Regering van Hamburg

Politiek systeem

Er is een duidelijke scheiding der machten.

Wetgever

De bevoegdheid om wetten te maken, te wijzigen en te bekrachtigen (wetgevende macht) is toegekend aan het parlement. Een volksraadpleging en een referendum is mogelijk op grond van de grondwet van Hamburg. In andere Duitse deelstaten heet het parlement Landtag.

Het parlement is onder meer verantwoordelijk voor de wet, de verkiezing van de Erster Bürgermeister (eerste burgemeester) voor de verkiezingsperiode en de controle van de Senaat (kabinet). Het parlement is een eenkamerparlement (heeft slechts één kamer) en de 121 afgevaardigden worden om de vier jaar gekozen in universele, rechtstreekse, vrije, gelijke en geheime verkiezingen.

Uitvoerend

De uitvoerende macht is de Senat der Freien und Hansestadt Hamburg (Senaat van Hamburg of kabinet). Deze heeft tot doel de wetten te handhaven. De senaat is verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur en het hoofd van deze tak is de eerste burgemeester. De senaat vertegenwoordigt Hamburg bij de federale overheid en andere staten of landen.

De Senat der Freien und Hansestadt Hamburg wordt gevormd door de eerste burgemeester van Hamburg, de minister-president en burgemeester van Hamburg. Zijn plaatsvervanger is de tweede burgemeester. De senaat mag volgens de wet niet meer dan 12 leden tellen. Deze wet regelt onder meer de salarissen, pensioenen, het verschoningsrecht en de rechtspositie van de Hamburgse rechters. De senatoren worden benoemd door de eerste burgemeester en moeten daarna worden bevestigd door het Hamburgse parlement. De eerste burgemeester vormt de ministeries, volgens het regeerakkoord van de regeringspartijen.

Zie ook: Lijst van burgemeesters van Hamburg

Geschiedenis

Tot 1860 heette de regering van Hamburg Rath of Rat (raad), de leden waren Ratsherrn (wethouders) en Bürgermeister (burgemeester). Na een wijziging van de grondwet van Hamburg in 1861 werd de regering Hamburger Senat genoemd.

Vóór de eerste wereldoorlog werden de twee burgemeesters voor een jaar gekozen. Tot 1997 was de eerste burgemeester Primus inter pares onder zijn collega's in de Senaat, door wie hij werd gekozen. Sindsdien wordt hij gekozen door het parlement en kan hij andere senatoren benoemen en ontslaan.

Rechterlijke macht

De interpretatie van de wet (rechterlijke macht) is de taak van het Hamburgisches Verfassungsgericht (Constitutioneel Hof van Hamburg) en nog 17 andere rechtbanken van Hamburg.

Het hooggerechtshof heeft een president en 8 rechters. Het stadsparlement kiest de rechters voor 6 jaar en zij kunnen slechts eenmaal worden herkozen. Het takenpakket is gebaseerd op de grondwet van Hamburg (art. 65) en het Gesetzes über das Hamburgische Verfassungsgericht (§ 14).

De beroepsrechters van de andere rechtbanken worden benoemd door de senaat op voordracht van een commissie.

 
Hooggerechtshof van Hamburg  


Kamer van de Hamburgische Bürgerschaft (Dieet)  


Kamer van de Senaat  

Ministeries

In 2011 zijn er negen senatoren met ministeriële functies en het staatshoofd, de eerste burgemeester. Een senator is de voorzittende minister voor een Behörde (vertaald: "overheidsinstelling" wat hier meer ministerie betekent).

• Rijkskanselarij

De Rijkskanselarij (Duits: Senatskanzlei) coördineert de senaat en ondersteunt de burgemeester. De eerste burgemeester staat aan het hoofd van dit bureau. In 2011 is de eerste burgemeester van Hamburg Olaf Scholz.

• Ministerie van Onderwijs en Beroepsopleiding

Het ministerie (Duits: Behörde für Schule und Berufsbildung) is verantwoordelijk voor het schoolsysteem in Hamburg.

• Ministerie van Wetenschap en Onderzoek

(Duits: Behörde für Wissenschaft und Forschung)

• Ministerie van Binnenlandse Zaken

De Duitse: Behörde für Inneres is onder andere de toezichthoudende instantie voor de wetshandhavers in Hamburg, de brandweer, voor rampenbestrijding en haar eenheden, de bevolkingsregistratiebureaus, het Staatskiesbureau en de Scientology Task Force (Duits: Arbeitsgruppe Scientology). In 2011 is Michael Neumann (SDP) minister van Binnenlandse Zaken.

Ministerie van Financiën

(Duits: Finanzbehörde)

In 2011 staat Peter Tschenscher (CDU) aan het hoofd van het ministerie van Financiën.

• Ministerie van Economische Zaken en Werkgelegenheid

(Duits: Behörde für Wirtschaft und Arbeit)

In 2011 is Frank Horch (onafhankelijk) hoofd van het ministerie.

• Ministerie van Stadsontwikkeling en Milieu

(Duits: Behörde für Stadtentwicklung und Umwelt)

• Ministerie van Justitie

Het ministerie (Duits: Justizbehörde) is verantwoordelijk voor de penitentiaire inrichtingen, de rechtbanken en de herziening van de wetten. In 2011 is Jana Schiedek (SPD) minister van Justitie van Hamburg.

• Ministerie van Sociale Zaken, Gezinszaken, Volksgezondheid en Consumentenbescherming

(Duits: Behörde für Soziales, Familie, Gesundheit und Verbraucherschutz)

• Ministerie van Cultuur, Sport en Media

Op 7 mei 2008 werd het voormalige ministerie van Cultuur veranderd in het ministerie van Cultuur, Sport en Media (Duits: Behörde für Kultur, Sport und Medien), dat nu onder andere verantwoordelijk is voor het toerisme, het openbaar register van Hamburg, het bureau voor de bescherming van historische monumenten en de gedenkplaats voor het concentratiekamp Neuengamme. In 2005 bedroeg de jaarlijkse begroting 212,7 miljoen euro.

 
Olaf Scholz in 2009  

Rechtshandhaving

Aangezien wetshandhaving en politietaken deels onder de verantwoordelijkheid van de Duitse deelstaten vallen, heeft Hamburg een eigen politiekorps. Deze bestaat uit de staatspolitie Polizei Hamburg, het Landeskriminalamt, de Kriminalpolizei, de Wasserschutzpolizei, die het verkeer in de haven van Hamburg controleert, de Bereitschaftspolizei, het Spezialeinsatzkommando en de Mobiele Bewakingseenheden.

Het Landesamt für den Verfassungsschutz is de binnenlandse inlichtingendienst van Hamburg.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft het juridische en technische toezicht op de wetshandhavingsinstanties.

 
Hoofdcommissaris van de politie van Hamburg in opdracht van het stadhuis van Hamburg.  

Verkiezingen

De verkiezingen voor het Hamburgse staatsparlement worden om de vier jaar gehouden, gecombineerd met de verkiezingen voor het stadsbestuur (Bezirksversammlungen). De verkiezingen zijn bij wet geregeld.

Politieke partijen

De belangrijkste politieke partijen in Hamburg zijn de Christen Democratische Unie, de Sociaal Democratische Partij, Alliantie '90/De Groenen, Links en vanaf 2008 niet meer in het deelstaatparlement de Vrije Democratische Partij.

Naam (Engels)	Naam (Duits)	Abbr.	Ideologie	Positie	Internationale organisaties	Stemmen (2008)	Zetels in Hamburgische Bürgerschaft	Opmerkingen
Christen-Democratische Unie	Christelijke Demokratische Unie	CDU	Christelijke democratie	centrumrechts	Centristische Democratische Internationale en Internationale Democratische Unie	42.6%	56
Sociaal-Democratische Partij	Sozialdemokratische Partei Deutschlands	EPD	Sociaaldemocratie	centrum-links	Socialistische Internationale	34.1%	45
Alliantie '90/De Groenen	Bündnis 90 / Die Grünen (GAL)		Groene politiek	centrum-links	Wereldwijde Groenen	9.6%	12	fusie van Die Grünen en Bündnis 90
Links	DIE LINKE		Socialisme  Eurocommunisme	links	Partij van Europees Links	6.4%	8	fusie van De Linkse Partij.PDS en WASG
Vrije Democratische Partij	Freie Demokratische Partei	FDP	Liberalisme	centrum	Liberale Internationale	4.8%	geen

De STATT-partij is een kleine politieke partij, die in 1993 werd opgericht. De partij werd bij de Hamburgse deelstaatverkiezingen van 1993 in het Hamburgse parlement gekozen. De regerende SPD en de nieuwe STATT-partij vormden een coalitie en regeerden tot 1997, toen de partij alle zetels verloor.

Een ter ziele gegane partij is de Partei Rechtsstaatlicher Offensive (Offensief D). De partij zat van 2001 tot 2004 in het Hamburgse parlement en kreeg 19,4% van de stemmen.

Zie ook: Lijst van politieke partijen in Duitsland

 

Eerbewijzen en onderscheidingen

De hoogste eer die de Vrije en Hanzestad Hamburg verleent, is het ereburgerschap (Ehrenbürgerrecht). Het wordt verleend door de senaat, indien het parlement de motie van de senaat heeft bekrachtigd. Het ereburgerschap is vergelijkbaar met de onderscheiding Vrijheid van de Stad.

Zie ook: Lijst van ereburgers van Hamburg

Het Gouden Boek bestaat uit de handtekeningen van bijzonder geëerde gasten van Hamburg. Het boek zelf is een doos met niet vaste bladen. Het is gevouwen in goudleer en een geschenk van de familie van de eerste burgemeester Carl Friedrich Petersen (1809 - 1892). In 1937 ondertekende de Duitse leider Adolf Hitler het boek voordat hij een openbare toespraak hield in Hamburg. Tijdens de denazificatie werd Hitlers blad, net als dat van andere nazi's, uit het boek verwijderd. De enige handtekening die overbleef is die van Joseph Goebbels, omdat hij op hetzelfde blad schreef als de voormalige Duitse president Paul von Hindenburg. De Dalai Lama heeft het Gouden Boek ondertekend tijdens zijn 5e bezoek aan Hamburg in februari 2007.

Versieringen

| |- | |} Hamburgse burgers mochten geen onderscheidingen ontvangen - alleen medailles of medaillons. Deze wet was eerst verboden voor leden van de senaat en Hamburgse rechters, later werd de wet door de senaat van Hamburg valselijk wettelijk uitgebreid voor alle burgers. De wet stamt uit het Hamburgse stadsrecht van de 13e eeuw. Een van de weinige Hanseaten - burgers van een Hanzestad - die de onderscheiding kreeg, was Alwin Münchmeyer, een ondernemer. Münchmeyer verklaarde later, dat dit zijn "vallen van de mensheid" waren. Zelfs Helmut Schmidt - voormalig Hamburgs senator van Binnenlandse Zaken en Duits kanselier - weigerde meerdere malen het Bundesverdienstkreuz, met als argument dat hij senator van Hamburg was geweest en volgens de Hanzetraditie geen onderscheidingen mocht dragen.

In 1843 werd de Hamburgse brandpenning uitgereikt aan de vrijwilligers die kwamen helpen tijdens de grote brand van 5 mei tot 8 mei 1842. In totaal werden 4858 medailles uitgereikt van het dankbare Hamburg in nood aan zijn vrienden, zoals het opschrift luidt "Das Dankbare Hamburg Seinen Freunden In Der Noth".

Tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914 - 1918) was het Hanzekruis (Duits: Hanseatenkreuz) een onderscheiding van de drie Hanzesteden Bremen, Hamburg en Lübeck, die lid waren van het Duitse Rijk. Elke stadstaat stelde zijn eigen versie van het kruis vast, maar het ontwerp en de toekenningscriteria waren voor elke stad gelijk. Er waren ongeveer 50.000 onderscheidingen van het Hanzekruis van Hamburg.

Medaillons

In 2007 werd het Herbert Weichmann-medaillon - genoemd naar de eerste burgemeester Herbert Weichmann (in functie 1965 - 1971) - voor het eerst toegekend door de stad Hamburg, als eerbetoon aan "degenen - zowel joodse als niet-joodse - die hebben bijgedragen aan het joodse leven in Duitsland". De eerste ontvangers waren Paul Spiegel (postuum), die lid was van het uitvoerend comité van de Zentralrat der Juden, en Hinrich Reemtsma, wiens stichting 500.000 euro bijdroeg aan de verhuizing van het Joodse gemeenschapscentrum in Hamburg.

 

Gerelateerde pagina's

• Gemeenten en wijken van Hamburg
• Lijst van diplomatieke missies in Hamburg