Haile Selassie | Keizer van Ethiopië

Buitenlandse betrekkingen

Haile Selassie droeg Ethiopische troepen bij aan de vredesmacht van de Verenigde Naties in Congo tijdens de Congocrisis van 1960 om de Congolese integriteit te bewaren, overeenkomstig Resolutie 143 van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Op 13 december 1960, terwijl Haile Selassie op staatsbezoek was in Brazilië, pleegden zijn Kebur Zabagna (Keizerlijke Garde) troepen een mislukte staatsgreep en riepen Haile Selassie's oudste zoon, Asfa Wossen, kortstondig uit tot keizer. Het reguliere leger en de politie verpletterden de couppoging omdat deze geen brede steun van de bevolking kreeg, door de Ethiopische orthodoxe kerk werd veroordeeld en niet populair was bij het leger, de luchtmacht en de politie. De poging om de keizer af te zetten werd echter gesteund door studenten en hoogopgeleiden. De couppoging is gekarakteriseerd als een scharniermoment in de Ethiopische geschiedenis, toen Ethiopiërs "voor het eerst de macht van de koning om zonder toestemming van het volk te regeren in twijfel trokken". Studenten begonnen zich in te leven in de boeren en de armen en kwamen voor hen op. De staatsgreep zette Haile Selassie aan tot versnelde hervormingen, die tot uiting kwamen in de vorm van landtoelagen aan militairen en politiefunctionarissen.

De keizer bleef een trouwe bondgenoot van het Westen, hoewel hij een krachtig dekolonisatiebeleid voerde in Afrika, dat nog steeds grotendeels onder Europees koloniaal bewind stond. De Verenigde Naties voerden een langdurig onderzoek naar de status van Eritrea, waarbij alle grootmachten streden om een aandeel in de toekomst van de staat. De Britse bewindvoerder stelde voor Eritrea op te delen tussen Soedan en Ethiopië om christenen en moslims van elkaar te scheiden. Dit idee werd onmiddellijk verworpen door de Eritrese politieke partijen en de Verenigde Naties.

Tijdens een VN-plebisciet werd met 46 tegen 10 gestemd voor een federatie van Eritrea met Ethiopië, wat later op 2 december 1950 werd vastgelegd in resolutie 390 (V). Eritrea zou zijn eigen parlement en bestuur krijgen en vertegenwoordigd zijn in de Ethiopische PA, die het federale parlement zou worden. Haile Selassie wilde niets weten van de Europese pogingen om een aparte grondwet op te stellen op grond waarvan Eritrea zou worden geregeerd, en hij wilde dat zijn eigen grondwet van 1955 ter bescherming van de families voor zowel Ethiopië als Eritrea zou gelden. In 1961 begon de 30 jaar durende Eritrese onafhankelijkheidsstrijd, gevolgd door Haile Selassie's ontbinding van de federatie en opheffing van het Eritrese parlement.

In september 1961 woonde Haile Selassie de Conferentie van staatshoofden en regeringsleiders van niet-gebonden landen bij in Belgrado, Joegoslavië. Dat wordt beschouwd als de oprichtingsconferentie van de Niet-Gebonden Beweging.

In 1961 culmineerden de spanningen tussen onafhankelijkheidsgezinde Eritreeërs en Ethiopische troepen in de Eritrese Onafhankelijkheidsoorlog. De keizer verklaarde Eritrea in 1962 tot veertiende provincie van Ethiopië. De oorlog zou 30 jaar duren. Haile Selassie en vervolgens de door de Sovjet-Unie gesteunde junta die hem opvolgde, probeerden Eritrea met geweld te behouden.

In 1963 zat Haile Selassie de oprichting voor van de Organisatie voor Afrikaanse Eenheid (OAE), de voorloper van de huidige Afrikaanse Unie (AU). De nieuwe organisatie zou haar hoofdkwartier vestigen in Addis Abeba. In mei van dat jaar werd Haile Selassie gekozen tot de eerste officiële voorzitter van de OAE, een roterende zetel. Samen met Modibo Keïta van Mali zou de Ethiopische leider later met succes helpen onderhandelen over de akkoorden van Bamako, die een einde maakten aan het grensconflict tussen Marokko en Algerije. In 1964 lanceerde Haile Selassie het concept van de Verenigde Staten van Afrika, een voorstel dat later werd overgenomen door Muammar Kadhafi.

Op 4 oktober 1963 sprak Haile Selassie de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties toe die verwees naar zijn eerdere toespraak tot de Volkenbond:

Zevenentwintig jaar geleden stond ik als keizer van Ethiopië op de tribune in Genève, Zwitserland, om de Volkenbond toe te spreken en te vragen om verlichting van de verwoesting die door de fascistische invaller tegen mijn weerloze natie was aangericht. Ik sprak toen tot en voor het geweten van de wereld. Mijn woorden werden niet gehoord, maar de geschiedenis getuigt van de juistheid van de waarschuwing die ik in 1936 gaf. Vandaag sta ik voor de wereldorganisatie die de mantel van haar in diskrediet gebrachte voorganger heeft overgenomen. In deze organisatie is het beginsel van collectieve veiligheid verankerd waarop ik mij in Genève tevergeefs heb beroepen. Hier, in deze Vergadering, ligt de beste - misschien wel de laatste - hoop op het vreedzame voortbestaan van de mensheid.

Keizer Haile Selassie staand voor troon c. 1965

Op 25 november 1963 behoorde de keizer tot de staatshoofden, waaronder de Franse president Charles de Gaulle, die naar Washington DC reisden om de begrafenis van de vermoorde president John F. Kennedy bij te wonen.

In 1966 probeerde Haile Selassie het historische belastingstelsel te vervangen door een enkele progressieve inkomstenbelasting, waardoor de adel, die voorheen de meeste belastingen had ontdoken, aanzienlijk zou worden verzwakt. Zelfs met wijzigingen leidde de wet tot een opstand in Gojjam, die werd onderdrukt, hoewel de handhaving van de belasting werd opgegeven. De opstand, die zijn doel had bereikt door de belasting te ondermijnen, moedigde andere landeigenaren aan Haile Selassie te trotseren.

Een parade ter ere van de Ethiopische keizer Haile Selassie I draait vanaf New York Avenue de Pennsylvania Avenue op; een menigte staat in de rij. Washington, D.C. 1963

Hoewel hij de deelname van Ethiopië aan door de VN goedgekeurde collectieve veiligheidsoperaties, waaronder Korea en Congo, volledig had goedgekeurd en verzekerd, maakte Haile Selassie een onderscheid tussen deze en de niet door de VN goedgekeurde buitenlandse interventie in Indochina, betreurde hij deze consequent als nodeloos lijden en riep hij bij verschillende gelegenheden op tot beëindiging van de oorlog in Vietnam. Tegelijkertijd bleef hij openstaan voor de Verenigde Staten en prees hen voor de vooruitgang die zij boekten met de wetgeving inzake burgerrechten in de jaren 1950 en 1960. In die jaren bezocht hij de VS verschillende keren.

 
Keizer Haile Selassie I, en president John F. Kennedy  


Keizer Haile Selassie met president Gamal Abdel Nasser van Egypte in Addis Abeba voor de top van de Organisatie voor Afrikaanse Eenheid, 1963.  

Titels en stijlen

Hoofdartikel: Lijst van titels en onderscheidingen van Haile Selassie

• 23 juli 1892 - 1 november 1905: Lij Tafari Makonnen
• 1 november 1905 - 11 februari 1917: Dejazmach Tafari Makonnen
• 11 februari 1917 - 7 oktober 1928: Le'ul-Ras Tafari Makonnen
• 7 oktober 1928 - 2 november 1930: Negus Tafari Makonnen
• 2 november 1930 - 12 september 1974: Zijne Keizerlijke Majesteit Haile Selassie I, Koning der Koningen, Heer der Heren, Veroverende Leeuw van de stam Juda, Uitverkorene van God en Licht van het Universum.
• 134e christelijke heerser van Ethiopië ?
• Op 21 januari 1965 werd Haile Selassie I vereerd met de titel van "verdediger van het geloof" door de patriarchen van de oosters-orthodoxe kerken van de wereld.

Nationale bestellingen

• Opperbevelhebber van de Orde van de Ster van Ethiopië (1909)
• Groot Kraag van de Orde van Salomo (1930)
• Groot Koord van de Orde van het Zegel van Salomo
• Groot Koord met Kraag van de Orde van de Koningin van Sheba
• Groot Cordon van de Orde van de Heilige Drie-eenheid (Ethiopië)
• Groot Cordon van de Orde van Menelik II
• Orde van Trouw