Gesteente

Een gesteente is een in de natuur voorkomende vaste stof. Het bestaat uit mineralen (die kristallijn zijn), of andere mineraalachtige stoffen. De buitenste vaste laag van de aarde, de lithosfeer, bestaat uit gesteente. Dat betekent dat de aardkorst uit gesteente bestaat. De verschillende mineralen in het gesteente maken verschillende soorten gesteente.

Rots is vaak bedekt door aarde of water. Het bevindt zich onder de oceanen, meren en rivieren van de aarde, en onder de poolkappen. Petrologie is de wetenschappelijke studie van gesteenten.

Strata zijn de lagen gesteente die oorspronkelijk horizontaal zijn neergelegd. Dit is van Trwyn y Fulfran, Lleyn, Wales.Zoom
Strata zijn de lagen gesteente die oorspronkelijk horizontaal zijn neergelegd. Dit is van Trwyn y Fulfran, Lleyn, Wales.

De rotsachtige kant van een bergkreek bij Orosí, Costa Rica.Zoom
De rotsachtige kant van een bergkreek bij Orosí, Costa Rica.

Rots classificatie

De gesteenten worden ingedeeld naar hun mineralen en chemische samenstelling. Ook de processen die ze hebben gevormd, worden vermeld. Gesteenten kunnen stollingsgesteenten, sedimentgesteenten en metamorfe gesteenten zijn. Gesteentesoorten kunnen veranderen in een zogenaamde "gesteentecyclus".

Igneuze gesteenten

Voor het hoofdartikel, zie Igneus gesteente

Igne gesteenten worden gevormd wanneer gesmolten magma afkoelt, hetzij boven of onder de oppervlakte. Zij worden onderverdeeld in twee hoofdcategorieën: plutonisch gesteente en vulkanisch gesteente. Plutonische of intrusieve gesteenten ontstaan wanneer magma afkoelt en langzaam kristalliseert binnen de aardkorst (voorbeeld graniet). Vulkanische of extrusieve gesteenten ontstaan wanneer magma de oppervlakte bereikt in de vorm van lava of ejecta (voorbeelden: puimsteen en basalt).

Sedimentair gesteente

Voor het hoofdartikel, zie Sedimentgesteente

Sedimentgesteenten zijn de meest voorkomende gesteenten op aarde. Zij ontstaan aan of nabij het aardoppervlak. Sedimentgesteenten worden gevormd in lagen die één voor één op elkaar worden gelegd. Sommige van de lagen zijn dun, andere dik. Lagen worden gevormd door afzetting van sediment, organisch materiaal en chemische neerslag.

De afzetting wordt gevolgd door het samendrukken van het sediment onder zijn eigen gewicht, en door cementering. Dit proces wordt "consolidatie" genoemd: het verandert het sediment in een min of meer harde substantie.

De hoeveelheden van de verschillende soorten sedimentgesteente zijn bij benadering:

  1. Schalie (met inbegrip van moddersteen en siltsteen): 60%
  2. Zandstenen 20%.
  3. Carbonaatrotsen (kalksteen en dolomiet): 15%.
  4. Alle anderen: 5%.

Alleen sedimentgesteenten hebben fossielen.

Metamorf gesteente

Voor het hoofdartikel, zie Metamorf gesteente

Metamorfe gesteenten worden gevormd doordat gesteenten onder grote druk en hoge temperaturen komen te staan. Deze temperaturen en drukken komen voor onder bergen en vulkanen, vooral wanneer continentale platen tegen elkaar bewegen. Deze omstandigheden veranderen de samenstelling van de oorspronkelijke mineralen.

Schema van de plaatsing, ouderdom en dikte van de in de Grand Canyon blootgelegde rotseenheden.Zoom
Schema van de plaatsing, ouderdom en dikte van de in de Grand Canyon blootgelegde rotseenheden.

De Grand Canyon in Colorado.Zoom
De Grand Canyon in Colorado.

Gevolgen voor het menselijk leven

Rotsen hebben een invloed gehad op het leven van de mens. Ze worden al meer dan twee miljoen jaar door de mens gebruikt. Het delven van gesteenten voor hun metalen is een van de belangrijkste zaken geweest in de menselijke vooruitgang. Rotsen worden gedolven voor allerlei soorten bouwmaterialen.

Verwante pagina's


AlegsaOnline.com - 2020 / 2023 - License CC3