Litouwen | land in Europa
Litouwen is een land in Europa. Het grenst in het noorden aan Letland, in het zuidoosten aan Wit-Rusland, in het zuiden aan Polen en in het zuidwesten aan Rusland. Het is een van de Baltische staten. De oppervlakte van het land is 65.300 km² en er wonen ongeveer 2,8 miljoen mensen in Litouwen. De nationale taal is het Litouws, dat door ongeveer 3 miljoen mensen wordt gesproken. Vilnius is de hoofdstad en de grootste stad. Litouwen is lid van de Europese Unie, de NAVO en verschillende andere organisaties.
De kleuren van de Litouwse vlag zijn geel (bovenaan), voor de zon, groen (in het midden), voor de velden, en rood (onderaan), voor het bloed van de Litouwers die vochten voor hun onafhankelijkheid.
Geschiedenis
Litouwen begon in de 7e-9e eeuw een land te worden uit de groep Baltische volkeren. De Balten, de voorouders van Litouwers en Letten, kwamen naar het gebied tussen de rivieren Nemunas en Daugava en de Oostzee, vanuit een verondersteld oorspronkelijk thuisland van de Proto-Indo-Europese talen. Veel wetenschappers denken dat zij daar ergens in het 3e millennium voor Christus zijn gekomen.
De traditionele begindatum van het land is 1236, toen de Litouwers de Slag bij Šiauliai (Slag bij de Zon) wonnen.
Litouwen (destijds het Groothertogdom Litouwen) sloot in 1569 een verdrag met Polen. Het land werd in 1795 overgenomen door het Russische Rijk, waarmee een einde kwam aan het Pools-Litouwse Gemenebest. Het kreeg zijn onafhankelijkheid terug op 16 februari 1918. In 1940 werd het land een Sovjetrepubliek en sloot het zich aan bij de Sovjet-Unie. Op 22 juni 1941, na de Duitse invasie, werd de republiek bezet. Dit duurde tot 1944. Litouwen riep zijn onafhankelijkheid opnieuw uit op 11 maart 1990. Momenteel is Litouwen een onafhankelijke, semi-presidentiële, democratische republiek.
Politiek
Litouwen is sinds 2004 lid van de NAVO en de Europese Unie.
Litouwen is een semi-presidentiële republiek, die in 1990 zijn onafhankelijkheid en democratie herstelde. Sindsdien zijn er zeer belangrijke hervormingen doorgevoerd en Litouwen is nu een democratische staat die de mensenrechten respecteert.
De in 1992 aangenomen grondwet bepaalt dat de leider van het land de president is, die moet worden gekozen om zijn ambt te kunnen uitoefenen. De verkiezingen vinden om de 5 jaar plaats. Als de president zijn eed breekt, kan hij door het parlement tot aftreden worden gedwongen. De president vertegenwoordigt Litouwen ook in het buitenland en is opperbevelhebber.
De wetgevende macht van Litouwen wordt de Seimas of het parlement genoemd. Er zijn 141 leden van de Seimas, die voor vier jaar worden gekozen. De Seimas neemt de wetten aan die moeten worden uitgevoerd door de regering, die in de Seimas wordt gevormd, en deze moet worden aanvaard door de president. De premier wordt door de president benoemd en ontslagen.
Justitie valt onder de bevoegdheid van de rechtbanken. Het hoogste gerechtshof in Litouwen is het Constitutionele Hof.
Valdas Adamkus, oud-president en VS-vicepresident Dick Cheney in Vilnius
Administratieve onderverdelingen
Litouwen is verdeeld in 10 provincies, 60 gemeenten en 500 elderates. De provincies zijn:
- Provincie Alytus
- Kaunas Provincie
- Provincie Klaipėda
- Marijampolė Provincie
- Provincie Panevėžys
- Provincie Šiauliai
- Tauragė Provincie
- Provincie Telšiai
- Provincie Utena
- Vilnius Provincie
De gouverneur van het district regeert het district. Hij of zij wordt benoemd door de centrale regering. Gemeenten worden bestuurd door de gemeenteraden, die voor 4 jaar worden gekozen. Het hoofd van een gemeente is de burgemeester. De elderates worden bestuurd door de ouderlingen. De ouderlingen worden benoemd door de gemeenteraden.
De provincies en gemeenten in Litouwen
Geografie
Litouwen is een land in Noord-Europa. Zijn buren zijn Polen in het zuidwesten, Rusland (Kaliningrad) in het westen, Letland in het noorden en Wit-Rusland in het oosten. Litouwen grenst aan de Oostzee en 99 kilometer van de kust behoort tot Litouwen. De hoogste heuvel is Aukštojas (294 meter hoog), het grootste meer is het Drūkšiai-meer. 31% van het land is geschikt voor boerderijen.
Litouwen is verdeeld in 5 culturele regio's op basis van hun verleden en tradities:
- Aukštaitija
- Dzūkija
- Mažoji Lietuva (Litouwen Minor)
- Suvalkija
- Žemaitija (Samogitia)
Klimaat
| Extreme temperaturen in Litouwen (°C) | ||||||||||||
| Maand | Jan | Feb | Mar | Apr | Mei | Jun | Jul | Aug | Sep | Okt | Nov | Dec |
| Hoogste temperaturen | +12,6 | +16,5 | +21,8 | +28,8 | +34 | +35 | +37,5 | +36 | +32 | +26 | +18 | +15,6 |
| Laagste temperaturen | -40,5 | -42,9 | -37,5 | -23,0 | -6,8 | -2,8 | +0,9 | -2,9 | -6,3 | -19,5 | -23 | -34 |
Fysieke kaart van Litouwen
Economie
Litouwen heeft een snelgroeiende economie. In het eerste kwartaal van 2008 groeide deze tot 7%.
Het BBP per hoofd van de bevolking, gebaseerd op koopkrachtpariteit, wordt geschat op $19.730 in 2008. Het nominale BBP per hoofd van de bevolking wordt voor hetzelfde jaar geschat op 14.213 dollar. Volgens deze cijfers bedraagt het Litouwse BBP per hoofd van de bevolking slechts 61% van het EU-gemiddelde. Het is echter indrukwekkend dat het in slechts 8 jaar tijd, sinds 2000, is gegroeid van 30% van het EU-gemiddelde.
Emigratie vormt nog steeds een probleem. Volgens de officiële gegevens was de emigratie in 2006 30% lager dan het jaar daarvoor, met 3.483 mensen die in vier maanden tijd vertrokken.
Demografische gegevens
Ongeveer 80% van de mensen in Litouwen zijn Litouwers. Er zijn grote nationale minderheden:
- De Polen (6,3%) wonen voornamelijk in het district Vilnius, dat in 1920 door Polen werd overgenomen.
- De Russen, (5,1%), wonen voornamelijk in de districten Vilnius en Utena, als werknemers van de kerncentrale van Ignalina.
- De Wit-Russen, (1,1%), wonen voornamelijk in het district Vilnius.
Litouws wordt door 82% van de bevolking gesproken en is de enige officiële taal. Pools wordt vooral gebruikt in het district Vilnius, waar Poolse politici worden gekozen om de Poolse minderheid te vertegenwoordigen. De documenten en straatnamen moeten in het Litouws zijn.
De grootste steden zijn Vilnius met 542.287 inwoners, Kaunas met 358.107 inwoners en Klaipėda met 185.899 inwoners.
Grootste steden
| Stad | Regio | Bevolking | Dichtheid* (/km2 ) | Oppervlakte (km2 ) |
| Oost | &&&&&&&&&&544206.&&&&&0544,206 | &&&&&&&&&&&&1354.&&&&&01,354 | 401 | |
|
| Midden | &&&&&&&&&&355586.&&&&&0355,586 | &&&&&&&&&&&&2281.&&&&&02,281 | 157 |
| West | &&&&&&&&&&184657.&&&&&0184,657 | &&&&&&&&&&&&1926.&&&&&01,926 | 98 | |
|
| Noord | &&&&&&&&&&127059.&&&&&0127,059 | &&&&&&&&&&&&1605.&&&&&01,605 | 81 |
|
| Noord | &&&&&&&&&&113653.&&&&&0113,653 | &&&&&&&&&&&&2236.&&&&&02,236 | 52 |
|
| Zuid | &&&&&&&&&&&68304.&&&&&068,304 | &&&&&&&&&&&&1747.&&&&&01,747 | 40 |
|
| Zuid | &&&&&&&&&&&47010.&&&&&047,010 | &&&&&&&&&&&&2271.&&&&&02,271 | 21 |
|
| Noord | &&&&&&&&&&&40572.&&&&&040,572 | &&&&&&&&&&&&2956.&&&&&02,956 | 14 |
|
| Midden | &&&&&&&&&&&34446.&&&&&034,446 | n/d | n/d |
|
| Oost | &&&&&&&&&&&32572.&&&&&032,572 | &&&&&&&&&&&&2191.&&&&&02,191 | 15,1 |
|
| Midden | &&&&&&&&&&&31055.&&&&&031,055 | n/d | 44 |
.png){kind=small}
.svg.png){kind=small}
.svg.png){kind=small}
Kaunas oude stad
Onderwijs
De kleuterscholen en peuterspeelzalen zijn de eerste onderwijsvormen. Ze zijn echter niet verplicht. De kinderen beginnen op 7-jarige leeftijd naar de basisschool te gaan, waar het onderwijs 4 jaar duurt; daarna moeten zij naar de middelbare school (5e tot 10e klas). Na de 8e of 10e klas kan de leerling verder leren aan de middelbare school of cursussen kiezen aan de beroepsschool. De studenten die de middelbare school afmaken, kunnen naar hogescholen en universiteiten gaan. Hoger onderwijs is gratis voor studenten met een cijfergemiddelde van 8 of hoger. De anderen moeten minstens ~1300 euro per semester betalen.
De scholen voor hoger onderwijs zijn universiteiten en hogescholen. De belangrijkste universiteiten zijn:
- Vilnius Universiteit (de oudste universiteit in Noordoost-Europa, opgericht in 1579);
- Universiteit van Vytautas de Grote, in Kaunas;
- De Technische Universiteit Gediminas, in Vilnius;
- De universiteit van Klaipėda.
Vilnius University Great Yard in 2006
Media
Radio en televisie
Litouwers kunnen kiezen uit vele televisie- en radiostations. Het eerste radiostation werd in 1926 in Kaunas opgericht. Het eerste televisiestation startte in 1957. De belangrijkste radiostations zijn:
- Publieke omroep: LRT Radijas (praatzender), LRT Klasika (klassieke muziek), LRT Opus (alternatieve muziek).
- M-1 (TOP 40)
- Lietus (Litouwse pop)
- Radiocentras (TOP 40)
- Power Hit Radio (dans)
- ZIP FM (TOP 40)
- M-1 Plius (hedendaagse volwassene)
- Žinių Radijas (praatzender)
De populairste tv-zenders zijn:
- Publieke omroep: LRT Televizija (hoofdprogramma), LRT Plius (cultuur, sport, films).
- TV3 (nationaal)
- LNK (nationaal)
- BTV (nationaal)
- Lrytas TV (nationaal)
- TV1 (op vrouwen gericht)
- TV8 (op vrouwen gericht)
- TV6 (op mannen gericht)
- Info TV (nieuws)
Gedrukte media en internet
De oudste legale krant in Litouwen is de Poolse Kurier Wilenski. Deze werd voor het eerst gepubliceerd in de 18e eeuw en is nu alleen nog populair bij de Poolse gemeenschap. De meest verkochte kranten zijn:
- Lietuvos Rytas (nationaal)
- Verslo žinios (zaken)
- Kauno diena (regionaal)
- Vakaro žinios (roddelblad)
- Vakarų ekspresas (regionaal)
Internetnieuwsportalen zijn erg populair in Litouwen. Ze hebben de laatste informatie en laten mensen ook commentaar geven. De populairste internetsites met nieuws en informatie zijn:
- Delfi.lt
- 15min.lt
- lrytas.lt
- tv3.lt
- lrt.lt
Het geografisch centrum van Europa ligt in Litouwen
Gerelateerde pagina's
- Litouwen op de Olympische Spelen
- Litouwen nationaal voetbalelftal
- Lijst van rivieren in Litouwen
Vragen en antwoorden
V: Wat is de oppervlakte van Litouwen?
A: De oppervlakte van het land is 65.300 km².
V: Hoeveel mensen wonen er in Litouwen?
A: Er wonen ongeveer 2,8 miljoen mensen in Litouwen.
V: Welke taal wordt er in Litouwen gesproken?
A: De nationale taal is het Litouws, dat door ongeveer 3 miljoen mensen wordt gesproken.
V: Welke stad is de hoofdstad van Litouwen?
A: Vilnius is de hoofdstad en de grootste stad.
V: Is Litouwen lid van internationale organisaties?
A: Ja, Litouwen is lid van de Europese Unie, de NAVO en diverse andere organisaties.
V: Welke kleuren staan er op de Litouwse vlag? A: De kleuren van de Litouwse vlag zijn geel (bovenaan), voor de zon, groen (in het midden), voor de velden, en rood (onderaan), voor het bloed van de Litouwers die vochten voor hun onafhankelijkheid.
