Krabnevel
De Krabnevel (catalogusaanduiding M1, NGC 1952, Stier A) is een supernovarestant en 'pulserende windnevel' in het sterrenbeeld Stier. De nevel werd in 1731 door John Bevis waargenomen; hij komt overeen met een heldere supernova die in 1054 door Chinese en Islamitische astronomen werd opgetekend. In 1840 gaf astronoom William Parsons het de naam die het vandaag de dag heeft.
De nevel is ongeveer 6.500 lichtjaren (2 kpc) van de aarde verwijderd. Hij heeft een diameter van 11 ly (3,4 pc) en breidt zich uit met een snelheid van ongeveer 1.500 kilometer per seconde. Hij maakt deel uit van de Perseusarm van het Melkwegstelsel.
In het midden van de nevel ligt de Krabpulsar, een neutronenster (of spinnende bal van neutronen), met een doorsnede van 28-30 km, die stralingspulsen van gammastraaluitbarstingen naar radiogolven uitzendt met een draaisnelheid van 30,2 keer per seconde. De nevel was het eerste astronomische object dat werd geïdentificeerd met een historische supernova-explosie.
De nevel fungeert als een stralingsbron voor het bestuderen van hemellichamen tussen hem en ons. In de jaren 1950 en 1960 werd de corona van de Zon in kaart gebracht aan de hand van waarnemingen van de radiogolven van de Krab die erdoorheen gingen, en in 2003 werd de dikte van de atmosfeer van de maan Titan van Saturnus gemeten toen deze de röntgenstraling van de nevel blokkeerde.
De bewolkte restanten van SN 1054 staan nu bekend als de Krabnevel. De nevel wordt ook wel Messier 1 of M1 genoemd, omdat dit het eerste Messier object was dat in 1758 werd gecatalogiseerd.
Energieniveaus
Eerdere analyse toonde aan dat met röntgen- en gammastralenergieën boven 30 keV de Krab de sterkste aanhoudende bron aan de hemel is. Het was bekend dat de flux (energie-uitstoot) boven 1012 eV lag.
Uit recent werk is echter gebleken dat de energieniveaus veel hoger zijn dan eerder werd gedacht. Wetenschappers vonden emissies bij meer dan 100 GeV (gigaelectronvolt) - 100 miljard keer meer energie dan zichtbaar licht.
Oorsprong
De creatie van de Krabnevel komt overeen met de heldere SN 1054 supernova, die door Chinese astronomen in 1054 AD werd geregistreerd. De Krabnevel zelf werd voor het eerst waargenomen in 1731 door John Bevis. De nevel werd in 1758 onafhankelijk van elkaar herontdekt door Charles Messier toen hij een heldere komeet observeerde. Messier catalogiseerde het als de eerste vermelding in zijn catalogus van komeetachtige objecten. De graaf van Rosse observeerde de nevel in 1848 in Birr Castle en noemde het object de Krabnevel omdat een tekening die hij ervan maakte op een krab leek.
In het begin van de 20e eeuw bleek uit de analyse van vroege foto's van de nevel, die enkele jaren uit elkaar lagen, dat de nevel zich uitbreidde. Door de uitbreiding terug te volgen, bleek dat de nevel ongeveer 900 jaar geleden op aarde zichtbaar moet zijn geworden. Historische gegevens toonden aan dat een nieuwe ster die overdag helder genoeg was om gezien te worden, door Chinese astronomen in 1054 in hetzelfde deel van de hemel was opgenomen. Gezien de grote afstand kan de door de Chinezen waargenomen 'gastster' overdag alleen maar een supernova zijn geweest - een enorme, exploderende ster, die zijn energievoorraad uit de kernfusie heeft uitgeput en op zichzelf is ingestort.
Recente analyse van historische gegevens heeft uitgewezen dat de supernova die de Krabnevel creëerde waarschijnlijk in april of begin mei is verschenen, en tegen juli is gestegen tot zijn maximale helderheid van tussen schijnbare grootte -7 en -4,5 (helderder dan alles aan de nachtelijke hemel, behalve de Maan). De supernova was ongeveer twee jaar na zijn eerste waarneming met het blote oog zichtbaar. Dankzij de geregistreerde waarnemingen van astronomen uit het Verre Oosten en het Midden-Oosten van 1054 werd de Krabnevel het eerste astronomische object dat in verband werd gebracht met een supernova-explosie.
Media afspelen De Crab Nebula video van NASA
Vragen en antwoorden
V: Wat is de Krabnevel?
A: De Krabnevel is een supernovarestant en 'pulsarwindnevel' in het sterrenbeeld Stier. Hij werd voor het eerst waargenomen door John Bevis in 1731 en komt overeen met een heldere supernova die in 1054 door Chinese en Islamitische astronomen werd geregistreerd.
V: Hoe ver is de Krabnevel van de aarde verwijderd?
A: De Krabnevel is ongeveer 6500 lichtjaar (2 kpc) van de aarde verwijderd.
V: Wat bevindt zich in het centrum van de nevel?
A: In het centrum van de nevel ligt de krabpulsar, een neutronenster die met een rotatiesnelheid van 30,2 keer per seconde pulsen van straling uitzendt, van gammastraaluitbarstingen tot radiogolven.
V: Wie heeft deze ster zijn naam gegeven?
A: Astronoom William Parsons gaf hem in 1840 zijn huidige naam.
V: Tot welk deel van ons melkwegstelsel behoort hij?
A: De Krabnevel behoort tot de Perseusarm van ons Melkwegstelsel.
V: Hoe snel zet hij uit?
A: De nevel dijt uit met een snelheid van ongeveer 1500 kilometer per seconde.
V: Op welke manieren hebben wetenschappers waarnemingen van dit object gebruikt voor onderzoek?
A: Wetenschappers hebben waarnemingen van dit object gebruikt om de corona van de zon in kaart te brengen, de dikte van de atmosfeer van Saturnus' maan Titan te meten en hemellichamen tussen de nevel en ons te bestuderen.
