Promotor (genetica)
In de genetica is een promotor een deel van het DNA dat de transcriptie van een gen in gang zet.
Promotoren bevinden zich in de buurt van de genen die ze transcriberen. Ze bevinden zich op dezelfde streng van het DNA en zijn "upstream".
Promotoren kunnen ongeveer 100-1000 basisparen lang zijn.
1: RNA-polymerase, 2: repressor, 3: promotor, 4: operator, 5: lactose, 6: lacZ, 7: lacY, 8: lacA . Boven: Het gen is uitgeschakeld. Er is geen lactose om de repressor te remmen, dus de repressor bindt zich aan de operator. Dit weerhoudt de RNA polymerase ervan zich aan de promotor te binden en lactase te maken. Onderaan: Het gen is ingeschakeld. Lactose remt de repressor. Hierdoor kan het RNA polymerase zich binden aan de promotor en de genen tot expressie brengen. De genen synthetiseren nu lactase. Uiteindelijk zal het lactase alle lactose verteren, tot er niets meer over is om aan de repressor te binden. De repressor bindt zich dan aan de operator, en stopt de aanmaak van lactase.
Overzicht
Om de transcriptie te laten plaatsvinden, moet het enzym dat RNA maakt, bekend als RNA-polymerase, zich aan het DNA in de buurt van een gen hechten.
Promotors bevatten specifieke DNA-sequenties die het RNA-polymerase een plaats geven om zich te binden. Ook andere eiwitten helpen daarbij. Sommige kunnen het ook tegenhouden. Het geheel wordt "de regulatie van genexpressie" genoemd.
In bacteriën
De promotor wordt herkend door RNA polymerase en een ander eiwit.
In eukaryoten
Het proces is ingewikkelder. Er zijn minstens zeven verschillende factoren nodig om RNA polymerase II aan de promotor te laten binden.
Promotoren zijn belangrijke onderdelen van het DNA. Ze werken samen met andere regulerende regio's. Samen regelen ze het niveau van transcriptie van een gen. Genen worden dus ingeschakeld wanneer ze nodig zijn, en uitgeschakeld wanneer dat niet het geval is. Als ze aan staan, worden ze naar behoefte verhoogd of verlaagd.
