Guantánamo Bay

Geschiedenis

De baai werd oorspronkelijk Guantánamo genoemd door de Taíno. Christoffel Columbus landde in 1494 op de plaats die bekend staat als Fisherman's Point en noemde het Puerto Grande. Bij de landing trof de bemanning van Columbus Taíno-vissers aan die een feestmaal voorbereidden voor het plaatselijke opperhoofd. Toen de Spaanse kolonisten het eiland in handen kregen, werd de baai een belangrijke haven aan de zuidkant van het eiland.

De baai is lange tijd het middelpunt geweest van militaire activiteiten. In de koloniale tijd probeerden Britse troepen er te landen, tijdens de Oorlog van het Oor van Jenkin. Die oorlog was tussen Engeland en Spanje. Hij vond plaats tussen 1739 en 1742. De troepen konden landen in de baai, en probeerden later de stad Santiago de Cuba in te nemen. Dat bleek onmogelijk. Dus claimden de troepen de baai als de hunne, en noemden het Cumberland Harbour. Later verlieten ze het eiland weer, omdat een deel van hun troepen was gestorven aan tropische ziekten.

De Verenigde Staten probeerden het hele eiland Cuba te kopen. In de Spaans-Amerikaanse oorlog bezetten Amerikaanse troepen de baai, omdat daar een haven was. Het Verdrag van Parijs, tussen de Verenigde Staten en Spanje beëindigde de oorlog. Het gaf Cuba zijn onafhankelijkheid van Spanje. Spanje gaf ook het grondgebied van Puerto Rico en de eilanden Guam en de Filippijnen aan de Verenigde Staten. Cuba kwam echter onder de politieke en militaire invloed van de Verenigde Staten. De VS zetten vervolgens presidenten en dictators aan het hoofd van de Cubaanse staat. Deze waren uiteraard gunstig voor de belangen van de Verenigde Staten. In 1902 werd het Platt Amendement toegevoegd aan de grondwet van de Cubaanse staat. Het beperkte de vrijheid van Cuba zeer sterk. Het zei ook dat sommige gebieden in het zuiden moesten worden afgestaan aan de Verenigde Staten voor een militaire basis. Gebonden aan het amendement, verleenden de Cubanen de VS een huurcontract voor 99 jaar voor het gebied. Dit verdrag werd gesloten door Tomás Estrada Palma, een Amerikaans staatsburger, die de eerste president van Cuba werd.

De huidige Cubaanse regering verwerpt het Cubaans-Amerikaanse verdrag omdat het in strijd is met artikel 52 van het Verdrag van Wenen inzake het verdragenrecht van 1969. De Cubaanse regering beschouwt de Amerikaanse aanwezigheid in Guantánamo dan ook als een illegale bezetting van het gebied. Artikel 52 verklaart een verdrag alleen nietig indien het is gesloten door dreiging met of gebruik van geweld in strijd met het internationale recht.

De Amerikaanse marinebasis

Het zuidelijke deel van de baai wordt omringd door de Guantanamo Bay Naval Base, een marinebasis die in 1898 werd opgericht. Sinds kort herbergt de basis een detentiekamp voor verdachte militante strijders die zijn opgehaald (acties die door sommigen worden gezien als ontvoering) uit zowel Afghanistan als Irak, of uit geheime NAVO-gevangenissen in Europa (onlangs ontdekt, in 2006).

De basis, soms "GTMO" of "Gitmo" genoemd, beslaat 116 km² (ongeveer 45 vierkante mijl) op de westelijke en oostelijke oevers van de baai. Ze werd opgericht in 1898, toen de Verenigde Staten aan het einde van de Spaans-Amerikaanse oorlog de controle over Cuba kregen van Spanje. De Amerikaanse regering verkreeg een eeuwigdurende pacht die begon op 23 februari 1903.

Wikisource links

• Teksten van de overeenkomsten tussen de Verenigde Staten en Cuba en het verdrag van 1934