Minimalisme

Muziek

In de muziek is minimalisme een manier om klassieke muziek te componeren die populair werd in de tweede helft van de 20e eeuw. Het is een manier van componeren waarbij gebruik wordt gemaakt van een eenvoudig idee dat vele malen wordt herhaald. Een minimalistisch muziekstuk gaat meestal uit van een kort idee dat een melodisch of ritmisch patroon kan zijn. Dit idee wordt dan vele malen herhaald, maar elke keer verandert het een beetje. Soms gebeurt dit door twee of meer instrumenten die in het begin hun noten of akkoorden samen spelen, maar omdat de ene iets sneller gaat dan de andere, raken ze geleidelijk "uit sync" (niet gesynchroniseerd, d.w.z. niet samen), waarna ze elkaar uiteindelijk weer inhalen. Meestal is deze muziek tonaal, zodat ze stevig in één toonaard staat. Gedurende het hele stuk wordt een constante puls aangehouden.

Componisten die minimalistische muziek schreven zijn onder meer Steve Reich (geb. 1936), Philip Glass (geb. 1937) en Terry Riley (geb. 1935). Andere componisten zoals John Adams (geb. 1947) hebben ook minimalistische manieren van componeren gebruikt, maar zij combineerden deze met andere technieken, zodat hun muziek niet alleen minimalistisch is.

Minimalistische muziek werd populair in de jaren zestig en zeventig. Minimalistische componisten begonnen zo te schrijven, ook omdat veel nieuwe muziek in die tijd erg ingewikkeld en moeilijk te begrijpen was. Het was vaak seriële muziek die atonaal was zonder duidelijke melodieën of ideeën die gemakkelijk te onthouden waren.

Minimalistische muziek is niet noodzakelijkerwijs eenvoudig. Het kan een soort hypnotiserend effect hebben, maar dat hoort bij wat de componist wil. Reich's Clapping Music bestaat alleen uit handgeklap: er is geen melodie. Hij dacht aan Afrikaanse trommelmuziek toen hij het schreef. Twee uitvoerders beginnen met samen een ritme te klappen. Na 13 seconden laat de tweede speler de eerste achtste noot weg en plaatst die aan het eind van de tweede maat. Na nog eens 13 seconden gebeurt dit opnieuw, zodat uiteindelijk de twee uitvoerenden weer samen zijn. Deze muziek moet op een andere manier worden beluisterd dan andere soorten muziek.

 

Beeldende kunst

Het minimalisme in de beeldende kunst, soms aangeduid als literalistische kunst en ABC Art, ontstond in de jaren zestig in New York. Als product had het veel gemeen met de vroegere geometrische abstractie en het suprematisme.

De term "minimalisme" werd niet algemeen omarmd door de kunstenaars die ermee verbonden waren, en veel beoefenaars van kunst die door critici minimalistisch werden genoemd, identificeerden het niet als een beweging als zodanig.

Een van de eerste kunstenaars die specifiek met het minimalisme werd geassocieerd, was de schilder Frank Stella, wiens vroege "streepjes"-schilderijen in 1959 de aandacht trokken in de tentoonstelling "16 Amerikanen", georganiseerd door Dorothy Miller in het Museum of Modern Art in New York. De breedte van de strepen in Frank Stella's streepschilderijen werd bepaald door de afmetingen van het timmerhout, zichtbaar als de diepte van het schilderij wanneer men van opzij kijkt, dat werd gebruikt om het ondersteunende onderstel te construeren waarop het doek werd gespannen. De beslissingen over de structuren aan de voorzijde van het doek waren dus niet geheel subjectief, maar werden vooraf bepaald door een "gegeven" kenmerk van de fysieke constructie van de drager. In de catalogus van de tentoonstelling merkte Carl André op: "Kunst sluit het onnodige uit. Frank Stella vond het noodzakelijk om strepen te schilderen. Er is niets anders in zijn schilderij".

Deze reductieve werken stonden in schril contrast met de energievolle en emotioneel geladen expressionistische schilderijen van Willem de Kooning of Franz Kline.

Zij leunden meer aan bij de gecontroleerde, sombere kleurenschilderijen van Barnett Newman en Mark Rothko. Hoewel Stella onmiddellijke aandacht kreeg van de MOMA-tentoonstelling, waren kunstenaars als Kenneth Noland, Ralph Humphrey, Robert Motherwell en Robert Ryman vanaf eind jaren '50 tot in de jaren '60 begonnen met het verkennen van strepen, monochromatische en hard-edge formaten.

 
Auto geschilderd door Frank Stella