Boutros Boutros-Ghali

Onderwijs

Boutros-Ghali studeerde in 1946 af aan de Universiteit van Caïro. Hij promoveerde in internationaal publiekrecht aan de Universiteit van Parijs. Daarna behaalde hij een diploma internationale betrekkingen aan de Sciences Po in 1949.

 

Politieke carrière

De politieke carrière van Boutros-Ghali begon ten tijde van voormalig president Anwar El-Sadat. Hij was lid van het Centraal Comité van de Arabische Socialistische Unie (1974-77). Hij was minister van Buitenlandse Zaken van Egypte van 1977 tot begin 1991. Daarna werd hij enkele maanden onderminister van Buitenlandse Zaken voordat hij naar de VN overstapte. Als minister van Buitenlandse Zaken speelde hij een rol in de vredesakkoorden tussen de Egyptische president Anwar Sadat en de Israëlische premier Menachem Begin.

 
Boutros Boutros-Ghali, secretaris-generaal van de Verenigde Naties, in Davos in 1995.  

Secretaris-Generaal ambtstermijn

Boutros-Ghali werd in 1991 tot VN-topman gekozen, maar zijn ambtstermijn blijft controversieel. Hij werd bekritiseerd omdat de VN niet optrad tijdens de Rwandese genocide van 1994, waarbij officieel ongeveer 937.000 mensen omkwamen, en hij bleek niet in staat binnen de VN steun te krijgen voor interventie in de voortdurende Angolese burgeroorlog. Een van de moeilijkste periodes voor zijn ambt tijdens zijn termijn was het omgaan met de crisis van de Joegoslavische oorlogen na het uiteenvallen van het voormalige Joegoslavië. Zijn reputatie raakte daardoor verstrikt in de grotere controverses over de effectiviteit van de VN en de rol van de Verenigde Staten in de VN. Voor zijn tegenstanders werd hij het symbool van de vermeende passiviteit van de VN bij humanitaire crises.

Tweede termijn

In 1996 steunden tien leden van de Veiligheidsraad, onder leiding van de Afrikaanse leden Egypte, Guinee-Bissau en Botswana, een resolutie die Boutros-Ghali steunde voor een tweede ambtstermijn van vijf jaar, tot 2001. De Verenigde Staten spraken echter hun veto uit over een tweede termijn voor Boutros-Ghali. Naast de Verenigde Staten hebben het Verenigd Koninkrijk, Polen, Zuid-Korea en Italië deze resolutie niet gesteund, hoewel deze vier landen alle voor Boutros-Ghali hebben gestemd nadat de VS met klem hadden verklaard hun veto te zullen uitspreken. Hoewel Boutros-Ghali niet de eerste was met een veto (China sprak in 1981 een veto uit over de derde ambtstermijn van Kurt Waldheim), was hij de eerste en enige VN-secretaris-generaal die niet voor een tweede ambtstermijn werd gekozen. Hij werd bij de VN opgevolgd door Kofi Annan.

Richard Clarke, Michael Sheehan en Jamie Rubin namen deel aan wat zij "Operatie Oriënt Express" noemden. Van pagina 201 van Clarke's boek Against All Enemies: "Albright en ik en een handvol anderen (Michael Sheehan, Jamie Rubin) hadden in 1996 samen een pact gesloten om Boutros-Ghali af te zetten als secretaris-generaal van de Verenigde Naties, een geheim plan dat wij Operatie Orient Express hadden genoemd, als weerspiegeling van onze hoop dat vele naties zich bij ons zouden aansluiten om het hoofd van de VN omver te werpen. Uiteindelijk moesten de VS het alleen doen (met hun VN-veto) en moesten Sheehan en ik voorkomen dat de president toegaf aan de druk van wereldleiders en Boutros-Ghali's ambtstermijn verlengde, vaak door naar de Oval Office te racen wanneer we werden gewaarschuwd dat een staatshoofd de president belde. Uiteindelijk was Clinton onder de indruk dat we er niet alleen in geslaagd waren Boutros-Ghali af te zetten, maar ook Kofi Annan als zijn vervanger hadden gekozen. (Clinton zei tegen Sheehan en mij: 'Geef me een kraai, ik moet een kraai eten, want ik zei dat het jullie nooit zou lukken.')""

 

Later leven

Van 1997 tot 2002 was Boutros-Ghali secretaris-generaal van La Francophonie, een organisatie van Franstalige landen. Van 2003 tot 2006 was hij voorzitter van het bestuur van het South Centre, een intergouvernementele onderzoeksorganisatie van ontwikkelingslanden. Momenteel was hij voorzitter van het Curatorium Administrative Council van de Haagse Academie voor Internationaal Recht. In 2003 werd Boutros-Ghali benoemd tot directeur van de Egyptische Nationale Raad voor de Mensenrechten.

Vanaf april 2007 had Boutros-Ghali de campagne voor de oprichting van een parlementaire vergadering van de Verenigde Naties gesteund. Hij was een van de eerste ondertekenaars van de oproep van de campagne. In een boodschap aan de campagne benadrukte hij de noodzaak van democratische participatie op mondiaal niveau.

 

Dood

Boutros-Ghali overleed op 16 februari 2016 in een ziekenhuis in Caïro (Egypte) na een gebroken bekken. Hij was 93 jaar oud.

 

Werkt

Boutros-Ghali publiceerde twee memoires:

• Egypt's road to Jerusalem (1997), over het Israël-Egyptische vredesverdrag.
• Unvanquished: A U.S.-U.N. Saga (1999), over zijn tijd als secretaris-generaal bij de VN.

 

Citaten

• "Het zou enige tijd duren voordat ik volledig besefte dat de Verenigde Staten weinig behoefte hebben aan diplomatie. Macht is genoeg. Alleen de zwakken vertrouwen op diplomatie... Het Romeinse Rijk had geen behoefte aan diplomatie. En de Verenigde Staten ook niet."
• "De beste manier om met bureaucraten af te rekenen is met heimelijkheid en plotseling geweld."