Ossenpikkers
De ossenpikkers zijn de twee vogelsoorten die samen de familie Buphagidae vormen.
Oxpeckers zijn endemisch in de savanne van Afrika ten zuiden van de Sahara. Ze ontlenen hun naam aan hun gewoonte om op grote zoogdieren (zowel wilde als gedomesticeerde) zoals runderen of neushoorns neer te strijken en daar teken, horzellarven en andere parasieten op te eten.
Volgens recentere fylogeniestudies vormen de ossenpikkers een oude verwantschap met de Mimidae (spotvogels, lijsterachtigen, enz.) en de spreeuwen, maar niet erg verwant met een van beide.
Gezien de bekende biogeografie (verspreiding) van deze groepen, lijkt de meest plausibele verklaring dat de ossenpikker-lijn net als de andere twee in Oost- of Zuidoost-Azië is ontstaan. Dit zou van de twee soorten Buphagus iets als levende fossielen maken.
Roodbek Oxpeckers op een Rhinoceros
Yellow-billed Oxpeckers op een ezel
Dieet en voeding
Oxpeckers voeden zich uitsluitend met de ruggen van grote zoogdieren. Bepaalde soorten lijken de voorkeur te genieten, terwijl andere, zoals het Lichtensteins hartebeest of de topi, over het algemeen worden gemeden. De kleinste soort die regelmatig wordt gebruikt is de impala, waarschijnlijk vanwege de zware tekenlast en het sociale karakter van die soort. In vele delen van hun verspreidingsgebied voeden zij zich nu met vee, maar kamelen worden vermeden. Zij voeden zich met ectoparasieten, in het bijzonder teken, alsook met insecten die wonden infecteren en het vlees en bloed van sommige wonden ook.
De interacties tussen ossenpikkers en zoogdieren zijn het voorwerp van discussie en lopend onderzoek. Oorspronkelijk werd gedacht dat het om een vorm van mutualisme ging, maar recent bewijs suggereert dat spechten in plaats daarvan parasieten zouden kunnen zijn. Spechten eten wel teken, maar vaak de teken die zich reeds met de hoefdiergastheer hebben gevoed en er is geen statistisch significant verband aangetoond tussen de aanwezigheid van spechten en een verminderde belasting met ectoparasieten. Uit een studie van impala's bleek echter dat impala's die door ossenpikkers werden gebruikt, minder tijd besteedden aan zelfverzorging, hetgeen suggereert dat zij minder parasieten hadden. Men heeft gezien dat spechten nieuwe wonden openen en bestaande wonden verergeren om het bloed van hun baarzen te drinken. Oxpeckers voeden zich ook met oorsmeer en roos van zoogdieren, hoewel minder bekend is over de voordelen hiervan voor het zoogdier, wordt vermoed dat dit ook een parasitair gedrag is. Sommige gastheren van ossenpikkers verdragen hun aanwezigheid niet. Olifanten en sommige antilopen zullen de ossenpikkers actief verjagen wanneer zij landen. Andere soorten tolereren ossenpikkers terwijl ze naar teken zoeken op het gezicht, wat één auteur beschreef als "een ongemakkelijk en invasief proces".
Oxpeckers als bewakers
Het Swahili-woord voor ossenpikker is "Askari wa kifaru," wat in het Engels "de bewaker van de neushoorn" betekent. Een team van wetenschappers van de California State University en de Victoria University in Australië vroegen zich af of ossenpikkers echt hielpen bij het bewaken van de neushoorns. Zij ontdekten dat de zwarte neushoorn luistert naar de geluiden die de ossenpikker maakt. Neushoorns kunnen niet goed zien, maar ossenpikkers wel. Ossenpikkers maken een specifiek geluid als ze mensen in de buurt zien. De neushoorns horen dit geluid en gaan dan op zoek naar de mens of rennen weg. De wetenschappers deden een experiment waarbij een mens langzaam naar een neushoorn toe liep. Neushoorns zonder ossenpikkers op hun rug merkten de mens maar één op de vijf keer op, maar neushoorns met ossenpikkers merkten de mens elke keer op en van veel verder weg. De wetenschappers vroegen zich af of het brengen van ossenpikkers naar groepen neushoorns zonder ossenpikkers de neushoorns zou helpen menselijke jagers te vermijden.
Vragen en antwoorden
V: Wat zijn ossenpikkers?
A: Ossenpikkers zijn twee vogelsoorten die tot de familie Buphagidae behoren en endemisch zijn in de savanne van Afrika ten zuiden van de Sahara.
V: Wat eten ossenpikkers?
A: Ossenpikkers voeden zich met teken, horzellarven en andere parasieten door op grote zoogdieren zoals runderen of neushoorns te gaan zitten.
V: Wat is de oorsprong van het ossenpikkersgeslacht?
A: De oorsprong van het ossenpikkersgeslacht is niet helemaal duidelijk, maar recente studies suggereren dat het om een oude lijn gaat die verwant is aan spotvogels, lijsters en spreeuwen en die waarschijnlijk in Oost- of Zuidoost-Azië is ontstaan.
V: Wat is de biogeografie van het ossenpikkersgeslacht?
A: De biogeografie van het ossenpikkersgeslacht en verwante groepen wijst erop dat ze waarschijnlijk in Oost- of Zuidoost-Azië zijn ontstaan voordat ze naar Afrika ten zuiden van de Sahara migreerden.
V: Zijn de ossenpikkers nauw verwant aan spotvogels of spreeuwen?
A: Hoewel de ossenpikkers verwant zijn aan spotvogels, lijsters en spreeuwen, zijn ze met geen van beide groepen bijzonder verwant.
V: Hoe gaan ossenpikkers om met grote zoogdieren?
A: Ossenpikkers zitten op grote zoogdieren zoals runderen of neushoorns en eten teken, horzellarven en andere parasieten.
V: Wat is het unieke aspect van de ossenpikkerlijn?
A: De twee soorten ossenpikkers die deel uitmaken van de familie Buphagidae worden beschouwd als levende fossielen, omdat ze waarschijnlijk in Oost- of Zuidoost-Azië zijn ontstaan en sindsdien endemisch zijn gebleven op de savanne van Afrika ten zuiden van de Sahara.
