Navigatie

Eenvoudige navigatie

Eén soort navigatie werd gemaakt door de Polynesiërs en wordt Polynesische navigatie genoemd. Polynesiërs gebruikten verschillende dingen die overal om hen heen te vinden waren om hun weg te vinden over grote gebieden van open oceaan. Andere vroege mensen leerden ook hoe ze grote afstanden konden afleggen met behulp van de natuurlijke wereld. Bijvoorbeeld:

• Lang geleden (en nu nog steeds door sommige mensen gebruikt) keken de mensen naar de sterren, de zon en de maan. Daaruit konden ze afleiden waar het noorden was. Met behulp van kaarten kon men dan zien hoe ver men van de evenaar was verwijderd. Dit wordt hemels navigeren genoemd. Totdat men nauwkeurige klokken had, wist men niet wat de lengtegraad was (hoe ver men zich in het oosten of westen bevond) zonder oriëntatiepunten te zien.
• Sommige soorten wolken vormen zich boven land, en golven kunnen van een kust weerkaatsen en de zee op gaan.
• De tijd die nodig was om ergens te komen. Wanneer zij over land reisden, wisten zij dat het bijvoorbeeld twee dagen zou duren om van de ene plaats naar de andere te komen. Deze tijd zou hoogstwaarschijnlijk hetzelfde blijven. Op basis hiervan konden zij twee dagen reizen en wisten zij dat zij dicht bij de plaats waren waar zij wilden zijn.
• De dieren die ze vonden hielpen ook mee. Op verschillende plaatsen vonden de mensen verschillende soorten vissen, walvissen of vogels die slechts op één plaats leefden, of dicht bij land. Daaraan konden ze zien of ze dichtbij of veraf waren van waar ze moesten zijn.

Een voorbeeld van mensen die de sterren gebruikten waren de Vikingen. Zij wisten dat de ster genaamd Polaris (de Poolster) niet van plaats verandert en naar het noorden wijst. Zij kenden dan de breedtegraad (afstand van de evenaar), door de hoek tussen Polaris en de horizon te meten. Ze gebruikten ook dieren, vooral vogels, om te weten of er land in de buurt was. Zij wisten ook dat zich in de buurt van land specifieke soorten wolken vormen en dat golven in de buurt van land anders zijn dan op volle zee.

Middeleeuwse navigatie

In de loop der tijd werden betere navigatiemethoden uitgevonden of ontdekt. Enkele van deze methoden zijn:

• Dead reckoning. Een schip kon een boomstam over de rand gooien. Aan de boomstam was een touw vastgemaakt met knopen op regelmatige afstanden. Door te tellen hoeveel knopen er over de rand gingen voordat ze het houtblok weer naar binnen trokken, wisten ze hoe snel ze gingen. Ze schreven dit elke dag op en berekenden zo hoeveel ze die dag hadden afgelegd. Daarom wordt de snelheid van een schip gemeten in knopen.

• Een kompas. Men ontdekte dat de aarde twee polen had (noord en zuid) en dat deze polen verschillende magnetische ladingen hadden (positief en negatief). Door een strook magnetisch ijzer op de punt van een speld te laten rusten, ontdekte men dat de strook ronddraaide tot hij overeenkwam met het magnetisch veld van de aarde. Hieruit kon een richting worden afgeleid en konden paden worden gevolgd. Het kompas werd voor het eerst uitgevonden in China. Het werd later uitgevonden in Frankrijk in de 12e eeuw.

• Nauwkeurige klokken. Met een klok was het eindelijk mogelijk te weten wat iemands lengtegraad was. De lengtegraad is de plaats ten oosten of ten westen. Daarvoor konden alleen oriëntatiepunten en dead reckoning worden gebruikt.

• Loodsdiensten houden in dat schepen uitkijken naar speciale bakens of door de mens gemaakte markeringen, die aangeven waar zij zich bevinden of dat zij moeten uitkijken voor bepaalde obstakels, zoals riffen.

• Men verdeelde het kompas in 360 graden. Zo kon men een nauwkeurig getal geven voor de richting die het schip moest volgen (de "peiling") om in een haven aan te komen. De eerste zeekaarten voor de navigatie, "zeekaarten" genoemd, gaven de richting aan die nodig was om van de ene haven naar de andere te komen.

Freiberger Drum Marine Sextant.

Moderne navigatie

• Stellar navigation is een verbetering van navigatie door sterren. Het maakt gebruik van een sextant, een kompas en een zeer nauwkeurige klok, een chronometer. Door de hoogte van een ster te meten (hoe hoog hij boven de horizon staat), en zijn richting op een kompas op een bekend tijdstip, kan de navigator bepalen waar het schip zich bevindt. GPS heeft de sternavigatie zo goed als vervangen, maar sternavigatie wordt nog steeds in alle zeevaartscholen onderwezen omdat er geen speciale elektronica voor nodig is.
• Radionavigatie is uitgevonden in het begin van de 20e eeuw. Bij hyperbolische navigatie wordt gebruik gemaakt van radiozenders om de plaats van een schip te bepalen tussen twee of drie radiozenders die niet bewegen.

• Het Global Positioning System (GPS) verving andere radiomethodes aan het eind van de 20e eeuw. Het is een systeem van satellietzenders. Reizigers gebruiken een kleine ontvanger om bijna overal op aarde hun locatie te vinden.

Verwante pagina's

• Zeilen