meestal in op de zenuwen van het roofdier. Ze worden neurotoxinen genoemd. Eén zo'n gif is de alkaloïde Samandarin. Als de salamander gevaar voelt, kan hij dit via zijn huid afscheiden. Dit alkaloïde veroorzaakt sterke spierkrampen en hoge bloeddruk in combinatie met hyperventilatie bij alle gewervelde dieren. De gifklieren van de vuursalamander zijn geconcentreerd in bepaalde delen van het lichaam, vooral rond de kop en het dorsale huidoppervlak. De gekleurde delen van de dierenhuid vallen meestal samen met deze klieren. De meeste van deze afscheidingen kunnen effectief zijn tegen bacteriële en schimmelinfecties van de opperhuid, maar sommige afscheidingen kunnen ook gevaarlijk zijn voor de mens.

Samandarijn structuur

Waar ze voorkomen

Vuursalamanders komen voor in het grootste deel van Zuid- en Midden-Europa. Ze komen het meest voor op hoogtes tussen 400 en 1000 m, slechts zelden daaronder (in Noord-Duitsland sporadisch tot 25 m). Op de Balkan of in Spanje worden ze echter ook vaak op grotere hoogte aangetroffen.

Distributie in Europa

Gebruikelijke namen

Salamandra salamandra (Linnaeus, 1758)

Engeland - Vuursalamander, Gevlekte salamander
Frankrijk - Salamandre tachetée
Duitsland - Feuersalamander
Portugal - Salamandra de fogo
Spanje - Salamandra común
Italië - Salamandra pezzata
Nederland - Vuursalamander
Noorwegen - Ildsalamander
Slovenië - Navadni močerad
Kroatië - Pjegavi daždevnjak
Polen - Salamandra plamista

Ondersoort

Er zijn verschillende ondersoorten van de vuursalamander bekend. De meest opvallende zijn de ondersoorten fastuosa en bernadezi. Deze twee zijn de enige levendbarende ondersoorten - de andere zijn levendbarend.

S. s. alfredschmidti
S. s. almanzoris - Gevlekte vuursalamander
S. s. bejarae (of hispanica)
S. s. bernardezi
S. s. beschkovi
S. s. crespoi
S. s. fastuosa (of bonalli) - Geelgestreepte vuursalamander
S. s. gallaica - Portugese vuursalamander
S. s. gigliolii
S. s. morenica
S. s. salamandra - Gevlekte vuursalamander, genomineerde ondersoort
S. s. terrestris - Barred Fire Salamander
S. s. werneri

Sommige vroegere ondersoorten worden tegenwoordig om genetische redenen als soort erkend.

S. algira Bedriaga, 1883 - Afrikaanse vuursalamander
S. corsica Savi, 1838 - Corsicaanse vuursalamander
S. infraimmaculata Martens, 1885 - Vuursalamander uit het Nabije Oosten
S. longirostris Joger & Steinfartz, 1994 - Zuid-Iberische vuursalamander

Vuursalamander - oranje gekleurde vorm, zeldzaam

Afbeeldingen

Vragen en antwoorden

V: Wat is een vuursalamander?

A: Een vuursalamander is een salamandersoort die in Europa voorkomt.

V: Hoe ziet een vuursalamander eruit?

A: Vuursalamanders zijn zwart met verschillende soorten gele vlekken of strepen. Ze kunnen ook rood- en oranjetinten hebben.

V: Hebben alle vuursalamanders dezelfde kleur?

A: Nee, sommige vuursalamanders zijn overwegend zwart terwijl andere overwegend geel zijn. De kleur hangt af van de ondersoort.

V: Kunnen vuursalamanders lang leven?

A: Ja, vuursalamanders kunnen heel lang leven. Eén salamander in het Duitse natuurhistorisch museum leefde meer dan 50 jaar.

V: Waar komen vuursalamanders voor?

A: Vuursalamanders komen voor in Europa.

V: Zijn vuursalamanders gevaarlijk voor mensen?

A: Nee, vuursalamanders zijn niet gevaarlijk voor mensen.

V: Hebben vuursalamanders roofdieren?

A: Ja, vogels en kleine zoogdieren behoren tot de roofdieren van vuursalamanders.