Erich Honecker | Oost-Duits communistisch politicus

Oorsprong en vroege politieke carrière

Honecker werd geboren in Neunkirchen, het huidige Saarland. Hij had twee broers en drie zussen.

In 1926 sloot hij zich aan bij de Kommunistische Jugendliga Deutschlands (KJVD), de jeugdafdeling van de Communistische Partij van Duitsland (KPD), en in 1929 bij de KPD zelf. Tussen 1928 en 1930 werkte hij als dakdekker, maar maakte zijn leertijd niet af. Daarna werd hij naar Moskou gestuurd om aan de Internationale Leninschool te studeren en bleef de rest van zijn leven fulltime politicus.

Hij keerde in 1931 terug naar Duitsland en werd in 1935 gearresteerd nadat de nazi's aan de macht waren gekomen (Machtübernahme). In 1937 werd hij tot tien jaar veroordeeld wegens communistische activiteiten en bleef tot het einde van de Tweede Wereldoorlog in gevangenschap. Aan het einde van de oorlog ging Honecker weer voor de communistische partij werken onder leiding van leider Walter Ulbricht. In 1946 werd hij een van de eerste leden van de nieuwe Socialistische Einheitspartei Deutschlands (SED), bestaande uit de oude KPD en de Oost-Duitse sociaaldemocraten.

Na de verkiezingen van oktober 1946 was hij lid van het parlement in de door de Sovjet-Unie bezette zone. De Duitse Democratische Republiek werd opgericht op 7 oktober 1949. De grondwet voorzag in een regeringssysteem zoals dat van de Sovjet-Unie. Honecker werd kandidaat-lid van het secretariaat van het Centraal Comité in 1950 en volwaardig lid in 1958.

Leiding van Oost-Duitsland

In 1961 had Honecker de leiding over de bouw van de Berlijnse Muur. In 1971 begon hij een politieke machtsstrijd. De Sovjets steunden hem, dus werd Honecker de nieuwe leider, of algemeen secretaris, van de Socialistische Eenheidspartij, ter vervanging van Walter Ulbricht. In 1976 werd hij ook voorzitter van de Raad van State (Staatsratsvorsitzender).

Onder Honecker was er een grote verbetering van de levensstandaard, ook al had de DDR de hoogste levensstandaard van de Oostbloklanden. Er kwamen meer consumptiegoederen beschikbaar en de bouw van nieuwe huizen werd versneld.

Hoewel Honecker zorgzamer was voor het volk wat betreft goederen en huisvesting stond hij geen kritiek op de regering toe. De duidelijkste manier waarop dit werd getoond was de Berlijnse Muur. Ongeveer 125 Oost-Duitse burgers werden in deze periode gedood toen zij probeerden de grens naar West-Berlijn over te steken.

In de buitenlandse betrekkingen zou Honecker nooit een verenigd Duitsland toestaan. Hij was zeer loyaal aan de USSR, maar accepteerde détente (dat wil zeggen vriendschappelijker worden voor westerse landen). Onder zijn regering werd Oost-Duitsland zelfs vriendelijker voor West-Duitsland. In september 1987 was hij het eerste Oost-Duitse staatshoofd dat West-Duitsland bezocht.

Eind jaren tachtig voerde Sovjetleider Michail Gorbatsjov glasnost en perestrojka in, hervormingen om het communisme te liberaliseren. Honecker en de Oost-Duitse regering weigerden echter soortgelijke hervormingen door te voeren in de DDR. Toen de hervormingsbeweging zich over Midden- en Oost-Europa verspreidde, waren er demonstraties tegen de Oost-Duitse regering. De grootste waren de maandagdemonstraties van 1989 in de stad Leipzig. De andere leiders van de DDR besloten zich te ontdoen van Honecker en dwongen hem op 18 oktober 1989 af te treden. Egon Krenz nam het roer over.

Na 1989

Na de Duitse hereniging verbleef Honecker in een militair Sovjetziekenhuis bij Berlijn. Daarna vluchtte hij met zijn vrouw naar Moskou om vervolging wegens misdaden uit de Koude Oorlog te voorkomen. De Duitse regering zei dat hij vervolgd moest worden omdat 192 Oost-Duitsers stierven toen ze probeerden Oost-Duitsland te verlaten. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in december 1991 ging Honecker naar de Chileense ambassade in Moskou, maar werd in 1992 door de regering van Boris Jeltsin teruggestuurd. Het proces begon begin 1993, maar Honecker werd wegens slechte gezondheid vrijgelaten en verhuisde op 13 januari van dat jaar naar Chili om bij zijn dochter Sonja, haar Chileense echtgenoot Leo Yáñez en hun zoon Roberto te gaan wonen. Hij stierf aan leverkanker in Santiago, Chili op 29 mei 1994.

Persoonlijk

Honecker trouwde in 1950 met Edith Baumann en scheidde van haar in 1953. Zij kregen een dochter, Erika (geb. 1950). In 1953 trouwde hij met Margot Feist en zij bleven getrouwd tot aan zijn dood. Zij kregen een dochter, Sonja, geboren in 1952. Margot Honecker was minister van Nationaal Onderwijs in Oost-Duitsland.

Beroemde citaten

• "De Muur zal over 50 en zelfs over 100 jaar nog overeind staan, als de redenen ervoor niet worden weggenomen." (Berlijn, 19 januari 1989)

(Duits: Die Mauer wird in 50 und auch in 100 Jahren noch bestehen bleiben, wenn die dazu vorhandenen Gründe noch nicht beseitigt sind)

• "Noch een os, noch een ezel kan de vooruitgang van het socialisme tegenhouden." Berlijn, 7 oktober 1989

(Duits: Den Sozialismus in seinem Lauf, halten weder Ochs' noch Esel auf)

Literatuur

Honeckers autobiografie Aus meinem Leben is in het Engels vertaald als From my life. New York : Pergamon, 1981. ISBN 0-08-024532-3

• Fulbrook, Mary, De volksstaat: De Oost-Duitse samenleving van Hitler tot Honecker, Yale University Press, c2005.