Magelhaense Wolken

Geschiedenis

De eerste schriftelijke vermelding van de Magelhaense Wolken was van de Perzische astronoom Al Sufi. In 964 schreef hij het Boek van de Vaste Sterren. Hij noemde de Grote Magelhaense Wolk al-Bakr (het Schaap) "van de zuidelijke Arabieren". Hij schreef dat de Wolk niet te zien was vanuit Noord-Arabië en Bagdad, maar wel bij de zeestraat van Bab el Mandeb (12°15' NB). Dit is het meest zuidelijke punt van Arabië.

De eerste Europeanen die de Wolken zagen waren de Italiaanse ontdekkingsreizigers Peter Martyr d'Anghiera en Andrea Corsali aan het eind van de 15e eeuw. Ook Antonio Pigafetta zag ze, toen hij in 1519-1522 met Ferdinand Magellan meereisde op zijn wereldomzeiling. De vernoeming van de wolken naar Magellan is echter pas veel later algemeen geworden. In Bayers boek Uranometria uit 1661 worden ze nubecula major en nubecula minor genoemd. In de sterrenkaart van de Franse astronoom Lacaille uit 1756 heten ze le Grand Nuage en le Petit Nuage ("de grote wolk" en "de kleine wolk").

 

Kenmerken

De Wolken zijn gemakkelijk te zien zonder telescoop. Ze zien eruit als afzonderlijke stukken van de Melkweg. Ze staan ongeveer 21° uit elkaar aan de nachtelijke hemel, de werkelijke afstand tussen hen is ongeveer 75.000 lichtjaar. Lang werd gedacht dat zij de dichtstbijzijnde sterrenstelsels van de Melkweg waren. Van het in 2003 ontdekte Canis Major-stelsel wordt nu gedacht dat het ons dichtstbijzijnde sterrenstelsel is.

De LMC is ongeveer 160.000 lichtjaar van ons verwijderd, terwijl de SMC ongeveer 200.000 lichtjaar is. De LMC heeft een diameter van ongeveer 14.000 lichtjaar en de SMC ongeveer 7.000. Ter vergelijking: de Melkweg is ongeveer 100.000 lichtjaar in doorsnee.

Wetenschappers geloven dat de vorm van de Magelhaense Wolken is veroorzaakt door getijdeninteractie met de Melkweg als ze daar dichtbij komen. Stromen neutrale waterstof verbinden hen met de Melkweg en met elkaar. Beide wolken zien eruit alsof ze ooit spiraalvormig waren. Hun zwaartekracht heeft ook de Melkweg beïnvloed, waardoor de buitenste delen van de schijfvorm van het sterrenstelsel zijn vervormd.

Ze hebben een andere structuur en een lagere massa dan ons sterrenstelsel. Er zijn nog twee andere grote verschillen. Ten eerste zijn ze gasrijk; ze hebben meer waterstof en helium dan de Melkweg. Ook zijn ze metaalarmer dan de Melkweg. De jongste sterren in de LMC en SMC hebben minder dan de helft van de hoeveelheid andere elementen. Beide staan bekend om hun nevels en grotere aantallen jonge sterren. Net als ons eigen Melkwegstelsel variëren hun sterren van zeer jong tot zeer oud, waaruit blijkt dat de Wolken een lange geschiedenis hebben.

Een supernova, SN 1987A, in de Grote Magelhaense Wolk was het helderste object dat in meer dan vier eeuwen vanaf de aarde is gezien.

In 2010 zei een Franse wetenschapper dat de wolken mogelijk zijn voortgekomen uit een botsing die zes miljard jaar geleden het Andromedastelsel vormde. De meeste astronomen geloven echter dat de Magelhaense Wolken zijn ontstaan in hetzelfde proces dat ons Melkwegstelsel heeft gevormd.

 
De Grote Magelhaense Wolk (LMC)  


Kleine Magelhaense Wolk (SMC)  

Mini Magelhaense Wolk (MMC)

Nieuw onderzoek suggereert dat de SMC in feite in tweeën gesplitst kan zijn. Een kleiner deel zou zich ongeveer 30.000 lichtjaar achter de SMC kunnen verbergen. Dit zou gebeurd kunnen zijn doordat de LMC de SMC heeft gesplitst, en dat de twee delen nog steeds uit elkaar bewegen. Dit kleinere deel wordt de Mini Magelhaense Wolk genoemd.