Opus (compositie)
Opus of de verkorte vorm op. na de titel van een muziekstuk betekent "werk". Het wordt gevolgd door een nummer. Wanneer een componist zijn eerste muziekstuk schrijft, wordt het gevolgd door de term "opus 1". De volgende compositie wordt dan "opus 2" genoemd, enz.
Het geven van muziekstukken opusnummers helpt ons om te bepalen welk muziekstuk (van een bepaalde componist) die compositie is. Bijvoorbeeld: Beethoven schreef veel pianosonates. Zijn eerste pianosonate in A flat major heeft het opusnummer op.26. Hieruit blijkt dat hij deze sonate schreef toen hij jong was in zijn carrière als componist. Vele jaren later schreef hij nog een pianosonate die ook in A-groot staat, en dit stuk heeft het opusnummer 110 (op.110).
Aan de opusnummers van een componist kun je niet altijd zien in welke volgorde de werken zijn gecomponeerd. Tot ongeveer het einde van de 18e eeuw werden opusnummers alleen gegeven aan muziekstukken die werden uitgegeven.
Sommige musicologen (mensen die studeren en schrijven over muziek) hebben alle werken van een beroemde componist bestudeerd en hebben hen een catalogusnummer gegeven. Zo heeft de muziek van Mozart geen opusnummers. Sommige zijn lange opera's, andere zijn kleine stukjes voor de piano die hij misschien ooit gehaast heeft geschreven. Een man genaamd Köchel maakte van elk werk van Mozart een lijst en gaf ze K-nummers (K voor Köchel). Zijn nummering gaat tot 622. Dit is bijvoorbeeld handig om het verschil te zien tussen zijn Symfonie in G-klein K183 en zijn Symfonie in G-klein K550.
Het meervoud van "opus" is "opuses" in het Engels. Dit komt omdat het Latijnse meervoud opera is, wat nogal verwarrend is voor Engelstaligen, omdat het woord al gebruikt wordt in de muzikale terminologie.
Het woord "opus" kan ook verwijzen naar het "werk" van een kunstenaar. (Bijvoorbeeld: "Dit opus is gecomponeerd door Chopin," of "Dit opus is de laatste pianosonate die Beethoven heeft gecomponeerd")
Het "magnum opus" van een kunstenaar betekent zijn of haar "grootste" werk.
