Antikernenergiebeweging

Veel mensen die anti-kernenergie zijn, zijn tegen het gebruik van kernenergie voor de opwekking van elektriciteit, omdat zij kernenergie gevaarlijk vinden. Zij vinden het risico van een nucleair ongeval onaanvaardbaar en geloven over het algemeen dat radioactief afval niet veilig kan worden opgeborgen. Velen vinden ook dat uraniumwinning en nucleaire opwerking slecht zijn, vanwege de milieurisico's van deze activiteiten. De Japanse kernongelukken van 2011 hebben "wereldwijd de anti-kernenergie passies doen oplaaien, waardoor regeringen in het defensief werden gedrongen en de recente renaissance van de kernenergie-industrie werd ondermijnd".

Anti-nucleaire demonstratie in Colmar, Noordoost-Frankrijk, op 3 oktober 2009.

Bijeenkomst tegen kerncentrales op 19 september 2011 in het Meiji Shrine complex in Tokio.

Problemen

Anti-nucleaire zorgen

Anti-kernenergiegroepen zijn van mening dat kernenergie een risico vormt voor mens en milieu. Deze omvatten gezondheidsrisico's en milieuschade door uraniumwinning, verwerking en transport, het risico van verspreiding van kernwapens, het onopgeloste probleem van kernafval, en de mogelijkheid van verdere ernstige ongevallen. Anti-nucleaire critici zien kernenergie als een gevaarlijke, dure manier om water te koken om elektriciteit op te wekken.

Tegenstanders van kernenergie leggen verbanden tussen de internationale export en ontwikkeling van kernenergietechnologieën en de proliferatie van kernwapens. De faciliteiten en expertise om kernenergie te produceren kunnen gemakkelijk worden aangepast om kernwapens te produceren. Greenpeace suggereert dat kernenergie en kernwapens zijn opgegroeid als een Siamese tweeling.

Kerncentrales zijn erg duur. Het is moeilijk om betrouwbare kostenramingen te maken, en de ramingen voor nieuwe reactoren in de VS lopen uiteen van 5 miljard tot 10 miljard dollar per eenheid. Het bouwen van kerncentrales wordt gezien als "een riskante onderneming", volgens verschillende bekende kredietbeoordelaars en beleggingsanalisten.

Kernongevallen worden door anti-kernenergiegroeperingen vaak aangehaald als bewijs van het inherente gevaar van kernenergie. Het bekendste nucleaire ongeval, een verkeerd uitgevoerde veiligheidstest in de kerncentrale van Tsjernobyl in 1986 in Kiev, Oekraïne, "kostte aan ten minste 4056 mensen het leven en beschadigde voor bijna 7 miljard dollar aan eigendommen". De radioactieve neerslag van het ongeval concentreerde zich in de buurt van Wit-Rusland, Oekraïne en Rusland en ten minste 350.000 mensen werden gedwongen zich uit deze gebieden te vestigen. Na het ongeval werden "in bijna elk land op het noordelijk halfrond sporen gevonden van radioactieve afzettingen die uniek zijn voor Tsjernobyl". Andere ernstige nucleaire ongevallen zijn de ramp in Mayak, het ongeval met de Sovjetonderzeeër K-431, het ongeval met de Sovjetonderzeeër K-19, de ongevallen in Chalk River, de Windscale-brand, de Church Rock Uranium Mill Spill en het SL-1 ongeval. De kernramp in Fukushima vond plaats in 2011. De schoonmaak van de kernramp in Fukushima zal naar verwachting meer dan 12 biljoen yen (100 miljard dollar) kosten en 30 tot 40 jaar in beslag nemen.

Vooral sinds de aanslagen van 11 september zijn mensen bezorgd dat terroristen of criminelen een kerncentrale kunnen bombarderen en radioactief materiaal kunnen vrijlaten. De bouw van meer centrales zou meer te beschermen doelen creëren.

Er bestaat een internationale consensus dat verbruikte splijtstof moet worden opgeslagen in diepe geologische opbergplaatsen. Geen enkel land heeft echter al een dergelijke locatie geopend. Nu de voorgestelde opslagplaats voor kernafval Yucca Mountain in Nevada ter ziele is gegaan, hebben de VS geen plan voor de langetermijnopslag van verbruikte splijtstof.

Kernwapenvrije alternatieven

Anti-nucleaire groepen beweren over het algemeen dat de afhankelijkheid van kernenergie kan worden verminderd door energiebesparing en energie-efficiëntie. Energie-efficiëntie kan het energieverbruik verminderen terwijl hetzelfde niveau van energie-"diensten" wordt geleverd.

Anti-kernenergiegroepen zijn ook voorstander van het gebruik van hernieuwbare energie, zoals windenergie, zonne-energie, geothermische energie en biobrandstof. Volgens het Internationaal Energieagentschap leveren hernieuwbare energietechnologieën een essentiële bijdrage aan de energievoorziening, omdat ze bijdragen aan de energiezekerheid in de wereld en mogelijkheden bieden om broeikasgassen te beperken.

Drie hernieuwbare energiebronnen: zonne-energie, windenergie en biomassa.

President Jimmy Carter verlaat het ongeluk op Three Mile Island voor Middletown, Pennsylvania, 1 april 1979.

De verlaten stad Prypiat, Oekraïne, na de ramp van Tsjernobyl. Op de achtergrond staat de kerncentrale van Tsjernobyl.

Activiteiten per land

Australië

Australië heeft geen kerncentrales en de huidige Labor-regering Gillard is tegen kernenergie in Australië, evenals de Groenen, de partij die momenteel de macht in handen heeft in het Hogerhuis. Australië heeft echter wel een kleine onderzoeksreactor (OPAL) in Sydney en exporteert uranium. Australië beschikt over 40% van de bekende uraniumvoorraden in de wereld en over vergelijkbare voorraden van de andere potentiële splijtstof thorium, en verkoopt uranium aan leden van het Verdrag inzake de niet-verspreiding van kernwapens.

Uraniumontginning en -export en nucleaire kwesties zijn vaak het onderwerp geweest van een publiek debat, en de anti-nucleaire beweging in Australië heeft een lange geschiedenis. Het begon allemaal met het debat van 1972-73 over Franse kernproeven in de Stille Oceaan, waarbij verschillende groepen betrokken waren, en het debat van 1976-77 over uraniumontginning in Australië.

Frankrijk

In de jaren 1970 ontstond in Frankrijk een anti-kernenergiebeweging, bestaande uit burgergroepen en politieke actiecomités. Er waren vele grote antikernenergieprotesten en -demonstraties. Meer recentelijk zijn er gerichte campagnes gevoerd, voornamelijk door Greenpeace, en heeft Sortir du nucléaire (Frankrijk) opgeroepen tot een officiële veiligheidsinspectie van Areva-faciliteiten.

Duitsland

De antikernenergiebeweging in Duitsland heeft een lange geschiedenis die teruggaat tot het begin van de jaren 1970, toen grote demonstraties de bouw van een kerncentrale in Wyhl verhinderden. Het succes in Wyhl inspireerde het verzet tegen kernenergie in heel Duitsland, in andere delen van Europa en in Noord-Amerika.

Verenigd Koninkrijk

In januari 2008 kondigde de Britse regering plannen aan om nieuwe kerncentrales te bouwen, en de anti-kernenergiebeweging in het Verenigd Koninkrijk heeft haar bezorgdheid geuit. Er is ook publieke bezorgdheid over de proliferatie van kernwapens. Veel verschillende groepen en individuen zijn in de loop der jaren betrokken geweest bij demonstraties en protesten.

Verenigde Staten

Gedurende vele jaren slaagde de anti-nucleaire beweging in de Verenigde Staten erin de bouw van enkele nieuwe kerncentrales te vertragen of stop te zetten. Anti-nucleaire campagnes die in de jaren 1970 de nationale publieke aandacht trokken, hadden betrekking op de Calvert Cliffs Nuclear Power Plant, Seabrook Station Nuclear Power Plant, Diablo Canyon Power Plant, Shoreham Nuclear Power Plant en het ongeval op Three Mile Island. Meer recente gerichte campagnes hadden betrekking op het Indian Point Energy Center, Oyster Creek Nuclear Generating Station, Pilgrim Nuclear Generating Station, Salem Nuclear Power Plant, Vermont Yankee Nuclear Power Plant, Idaho National Laboratory, de voorgestelde Yucca Mountain afvalopslagplaats, de Hanford Site, de Nevada Test Site, Lawrence Livermore National Laboratory en het transport van kernafval van het Los Alamos National Laboratory. Veel verschillende groepen zijn in de loop der jaren betrokken geweest bij diverse protesten en demonstraties.

Meer dan vijftig anti-nucleaire groepen zijn actief, of waren actief, in de Verenigde Staten. Deze omvatten: Abalone Alliance, Clamshell Alliance, Greenpeace USA, Institute for Energy and Environmental Research, Musicians United for Safe Energy, Nevada Desert Experience, Nuclear Control Institute, Nuclear Information and Resource Service, Public Citizen Energy Program, Shad Alliance en de Sierra Club.

Veel bekende wetenschappers en ingenieurs hebben voorbehoud gemaakt bij kernenergie. Deze mensen zijn onder meer: Barry Commoner, S. David Freeman, John Gofman, Amory Lovins, Arjun Makhijani, Gregory Minor en Joseph Romm.

Invloed op de populaire cultuur

Vanaf de jaren 1960 kregen anti-nucleaire ideeën aandacht in de populaire media met romans als Fail-Safe en speelfilms als Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb (1964), The China Syndrome (1979), Silkwood (1983) en The Rainbow Warrior (1992).

Recente ontwikkelingen

Op 21 april 2010 riep een dozijn milieugroeperingen de Amerikaanse Nuclear Regulatory Commission op om mogelijke problemen in het AP1000-reactorontwerp te onderzoeken.

Op 24 april 2010 legden ongeveer 120.000 mensen een menselijke keten (KETTENreAKTION!) aan tussen de kerncentrales van Krümmel en Brunsbüttel. Daarmee protesteerden zij tegen de plannen van de Duitse regering om de productie van kernenergie te verlengen.

In mei 2010 marcheerden zo'n 25.000 mensen, waaronder leden van vredesorganisaties en overlevenden van de atoombom van 1945, over een afstand van ongeveer twee kilometer van het centrum van New York naar een plein voor het hoofdkwartier van de Verenigde Naties, om op te roepen tot het einde van kernwapens.

In september 2010 verschoof het Duitse regeringsbeleid weer in de richting van kernenergie, en dit zorgde voor nieuwe anti-kernenergie gevoelens in Berlijn en daarbuiten. Op 18 september 2010 omsingelden tienduizenden Duitsers het kantoor van kanselier Angela Merkel in een anti-kernenergiedemonstratie die volgens de organisatoren de grootste was sinds de ramp in Tsjernobyl in 1986.

In oktober 2010 protesteerden tienduizenden mensen in München tegen het kernenergiebeleid van de coalitieregering van kanselier Angela Merkel. De actie was het grootste antikernenergie-evenement in Beieren sinds meer dan twee decennia.

In november 2010 waren er gewelddadige protesten tegen een trein met opgewerkt kernafval in Duitsland. Tienduizenden demonstranten verzamelden zich in Dannenberg om hun verzet tegen de lading kenbaar te maken. Ongeveer 16.000 agenten werden gemobiliseerd om de protesten het hoofd te bieden.

In december 2010 kwamen ongeveer 10.000 mensen (voornamelijk vissers, boeren en hun gezinnen) in opstand tegen het Jaitapur kernenergieproject in het westen van de Indiase deelstaat Maharashtra, te midden van een zware politiemacht.

In december 2010 werden vijf anti-kernwapenactivisten, waaronder tachtigjarigen en jezuïeten, veroordeeld wegens samenzwering en huisvredebreuk in Tacoma, VS. Zij hadden in 2009 hekken doorgeknipt op de marinebasis Kitsap-Bangor om te protesteren tegen onderzeese kernwapens, en kwamen in een gebied in de buurt waar de kernkoppen van Trident in bunkers zijn opgeslagen. Leden van de groep kunnen bij hun veroordeling tot 10 jaar gevangenisstraf krijgen.

In januari 2011 hielden vijf Japanse jongeren meer dan een week lang een hongerstaking, buiten de kantoren van de prefectuurregering in Yamaguchi, om te protesteren tegen de voorbereiding van de geplande kerncentrale van Kaminoseki in de buurt van de ecologisch kwetsbare Seto Inland Sea.

Na de ongevallen in de kerncentrale van Fukushima Daiichi nam het anti-kernenergieverzet in Duitsland toe. Op 12 maart 2011 vormden 60.000 Duitsers een menselijke keten van 45 km van Stuttgart naar de kerncentrale in Neckarwestheim. Op 14 maart protesteerden 110.000 mensen in 450 andere Duitse steden. Uit opiniepeilingen bleek dat 80% van de Duitsers tegen de uitbreiding van kernenergie door de regering was. Op 15 maart 2011 zei Angela Merkel dat zeven kerncentrales die vóór 1980 in bedrijf waren genomen tijdelijk zouden worden gesloten en dat de tijd zou worden gebruikt om sneller hernieuwbare energie te commercialiseren.

In maart 2011 demonstreerden ongeveer 2.000 anti-kernenergie demonstranten in Taiwan voor een onmiddellijke stopzetting van de bouw van de vierde kerncentrale op het eiland. De demonstranten waren ook tegen plannen om de levensduur van drie bestaande kerncentrales te verlengen.

In maart 2011 namen meer dan 200.000 mensen deel aan antikernenergieprotesten in vier grote Duitse steden, aan de vooravond van de deelstaatverkiezingen. Organisatoren noemden het de grootste antikernenergiedemonstratie die het land ooit heeft gezien. Duizenden Duitsers die een einde aan het gebruik van kernenergie eisten, namen op 2 april 2011 deel aan landelijke demonstraties.

Na de kernongelukken in Fukushima I hebben milieuactivisten op een VN-bijeenkomst in april 2011 "aangedrongen op moediger stappen om hernieuwbare energie aan te boren, zodat de wereld niet hoeft te kiezen tussen de gevaren van kernenergie en de verwoestingen van de klimaatverandering".

Half april protesteerden 17.000 mensen tijdens twee demonstraties in Tokio tegen kernenergie.

In India protesteren milieuactivisten, plaatselijke boeren en vissers al maanden tegen het geplande complex met zes reactoren van het Jaitapur-kernproject, 420 km ten zuiden van Mumbai. Als het wordt gebouwd, wordt het een van de grootste kerncentrales ter wereld. De protesten zijn geëscaleerd in de nasleep van de Japanse kernramp in Fukushima en tijdens twee dagen van gewelddadige demonstraties in april 2011 werd een lokale man gedood en raakten tientallen mensen gewond.

Zeven van de zeventien operationele reactoren in Duitsland zijn sinds 14 maart 2011 tijdelijk stilgelegd als gevolg van de kernongevallen in Fukushima I in 2011.

KETTENreAKTION! in Uetersen, Duitsland

Gerelateerde pagina's

Vragen en antwoorden

V: Wat is de belangrijkste reden waarom mensen tegen kernenergie zijn?

A: Mensen die tegen kernenergie zijn, zijn over het algemeen tegen het gebruik van kernenergie voor de opwekking van elektriciteit, omdat ze denken dat het gevaarlijk is en dat het risico van een kernongeval onaanvaardbaar is.

V: Wat vinden veel mensen slecht aan uraniumontginning en nucleaire opwerking?

A: Veel mensen vinden uraniumwinning en nucleaire opwerking slecht vanwege de milieurisico's die aan deze activiteiten verbonden zijn.

V: Hoe hebben de Japanse kernongevallen van 2011 de publieke opinie beïnvloed?

A: De Japanse kernongevallen van 2011 hebben de anti-kernenergie passies wereldwijd doen oplaaien, waardoor regeringen in het defensief werden gedrongen en de recente renaissance van de kernenergie-industrie werd ondermijnd.

V: Zijn er nog andere risico's verbonden aan kernenergie waardoor mensen tegen het gebruik ervan zijn?

A: Ja, naast het risico van een kernongeval geloven veel mensen ook dat radioactief afval niet veilig kan worden verwijderd, wat verder bijdraagt tot hun verzet tegen het gebruik van kernenergie.

V: Is er een manier om ervoor te zorgen dat radioactief afval veilig kan worden opgeborgen?

A: Om ervoor te zorgen dat radioactief afval veilig kan worden opgeborgen, moeten regeringen investeren in onderzoek naar en ontwikkeling van nieuwe technologieën voor veilige opberging of opslag. Bovendien moet er regelgeving komen om ervoor te zorgen dat tijdens het opbergingsproces de juiste veiligheidsprotocollen worden gevolgd.

V: Zijn er voordelen verbonden aan het gebruik van kernenergie?

A: Ja, ondanks de risico's heeft kernenergie verschillende voordelen ten opzichte van traditionele energiebronnen zoals kolen of olie. Zij produceert minder broeikasgassen dan traditionele bronnen en levert betrouwbare elektriciteit tegen lage kosten. Bovendien is er geen grote hoeveelheid land voor nodig zoals voor zonne- of windenergie, waardoor het geschikter is voor dichtbevolkte gebieden waar land schaars is.