Lamarckisme
Lamarckisme (ook wel Lamarckiaanse evolutie genoemd) is een hypothese over evolutie. Evolutie probeert te verklaren hoe soorten in de loop van de tijd veranderen. Vandaag de dag is de enige algemeen aanvaarde evolutietheorie die ontwikkeld is vanuit de ideeën van Charles Darwin.
Het Lamarckisme is ontwikkeld door Jean-Baptiste de Lamarck. Hij baseerde zijn ideeën tot op zekere hoogte op die van Erasmus Darwin, de grootvader van Charles Darwin. Het Lamarckisme zegt dat individuen niet alleen de dingen doorgeven die ze van hun ouders hebben gekregen, maar ook sommige dingen die ze tijdens hun leven hebben meegemaakt. Als voorbeeld noemde hij giraffen. Giraffen, die lange nekken hebben, moeten geëvolueerd zijn van voorouders met veel kortere nekken. Zijn idee was dat volwassenen hun nek moesten strekken om de bladeren van hoge takken te bereiken. Daarom dacht hij dat de kinderen langere nekken erfden. Dit idee wordt de erfenis van verworven eigenschappen genoemd.
Hoewel Darwin niet helemaal met deze ideeën brak, heeft zijn karakteristieke idee van natuurlijke selectie betrekking op de relatieve overleving en het succes van de individuen in de voortplanting. Beter aangepaste vormen laten gemiddeld meer nakomelingen achter. Dit verandert het aandeel van allelen in de populatie.
Gregor Mendel ontdekte enkele basisregels van erfelijkheid. Deze regels van Mendeliaanse erfenis zijn volledig in tegenspraak met de hypotheses van Lamarck, maar zijn in overeenstemming met natuurlijke selectie. Dit verklaart waarom Lamarck's ideeën niet langer worden beschouwd als een goede verklaring van de evolutie. Waar Lamarck en Darwin het wel over eens zijn, is dat de evolutie wel degelijk heeft plaatsgevonden.
Lamarcks theorie
De identificatie van "Lamarckisme" met de erfenis van verworven eigenschappen alleen al wordt door sommigen beschouwd als een over-vereenvoudiging, die herhaaldelijk in tekstboeken wordt herhaald. Stephen Jay Gould schreef dat laat 19de eeuwse evolutionisten "Lamarck opnieuw lezen, het lef ervan opzij zetten... en één aspect van de mechanica - de erfenis van verworven karakters - tot een centraal aandachtspunt verheffen dat het nooit voor Lamarck zelf heeft gehad". Hij stelde dat "de beperking van het Lamarckisme tot dit relatief kleine en niet-onderscheidende hoekje van Lamarcks gedachte moet worden bestempeld als meer dan een verkeerde benaming, en werkelijk een schande voor het geheugen van een man en zijn veel uitgebreidere systeem". Gould pleitte voor een bredere definitie van "Lamarckisme", in overeenstemming met Lamarck's algemene evolutietheorie.
Maar, zoals wetenschappers als Michael Ghiselin en Stephen Jay Gould hebben opgemerkt, waren geen van deze opvattingen origineel voor Lamarck. Integendeel, Lamarcks bijdrage was een systematisch theoretisch kader voor het begrijpen van de evolutie. Hij zag de evolutie als bestaande uit twee processen;
- Le pouvoir de la vie (een complexvormende kracht) - waarbij de natuurlijke, alchemistische bewegingen van vloeistoffen organen uit weefsels zouden etsen, wat zou leiden tot een steeds complexere constructie, ongeacht het gebruik of de onbruikbaarheid van het orgaan. Dit zou organismen van eenvoudige tot complexe vormen drijven.
- L'influence des circonstances (een aanpassingskracht) - waarbij het gebruik en het onbruik van karakters ertoe leidde dat organismen zich meer aan hun omgeving aanpasten. Dit zou organismen van het pad afleiden van eenvoudig naar complex, waardoor ze zich specialiseren in hun omgeving.
In essentie brengt een verandering in de omgeving een verandering in de behoeften (besoins) met zich mee, wat resulteert in een verandering in gedrag, waardoor het gebruik en de ontwikkeling van organen verandert en de vorm in de loop van de tijd verandert - en dus de geleidelijke transmutatie (verandering) van de soort.
Het moderne standpunt is dat geen van zijn twee 'krachten' bestaat; Lamarck kan worden gecrediteerd met het eerste volledig uitgewerkte verslag van de evolutie. Echter, zijn ideeën over hoe het tot stand is gekomen, zijn volledig verkeerd.
De evolutie van de nek van een giraffe wordt vaak gebruikt als voorbeeld in verklaringen van het Lamarckisme.
Vragen en antwoorden
V. Wat is Lamarckisme?
Antwoord: Lamarckisme (ook wel Lamarckiaanse evolutie genoemd) is een valse hypothese over evolutie. Het werd voorgesteld door Jean-Baptiste de Lamarck en probeert te verklaren hoe soorten in de loop der tijd veranderen.
V: Wat is het verschil met de algemeen aanvaarde evolutietheorie?
Antwoord: Tegenwoordig is de algemeen aanvaarde evolutietheorie de evolutietheorie die is ontwikkeld op basis van de ideeën van Charles Darwin. Volgens het Lamarckisme erven individuen niet alleen dingen die ze van hun ouders krijgen, maar ook een aantal dingen die ze tijdens hun leven hebben meegemaakt. Dit idee wordt de overerving van verworven eigenschappen genoemd, en verschilt van Darwins idee van natuurlijke selectie, dat betrekking heeft op de relatieve overleving en het voortplantingssucces van een individu.
Wie was Erasmus Darwin?
Antwoord: Erasmus Darwin was de grootvader van Charles Darwin, en Jean-Baptiste de Lamarck gebruikte enkele van zijn ideeën toen hij zijn evolutiehypothese naar voren bracht.
V: Welk voorbeeld gebruikte Lamarck om zijn hypothese te illustreren?
Antwoord: Om zijn hypothese te illustreren gebruikte hij het voorbeeld van de giraffen. Hij suggereerde dat volwassenen hun nek moesten strekken om bladeren van hoge takken te bereiken, en dat kinderen daarom langere nekken erfden dan hun voorouders vóór hen.
V: Hoe botst de Mendeliaanse overerving met de hypothesen van Lamarck?
Antwoord: Gregor Mendel ontdekte enkele basisregels van erfelijkheid die volledig haaks staan op de hypotheses van Lamarck, maar juist in overeenstemming zijn met natuurlijke selectie. Dit verklaart waarom de ideeën van Lamarck niet langer worden beschouwd als een goede verklaring voor evolutie.
V. Waarover zijn beide theorieën het eens?
Antwoord: Beide theorieën zijn het erover eens dat evolutie op enig moment in de geschiedenis heeft plaatsgevonden.
