Lobotomie

Lobotomie, ook wel leucotomie genoemd, is een vorm van hersenchirurgie. Het werd in 1935 gecreëerd door António Egas Moniz, een Portugese neuroloog. Hij won de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde in 1949 "voor zijn ontdekking van de therapeutische waarde van leucotomie bij bepaalde psychosen". De operatie sneed de verbindingen van de prefrontale cortex (voorste deel van de frontale kwabben) naar de rest van de hersenen. Aanvankelijk leek het een groot succes, maar de operatie wordt nu zelden uitgevoerd.

Hij gebruikte de methode voor bepaalde soorten geestesziekten waarvoor geen andere behandeling bestond. Hij gebruikte het eerst bij patiënten met obsessief gedrag, dat ze keer op keer herhaalden. Het werd ook gebruikt voor de behandeling van andere geestesziekten, zoals schizofrenie en klinische depressie.

Het probleem met lobotomieën was dat ze iemands persoonlijkheid en gedrag voorgoed veranderden. Soms waren de resultaten gunstig: patiënten die gewelddadig waren geweest werden rustig. Maar lange-termijn studies, die niet door Moniz werden gedaan, tonen aan dat sommigen zwaar beschadigde persoonlijkheden hadden. Ze hadden vaak weinig 'drive' en motivatie.

Vandaag de dag kunnen antipsychotische middelen, zoals chloorpromazine, de symptomen van dergelijke aandoeningen behandelen. Lobotomieën komen vandaag de dag niet meer voor.

Zoom

Lobotomieën scheiden de prefrontale cortex (hier in het rood weergegeven) van de frontale lobben.

Zoom

Zicht op de prefrontale cortex vanaf de zijkant

Sociale context

Een van de vragen is waarom zo'n dramatische chirurgische techniek zo algemeen geaccepteerd werd. Men is het er algemeen over eens dat psychiaters in de twintigste eeuw een manier wilden vinden om duizenden patiënten in psychiatrische ziekenhuizen te helpen. Ook hadden diezelfde patiënten weinig macht om zich te verzetten tegen de steeds radicalere en zelfs roekeloze ingrepen van de asielartsen.

Indicaties en resultaten

Volgens het Psychiatrisch Woordenboek in 1970:

In ongeveer 40 procent van de gevallen worden goede resultaten behaald, in ongeveer 35 procent eerlijke resultaten en in 25 procent slechte resultaten. Het sterftecijfer is waarschijnlijk niet hoger dan 3 procent. De grootste verbetering wordt gezien bij patiënten waarvan de premorbide persoonlijkheden 'normaal', cyclothymisch of obsessief dwangmatig waren; bij patiënten met een superieure intelligentie en goed onderwijs; bij psychosen met een plotseling begin en een klinisch beeld van affectieve symptomen van depressie of angst, en met gedragsveranderingen zoals weigering van voedsel, overactiviteit, en waanideeën van paranoïde aard.

Volgens dezelfde bron vermindert de prefrontale lobotomie:

angstgevoelens en introspectieve activiteiten; en gevoelens van ontoereikendheid en zelfbewustzijn worden hierdoor verminderd. Lobotomie vermindert de emotionele spanning die gepaard gaat met hallucinaties en maakt een einde aan de catatonische toestand. Omdat bijna alle psychochirurgische ingrepen ongewenste neveneffecten hebben, worden ze meestal pas toegepast nadat alle andere methoden hebben gefaald. Hoe minder ongeorganiseerd de persoonlijkheid van de patiënt, hoe duidelijker de neveneffecten na de operatie zijn. ...

Krampachtige aanvallen worden gemeld als [effecten] van prefrontale lobotomie in 5 tot 10 procent van alle gevallen. Dergelijke aanvallen worden gewoonlijk goed gecontroleerd met de gebruikelijke anti-convulsieve middelen. Postoperatieve afstomping van de persoonlijkheid, apathie en onverantwoordelijkheid zijn eerder regel dan uitzondering. Andere bijwerkingen zijn onder meer afleidbaarheid, kinderachtigheid, facetmatigheid, gebrek aan tact of discipline, en postoperatieve incontinentie.

Hersenkwabben (cerebrale cortex): frontale kwabben in blauwZoom
Hersenkwabben (cerebrale cortex): frontale kwabben in blauw

Vragen en antwoorden

V: Wat is een lobotomie?


Antwoord: Een lobotomie, ook wel leucotomie genoemd, is een soort hersenoperatie waarbij de verbindingen van de prefrontale cortex (de frontale kwabben van de hersenen) met de rest van de hersenen worden doorgesneden.

V: Wie heeft het uitgevonden?


A: Lobotomie werd in 1935 uitgevonden door de Portugese neuroloog António Egas Moniz.

V: Waarvoor werd het gebruikt?


A: Het werd oorspronkelijk gebruikt voor bepaalde soorten geestesziekten waarvoor geen andere behandeling bestond, zoals obsessieve-compulsieve stoornis en schizofrenie.

V: Had het langetermijneffecten?


Antwoord: Langdurige studies toonden aan dat de persoonlijkheid van sommige patiënten ernstig beschadigd was en dat zij vaak weinig "drive" of motivatie hadden na een lobotomie.

V: Wordt het nog steeds gebruikt?


A: Lobotomie is tegenwoordig niet meer gebruikelijk omdat er antipsychotica zoals chloorpromazine zijn ontwikkeld waarmee veel van de symptomen die met psychische stoornissen gepaard gaan, kunnen worden behandeld.

V: Waarvoor heeft Moniz de Nobelprijs gewonnen?


A: Moniz kreeg de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde in 1949 "voor zijn ontdekking van de therapeutische waarde van leukotomie bij bepaalde psychosen".

AlegsaOnline.com - 2020 / 2023 - License CC3