Jean-Baptiste de Lamarck

Leven

Jean-Baptiste was het 11e kind van Philippe Jacques de Monet de La Marck en Marie-Françoise de Fontaine de Chuignolles. Zijn ouders waren van adel, maar niet welgesteld. Zijn ouders wilden dat hij priester werd. Vanaf zijn elfde ging hij naar een jezuïetenschool in Amiens. Na de dood van zijn vader in 1759 ging Jean-Baptiste in het leger. Lamarck vocht in de Pommerse oorlog met Pruisen en kreeg een medaille voor moed op het slagveld. Tijdens zijn diensttijd was hij gestationeerd in verschillende forten in Frankrijk, meestal aan de oostgrens en de Middellandse-Zeekust. Op zijn post in Monaco raakte Lamarck geïnteresseerd in natuurlijke historie en besloot hij medicijnen te gaan studeren. In 1766 raakte hij gewond. Hij trok zich in 1768 terug uit het leger en keerde terug naar zijn studie geneeskunde. Hij werkte bij een bank in Parijs. Van 1770 tot 1774 studeerde hij medicijnen aan de universiteit, maar sloot zijn studie niet af met een diploma. In deze periode ontmoette hij enkele van de bekende wetenschappers van zijn tijd, zoals de botanici Bernard en Antoine-Laurent de Jussieu, en de naturalist Buffon.

Lamarck ontwikkelde een bijzondere belangstelling voor plantkunde, en later, nadat hij een driedelig werk Flora française had gepubliceerd, werd hij in 1779 lid van de Franse Academie van Wetenschappen. Lamarck raakte betrokken bij de Jardin des Plantes en werd in 1788 benoemd tot leerstoel plantkunde. Toen in 1793 het Muséum national d'Histoire naturelle werd opgericht, werd Lamarck benoemd tot hoogleraar zoölogie. In 1801 publiceerde hij Système des animaux sans vertèbres, een belangrijk werk over de classificaties van ongewervelde dieren. In een publicatie uit 1802 werd hij een van de eersten die de term biologie in zijn moderne betekenis gebruikte. Lamarck zette zijn werk voort als topautoriteit op het gebied van de ongewervelde dierkunde.

In de moderne tijd wordt Lamarck vooral herinnerd vanwege een theorie over de overerving van verworven eigenschappen, de zogenaamde zachte overerving of het Lamarckisme. Zijn belangrijkste werk over dit onderwerp was Philosophie zoologique, Parijs 1809.

Zijn idee van zachte overerving was een weerspiegeling van de volkswijsheid van die tijd, die door veel natuurhistorici werd aanvaard. Lamarcks bijdrage aan de evolutietheorie was een vroege, misschien wel de eerste, evolutietheorie. In Lamarcks theorie dreef een alchemistische complexificerende kracht organismen op een ladder van complexiteit. Een tweede omgevingskracht paste hen door gebruik en onbruik van eigenschappen aan de lokale omgeving aan, waardoor zij van andere organismen verschilden. Aangezien deze ideeën niet te verenigen zijn met wat we weten over genetica, zijn ze nu geschiedenis.

Lamarck stierf in Parijs in 1829. Toen hij stierf, was zijn familie zo arm dat ze de Academie om financiële steun moesten vragen. Lamarcks boeken en de inhoud van zijn huis werden geveild en hij werd begraven in een tijdelijke kalkput.

Controverse met Cuvier

Lamarck kwam in conflict met de alom gerespecteerde paleontoloog Georges Cuvier, die geen voorstander was van evolutie:

"[Cuvier] ridiculiseerde Lamarck's theorie van transformatie en verdedigde de onveranderlijkheid van soorten." Bowler.

"Cuvier stond duidelijk afwijzend tegenover de materialistische ondertoon van de huidige transformistische theorieën, maar daaruit volgt niet noodzakelijkerwijs dat hij het ontstaan van soorten als bovennatuurlijk beschouwde; hij gebruikte zeker neutrale taal om te verwijzen naar de oorzaken van het ontstaan van nieuwe levensvormen en zelfs van de mens." Rudwick.

Na zijn dood gebruikte Cuvier het forum van een lofrede om Lamarck te kleineren:

"Zijn [Cuvier's] éloge van Lamarck is een van de meest minachtende en ijzingwekkend partijdige biografieën die ik ooit gelezen heb - hoewel hij zogenaamd respectvol commentaar schreef in de oude traditie van de mortuis nil nisi bonum." Gould.  

Later verzet tegen zijn ideeën

De weerstand tegen Lamarcks theorieën werd sterker toen de genetica van Mendel werd herontdekt, maar er waren altijd twijfels van gezond verstand. Bijzondere kritiek kwam later in de 19e eeuw van Alfred Russel Wallace en August Weismann. Hier is een voorbeeld:

"De moderne voorstanders van het Lamarkisme stellen zich tevreden met zulke eenvoudige gevallen als het versterken of vergroten van organen door gebruik, het verharden van de voetzolen door druk, of het vergroten van de maag door de noodzaak om grote hoeveelheden minder voedzaam voedsel te consumeren. Deze, en vele andere wijzigingen, kunnen ongetwijfeld worden verklaard door de directe werking van omstandigheden als we toegeven dat de verandering die in het individu wordt veroorzaakt, wordt overgedragen op het nageslacht. Dat dergelijke veranderingen worden overgedragen is echter nog niet bewezen, en een aanzienlijk aantal naturalisten verwerpen een dergelijke overdracht als onwaarschijnlijk op zich, en in ieder geval niet worden aangenomen zonder volledig en voldoende bewijs. Maar zelfs als het wordt aanvaard, helpt het niet om het zeer grote aantal belangrijke aanpassingen te verklaren die, zoals de reeds genoemde, geen verband houden met enige directe invloed van het milieu".

Wallace's argument in het kort is:

1. Er is geen bewijs dat de veranderingen tijdens het leven erfelijk zijn.
2. Veel aanpassingen houden op geen enkele manier verband met een directe actie van het milieu.