Philip K. Dick

Overzicht

Philip K. Dick ontwikkelde wat later cyberpunk zou worden genoemd. Veel van zijn werken gaan over thema's uit de sociologie. Vaak speelt ook de politiek een belangrijke rol. Heel vaak zijn er autoritaire regeringen, en zeer machtige bedrijven in zijn boeken. In zijn latere boeken schrijft Dick over drugsgebruik. Hij schrijft over personages die paranoia of schizofrenie hebben. In romans als A Scanner Darkly of VALIS gebruikt hij zijn eigen ervaringen.

Voor zijn roman The Man in the High Castle kreeg hij in 1963 de Hugo Award. "Ik wil schrijven over mensen waar ik van hou, en ze in een fictieve wereld plaatsen die uit mijn eigen gedachten komt, niet de wereld die we in werkelijkheid hebben, want de wereld die we in werkelijkheid hebben voldoet niet aan mijn normen," schreef Dick over deze verhalen. "In mijn schrijven stel ik zelfs het universum ter discussie; ik vraag me hardop af of het wel echt is, en ik vraag me hardop af of wij allemaal wel echt zijn." Dick bracht het grootste deel van zijn carrière door als schrijver. Hij had niet veel geld.

Dick stierf aan een beroerte. In 2007 werd hij de eerste science fiction schrijver die werd opgenomen in The Library of America serie (#173).

Enkele van de verhalen die hij schreef

The Man in the High Castle

The Man in the High Castle (1962) speelt zich af in een ander universum. Daar worden de Verenigde Staten geregeerd door de As-mogendheden, die de Tweede Wereldoorlog hebben gewonnen. Velen beschouwen het als een van de belangrijke romans over een andere kijk op de geschiedenis. Het is de enige roman van Dick die een Hugo Award heeft gewonnen. Philipkdickfans.com beveelt deze roman aan, samen met Do Androids Dream of Electric Sheep? en Ubik als een inleidende roman voor lezers die nieuw zijn in het schrijven van Philip K. Dick.

De drie stigmata van Palmer Eldritch

The Three Stigmata of Palmer Eldritch (1965) gebruikt veel concepten uit de sciencefiction. Het heeft verschillende lagen van realiteit en onwerkelijkheid. Het is ook een van Dick's eerste werken waarin religieuze thema's worden verkend.

De Drie Stigmata van Palmer Eldritch speelt zich af in de eenentwintigste eeuw. Onder toezicht van de Verenigde Naties heeft de mensheid alle bewoonbare planeten en manen van het zonnestelsel gekoloniseerd. Het leven is fysiek ontmoedigend en psychologisch monotoon voor de meeste kolonisten, dus moet de VN mensen oproepen om naar de kolonies te gaan. De meesten vermaken zich met Perky Pat poppen en accessoires van P.P. Layouts. Het bedrijf creëert ook in het geheim Can-D, een illegale maar overal verkrijgbare hallucinogene drug waarmee de gebruiker zich kan "vertalen" in Perky Pat (als de gebruiker een vrouw is) of in Walt, de vriend van Pat (als de gebruiker een man is). Dit recreatieve gebruik van Can-D laat de kolonisten toe om enkele minuten van een geïdealiseerd leven op Aarde te ervaren door deel te nemen aan een collectieve hallucinatie.

Do Androids Dream of Electric Sheep?

Do Androids Dream of Electric Sheep? is het verhaal van een premiejager die de lokale androïde bevolking controleert. Het speelt zich af op een stervende, vergiftigde aarde. Alle "succesvolle" mensen zijn vertrokken, de enige overgebleven bewoners van de planeet zijn mensen zonder vooruitzichten buiten de wereld. Androïden, ook bekend als andys, hebben allemaal een vooraf vastgestelde "sterfdatum". Maar een paar andys proberen aan dit lot te ontsnappen en de mensen op aarde te verdringen.

Do Androids Dream of Electric Sheep? (1968) staat bekend als de literaire bron van de invloedrijke film Blade Runner uit 1982. Het gaat over de vraag "Wat is echt, wat is nep? Zijn de menselijk uitziende en menselijk handelende androïden nep of echte mensen? Moeten we ze behandelen als machines of als mensen? Welke belangrijke factor definieert de mensheid als duidelijk levend, tegenover degenen die alleen uiterlijk leven?

Ubik

Ubik (1969) gebruikt grote netwerken van paragnosten en een opgeschorte toestand na de dood om een toestand van eroderende werkelijkheid te creëren. In 2005 nam Time Magazine het op in de lijst van de 100 grootste romans aller tijden.

Flow My Tears, The Policeman Said

Flow My Tears, The Policeman Said (1974) gaat over Jason Taverner, een televisiester die leeft in een dystopische politiestaat in de nabije toekomst. Nadat hij is aangevallen door een boze ex-vriendin, ontwaakt Taverner in een groezelige hotelkamer. Hij heeft zijn geld nog in zijn portemonnee, maar zijn identiteitskaarten ontbreken. Dit is geen klein ongemak, want door de hele stad zijn veiligheidscontroleposten ingericht, bemand door politie en Nats (de politie en de Nationale Garde), om iedereen zonder geldig identiteitsbewijs aan te houden en te arresteren.

Jason denkt eerst dat hij beroofd is, maar ontdekt al snel dat zijn hele identiteit is gewist. Hij is in geen enkele officiële database te vinden, en zelfs zijn naaste medewerkers herkennen of herinneren hem niet. Voor het eerst in vele jaren heeft Jason geen roem of reputatie om op terug te vallen. Hij heeft alleen zijn charisma om hem te helpen wanneer hij probeert uit te zoeken wat er met zijn verleden is gebeurd en de aandacht van de politie te vermijden.

Flow My Tears, The Policeman Said was Dick's eerste gepubliceerde roman na jaren van stilte. In deze jaren was zijn kritische reputatie gegroeid, en deze roman werd bekroond met de John W. Campbell Memorial Award voor Beste Science Fiction Novel. Het is de enige roman van Philip K. Dick die zowel voor een Hugo als voor een Nebula Award werd genomineerd.

In een essay dat hij twee jaar voor zijn dood schreef, beschreef Dick hoe hij van zijn episcopaalse priester vernam dat een belangrijke scène in de roman sterk leek op een scène in de Handelingen der Apostelen. Richard Linklater heeft het over deze roman in zijn film Waking Life, die begint met een scène die doet denken aan een andere roman van Dick, Time out of Joint.

A Scanner Darkly

A Scanner Darkly (1977) is een sombere mengeling van sciencefiction en politieprocedurele romans. In het verhaal begint een undercover detective van de narcoticapolitie het contact met de werkelijkheid te verliezen. Hij wordt namelijk slachtoffer van de drug waartegen hij had moeten vechten. Deze drug heet SubstanceD. Het verandert permanent de geest van de mensen die het innemen. Substance D is direct verslavend. Het begint met een aangename euforie. Dit gevoel wordt snel vervangen door toenemende verwarring, hallucinaties en uiteindelijk een totale psychose. Het werd verfilmd door Richard Linklater.

VALIS

VALIS, (1980) is misschien Dick's meest postmoderne en autobiografische roman. Het gaat over zijn eigen onverklaarbare ervaringen. Sommigen zien het ook als zijn meest academische werk. Er werd een opera van gemaakt door Tod Machover. VALIS werd op de website philipkdickfans.com uitgeroepen tot Philip K. Dick's beste roman.

Zijn latere werken, vooral de VALIS-trilogie, waren zwaar autobiografisch.Het woord VALIS is het acroniem voor Vast Actief Levend Intelligentiesysteem; het is de titel van een roman. Het thema komt nog in minstens drie andere romans voor. Later dacht PKD dat VALIS zowel een "realiteitsgenerator" als een middel voor buitenaardse communicatie was.

Hedendaagse filosofie

Dick heeft een grote invloed gehad op de moderne filosofie. Wat hij schreef over postmoderniteit is door veel filosofen opgemerkt. Onder hen waren Jean Baudrillard, Fredric Jameson en Slavoj Žižek. Žižek gebruikt vooral graag Dick's korte verhalen om de ideeën van Jacques Lacan te verwoorden. Voor Baudrillard is Dick de ultieme verwoording van hyperrealiteit:

"Het is hyperreëel. Het is een universum van simulatie, wat iets heel anders is. En dat is niet omdat Dick specifiek over simulacra spreekt. SF heeft dat altijd gedaan, maar het heeft altijd gespeeld op de dubbelganger, op kunstmatige replicatie of imaginaire duplicatie, terwijl hier de dubbelganger is verdwenen. Er is geen dubbelganger meer; men bevindt zich altijd al in de andere wereld, een andere wereld die geen andere is, zonder spiegels of projectie of utopieën als reflectiemiddelen. De simulatie is onbegaanbaar, onoverbrugbaar, gecontroleerd, zonder exterioriteit. We kunnen niet meer "door de spiegel" naar de andere kant, zoals in de gouden eeuw van de transcendentie."