Symfonie nr. 5 (Beethoven)
Symfonie nr. 5 in C klein, Op. 67 is een symfonie van Ludwig van Beethoven. Het is de vijfde van zijn negen symfonieën. Hij werd geschreven tussen 1804 en 1808. Deze symfonie is een van de populairste en bekendste werken uit de klassieke muziek.
Er zijn vier delen: een sonata allegro, een langzamer andante, en een snel scherzo dat rechtstreeks naar de finale leidt.
De symfonie werd voor het eerst uitgevoerd in het Theater an der Wien in Wenen in 1808. Tijdens hetzelfde concert werd ook zijn Zesde Symfonie voor het eerst uitgevoerd. De Vijfde Symfonie werd al snel erkend als een van de belangrijkste muziekwerken.
Het voorblad van Beethovens 5e Symfonie. Men kan de toewijding zien aan Prins Lobkowitz en Graaf Rasumovsky.
De muziek
De symfonie begint met een vier-noten "kort-kort-kort-lang" motief dat twee keer te horen is (de tweede keer iets lager): ( listen )
De opening van de symfonie is zo beroemd dat zij vaak is geciteerd. Andere componisten hebben het gebruikt in hun composities, bijv. Sergei Rachmaninoff in zijn lied Fate. Het is vaak gebruikt in de populaire cultuur, van disco tot rock and roll, en in film en televisie. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikte de BBC het motief van vier noten om haar nieuwsuitzendingen in te leiden, omdat "short-short-short-long" de letter "V" betekent in morsecode. De "V" betekende "Overwinning". Het werd heel zachtjes gespeeld op een trommel. Mensen in door de Nazi's bezette landen die het nieuws wilden horen, luisterden in het geheim naar het BBC nieuws omdat de kans groter was dat het waar was.
Het derde deel van de symfonie gebruikt dit ritme soms als begeleiding.
Toen Beethoven deze symfonie schreef was hij midden dertig. Hij werd meer en meer doof. Hij vond dit verschrikkelijk moeilijk te verdragen. Hij vond dat uitgerekend hij een perfect gehoor moest hebben. Hij voelde zich erg gedeprimeerd, maar hij besloot geen zelfmoord te plegen, maar in leven te blijven en alle muziek die hij in zijn hoofd had op te schrijven. Hij schreef hierover in een brief die het Heiligenstadt Testament wordt genoemd.
De opening van de Vijfde Symfonie klinkt zeer gedurfd en heroïsch. De hele symfonie klinkt als een strijd die begint met deze vier noten. Mensen hebben vaak gezegd dat die vier noten het noodlot voorstellen dat aan de deur klopt. Tegen de tijd dat we bij het laatste deel komen (de finale) is de muziek majeur geworden in plaats van mineur. Het klinkt alsof Beethoven zijn depressie heeft overwonnen.
Het vierde deel van deze symfonie is een van de eerste keren dat een trombone of een piccolo in een symfonie wordt gebruikt.
Beethoven in 1804, het jaar dat hij begon te werken aan de Vijfde Symfonie.
