Auteursrecht

Geschiedenis van het auteursrecht

Auteursrecht is oorspronkelijk gemaakt voor boeken. Voordat er drukpersen werden gemaakt, konden boeken alleen met de hand worden gekopieerd, wat een tijdje duurde. Maar als er drukpersen werden gemaakt, konden boeken sneller en gemakkelijker worden gekopieerd. Hierdoor werden sommige boeken gekopieerd door mensen die het boek niet zelf bezaten. Wetgevers gaven dus alleen de eigenaren het recht om te kopiëren.

Omdat de technologie in de loop van de tijd beter werd, begon het auteursrecht andere soorten media, zoals foto's, geluid en film, te bestrijken. In het begin van de media werd vaak een waarschuwing voor schending van het auteursrecht getoond om het publiek altijd te waarschuwen voor het overtreden van de wet op het auteursrecht.

Wie bezit het auteursrecht?

In de meeste landen zijn de auteurs automatisch eigenaar van het auteursrecht op elk werk dat ze maken of creëren, zolang ze het auteursrecht maar niet aan iemand anders geven.

In de meeste landen is het niet nodig om het auteursrecht te registreren, en sommige landen hebben zelfs geen procedures om auteursrechten te registreren. Maar waar registratie wel mogelijk is, registreren veel auteurs zich toch, vooral voor werken die voor geld worden verkocht. Registratie helpt namelijk om te bewijzen dat het auteursrecht van een werk aan een bepaalde auteur toebehoort.

Als een auteur betaald krijgt om een werk voor iemand anders te maken, zal de persoon die betaalt voor het maken van het werk (bijvoorbeeld de werkgever van de auteur) vaak eigenaar worden van het auteursrecht in plaats van de auteur zelf. Als bijvoorbeeld een persoon die voor een bedrijf werkt,Microsoft een nieuw computersoftwareprogramma maakt op het werk, zou het Microsoft bedrijf het auteursrecht bezitten. Het is heel gebruikelijk dat het bedrijf in plaats daarvan de registratie van het auteursrecht registreert om te voorkomen dat hun werknemers hun werken opeisen.

Duur van de auteursrechtelijke bescherming

Auteurswetten beschermen eigenaren van auteursrechten meestal na hun leven. In sommige landen, zoals Canada en Nieuw-Zeeland, worden werken beschermd voor 50 jaar na het overlijden van de auteur. In andere landen, zoals de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, duurt de bescherming 70 jaar na het overlijden. Wanneer de periode van auteursrechtelijke bescherming is afgelopen, is het geschreven document, het muziekstuk, het boek, de foto of een ander creatief werk in het publieke domein. Dit betekent dat niemand het auteursrecht bezit en dat het iedereen vrij staat om het te kopiëren, te gebruiken en te wijzigen zonder toestemming te vragen of de eigenaar te betalen.

Eerlijk gebruik

Er is een uitzondering op de regels van het auteursrecht, genaamd fair use. Dit betekent dat mensen een zeer kleine hoeveelheid van een werk kunnen kopiëren om te gebruiken in recensies of in onderzoeksrapporten.

Een voorbeeld van fair use is wanneer schrijvers van kranten meerdere zinnen uit een auteursrechtelijk beschermd document citeren om het verhaal te vertellen. Een ander voorbeeld van "fair use" is wanneer een universiteitsprofessor meerdere zinnen uit een auteursrechtelijk beschermd boek citeert in een recensie van het boek, of in een onderzoeksrapport.

Auteursrecht in verschillende landen

Verschillende landen hebben verschillende auteursrechtwetten. De meeste verschillen gaan over:

• of het werk van de overheid nu wel of niet onder het auteursrecht valt,
• hoeveel langer het auteursrecht duurt na het overlijden van de auteur of na de creatie of publicatie van het werk, en
• wat wel en wat niet eerlijk is.

Door deze verschillen kan een bepaald werk in het ene land onder het auteursrecht vallen en in het publieke domein in een ander land.

Problemen met het auteursrecht

Creativiteit

Sommige mensen stellen dat de auteursrechtwetgeving het makkelijker maakt om nieuwe werken te maken en nieuwe ideeën te bedenken. Immers, als auteurs geld kunnen verdienen voor de tijd, moeite en geld die ze erin steken, dan zullen ze later meer werken willen maken en meer geld willen verdienen.

Maar anderen geloven dat de auteursrechtwetten het moeilijker maken om creatief te zijn. Zonder auteursrecht zouden andere mensen bestaand werk kunnen hergebruiken, en de auteursrechtwetgeving houdt dat vaak tegen.

Uitgeverijcontrole

Als een auteur een werk wil verkopen, is het vaak het gemakkelijkst om het auteursrecht aan een uitgever te geven. De uitgever doet de verkoop en houdt in ruil daarvoor een deel van het geld over. Maar de uitgever heeft veel verschillende dingen te verkopen, en het kan zijn dat hij het werk dat de auteur heeft gemaakt niet wil verkopen. Auteurs vinden het vaak moeilijk om een uitgever te vinden die hun werk wil verkopen.

Maar zonder een uitgever kan het voor een auteur nog moeilijker zijn om zijn of haar werk te verkopen. In veel markten zijn enkele grote uitgevers eigenaar van de auteursrechten op bijna alles wat beschikbaar is, en winkels zullen geen werken willen verkopen die door kleine auteurs zelf zijn uitgegeven. Veel mensen zeggen dat het auteursrecht grote uitgevers helpt om de controle te behouden en kleinere auteurs uit de markt houdt. (tragedie van de anticommons).

Open inhoud

Als oplossing voor deze problemen hebben groepen auteurs het idee van open content bedacht. Bij open content geven auteurs iedereen toestemming om hun werk te kopiëren, te wijzigen en weg te geven of te verkopen, zolang ze zich maar aan bepaalde regels houden. Deze regels worden uitgelegd in een open-contentlicentie. Enkele mogelijke open-content-regels zijn:

1. Als iemand het werk verandert, of als iemand een nieuw afgeleid werk maakt op basis daarvan, moet hij/zij de oorspronkelijke auteur crediteren (hij/zij moet zeggen wie het heeft geschreven).
2. Als een persoon het gewijzigde of afgeleide werkstuk publiceert, moet hij/zij het door anderen laten gebruiken onder dezelfde vrije licentie.
3. Onder sommige licenties kan een persoon het werkstuk niet verkopen of gebruiken om geld te verdienen.

De term voor Open Content wordt soms ook wel Copyleft genoemd.

Gerelateerde pagina's

• Octrooi