Neoliberalisme (hedendaags)
Neoliberalisme is een term voor verschillende sociale en economische ideeën. Oorspronkelijk werd de term gebruikt door een groep liberalen die mede vorm gaven aan de sociale markteconomie in het midden van de 20e eeuw. Het neoliberalisme wordt gekenmerkt door vrijemarkthandel, deregulering van de financiële markten, individualisering, en het afstappen van sociale voorzieningen door de staat.
De ideeën werden ontwikkeld door de economen Friedrich Hayek, Ludwig von Mises, Wilhelm Röpke, Walter Eucken, MiltonFriedman en anderen. Zij werden voor het eerst gepresenteerd op een conferentie in 1938.
Kenmerken van het Neoliberalisme
De markt slaagt er steeds minder in eerlijke of billijke resultaten op te leveren. Bij de toepassing van neoliberale idealen kan de staat ook ingrijpen en reguleren, bijvoorbeeld om uitbuiting te voorkomen, of om sociale rechtvaardigheid en gelijkheid te waarborgen.
Het neoliberalisme staat haaks op de bescherming van groepsbelangen - in plaats van individuele belangen - die bijvoorbeeld kan worden bereikt door te lobbyen bij groepen, of door staatsinterventies die nationale belangen beschermen via tarieven of subsidies.
Het neoliberalisme heeft afstand genomen van een centraal geleide economie.
Eigentijds gebruik
Sinds de jaren negentig wordt de term in de academische wereld consequent gebruikt om de overgang aan te duiden van een verzorgingsstaat naar een economisch beheer volgens het laissez faire-stelsel, met name in verband met de bevordering van de vrijemarktidealen aan het eind van de jaren tachtig door Margaret Thatcher in het VK en Ronald Reagan in de VS.
Voorbeelden van neoliberale regimes
- Sociale markteconomie in Duitsland onder Ludwig Erhard
- Chili onder Augusto Pinochet
- Groot Brittannië onder Margaret Thatcher
- Nieuw Zeeland onder David Lange
- De Verenigde Staten van Amerika onder Ronald Reagan
- Australië onder Bob Hawke en Paul Keating
