Siegfried (opera)

Het verhaal van de opera

Act One

Het eerste deel van de opera speelt zich af in een bos waar de reus Fafner woont. Hij heeft de magische tarnhelm gebruikt om zichzelf in een draak te veranderen, zodat hij de schat van het goud en de ring kan bewaken (we zagen hoe hij de schat kreeg in de eerste opera, Das Rheingold). Siegfried, die aan het eind van de tweede opera, Die Walküre, nog niet geboren was, is nu een jonge knaap. Hij is opgevoed door de dwerg Mime, de broer van Alberich. Mime is net zo gruwelijk als zijn broer.

Mime hamert op het aambeeld om het zwaard te repareren dat in de tweede akte van Die Walküre door Wotan in stukken is geslagen. Hij wil van de brokstukken een sterk zwaard maken, maar telkens als hij denkt dat het hem gelukt is pakt Siegfried het zwaard op en breekt het met zijn kracht. De reden dat Mime het zwaard wil maken is dat hij het aan Siegfried kan geven (die duidelijk de held is die het zwaard uiteindelijk moet hebben) en hem kan zeggen dat hij tegen de draak moet vechten. Dan kan Mime de ring van hem krijgen zodat hij de macht over de hele wereld krijgt. Als Siegfried binnenkomt brengt hij een beer mee uit het bos. De beer achtervolgt Mime en Siegfried lacht. Dan laat hij de beer vrij.

Mime zegt tegen Siegfried dat hij hem dankbaar moet zijn dat hij als kind voor hem heeft gezorgd en hem heeft opgevoed. Hij heeft Siegfried nooit verteld wie zijn ouders waren (het waren Siegmund en Sieglinde, beiden nu dood). Siegfried begrijpt niets van hoe baby's worden geboren. Hij heeft nog nooit een vrouw gezien. Hij kent alleen Mime, die zich voordoet als zijn vader. Siegfried heeft gemerkt dat jonge vogels op hun ouders lijken en hij vraagt Mime waarom hij niet op hem lijkt. Uiteindelijk wordt Mime gedwongen Siegfried te vertellen over zijn ouders en over het zwaard dat door Wotan is verbrijzeld. Siegfried zegt tegen Mime dat hij het zwaard moet smeden (maken) zodat hij de draak kan doden. Siegfried gaat weg.

Wotan, de oppergod, verschijnt. Hij is vermomd als zwerver. Mime zegt dat hij hem drie vragen wil stellen, en als hij ze niet kan beantwoorden mag hij zijn hoofd afhakken. Wotan stemt toe. Eerst vraagt Mime hem de naam van het mensenras dat onder de aarde leeft. Wotan zegt dat het de Nibelungs zijn. Dan vraagt Mime wie de mensen zijn die op het aardoppervlak leven. Wotan zegt dat zij de reuzen zijn. Dan vraagt hij wie er in de lucht wonen. Wotan zegt dat het de goden zijn. Hij heeft alle drie de vragen goed beantwoord. Nu zegt hij dat het zijn beurt is om Mime drie vragen te stellen die hij moet beantwoorden als hij zijn hoofd wil behouden. Mime is doodsbang, maar moet wel instemmen.

Eerst vraagt Wotan hem wie de mensen zijn van wie Wotan veel houdt, hoewel hij hard tegen ze moet zijn. Mime antwoordt: het ras Wälsung. Dan vraagt Wotan hem de naam van het zwaard dat Wotan voor Siegfried heeft achtergelaten. Mime antwoordt: Nothung. Tenslotte vraagt Wotan hem wie de stukken van het zwaard in elkaar kan zetten. Mime is nu doodsbang omdat hij het antwoord niet weet. Wotan vertelt hem het antwoord: het is degene die geen angst kent. Hij zegt tegen Mime dat hij voorlopig zijn kop kan houden. Hij zal het aan de onverschrokken persoon overlaten om het er later af te hakken.

Als Mime en Siegfried weer samen zijn, probeert Mime Siegfried bang te maken, zodat hij weet wat angst is. Hij vertelt hem alles over de enorme draak in de grot. "Word je daar niet bang van?" vraagt hij hem. "Helemaal niet" antwoordt Siegfried, die de gedachte aan een gevecht met een draak wel ziet zitten. Siegfried werkt aan het aambeeld en begint het zwaard te maken. Mime bedenkt hoe hij Siegfried zal misleiden nadat de draak is gedood, zodat hij het zwaard kan bemachtigen en Siegfried kan doden. Eindelijk slaagt Siegfried erin het machtige zwaard te maken. Hij roept zijn naam: "Nothung"! Dan slaat hij het zwaard neer op het aambeeld dat in twee stukken splijt.

 
Een 19e eeuwse voorstelling met Siegfried (Heinrich Gudehus) die zijn zwaard smeedt (Nothung)  

Akte Twee

Buiten de drakengrot ontmoet Wotan, nog steeds vermomd als zwerver, Alberich (de broer van Mime die sinds de eerste opera niet meer in het verhaal voorkomt). Alberich haat Wotan omdat hij de ring van hem heeft afgepakt. Wotan trekt zich daar niets van aan, en maakt zelfs de draak wakker, maar de draak wil niet met hen vechten.

Mime en Siegfried verschijnen. Siegfried is helemaal niet bang. Hij wil alleen weten waar het hart van de draak is, zodat hij hem kan doden. Mime laat hem met rust. Siegfried gaat in het bos zitten en denkt na. Hij is blij nu te weten dat de lelijke Mime niet zijn vader is. Hij hoort een vogel zingen en hij probeert het lied van de vogel te imiteren met een pijp die hij van een rietstengel heeft gemaakt. Hij blaast op zijn hoorn en de draak verschijnt. Siegfried steekt het zwaard in het hart van de draak. Siegfried steekt instinctief zijn hand in de bek van de draak en proeft zijn bloed. Plotseling begrijpt hij wat de vogel zegt. De vogel (oorspronkelijk gezongen door een jongen maar normaal gesproken nu door een vrouw) zegt hem de ring en de tarn-helm (waarmee de drager van vorm kan veranderen of zichzelf onzichtbaar kan maken) te nemen. Hij neemt ze.

Mime en Alberich verschijnen. Ze ruziën over wie de ring en de helm mag hebben. Siegfried verschijnt met beide. Mime biedt Siegfried een drankje aan dat gedrogeerd is. De vogel waarschuwt Siegfried het niet te drinken. Siegfried doodt Mime door zijn hoofd af te hakken met het zwaard. De vogel vertelt Siegfried vervolgens over zijn mooie bruid Brünnhilde die op een rots ligt, beschermd door vuur, wachtend op zijn redding.

 
Siegfried proeft het bloed van de draak...  

Acte Drie

Erda, de wijze aardgodin, vertelt Wotan over de Nornen die het touw van het lot weven. Ze is verbaasd te horen hoe Wotan Brünnhilde heeft gestraft. Wotan zegt dat hij nu uitkijkt naar het einde van de goden, en wil dat Siegfried zijn plaats inneemt.

Siegfried arriveert. Hij vertelt Wotan (die een vreemde voor hem is) over zijn heldendaad met de draak. Hij vindt Wotan vervelend en slaat Wotans zwaard kapot. Hij gaat naar de rots waar Brünnhilde ligt.

Siegfried barst door de vlammen en vindt de slapende Brünnhilde. Hij doet voorzichtig haar helm af, dan haar borstplaat. Plotseling ziet hij dat ze een vrouw is. Hij heeft nog nooit een vrouw gezien. Voor het eerst in zijn leven schrikt hij, maar toch wil hij haar heel graag wakker maken. Hij kust haar lippen en zij opent haar ogen en gaat overeind zitten. Ze vertelt hem dat ze altijd van hem heeft gehouden, al lang voor zijn geboorte. Siegfried voelt zijn passie groeien en probeert zijn armen om haar heen te slaan, maar nu is het Brünnhilde die schrikt. Ze zegt hem de zuiverheid van hun liefde niet te bederven. Uiteindelijk omhelzen ze elkaar.

 
Brünnhilde en Siegfried  

De muziek

Het kostte Wagner meer dan 15 jaar om deze opera te schrijven, wat een van de redenen is waarom de muziek van de derde akte een iets andere stijl heeft. Sommige ideeën uit de liefdesmuziek van Siegfried en Brünnhilde werden later door Wagner hergebruikt in een apart orkeststuk, de Siegfried Idyll genaamd. Veel van de leidmotieven (muzikale ideeën die horen bij bepaalde personages of ideeën) zijn ideeën die te horen waren in Das Rheingold of Die Walküre. Een ongebruikelijk instrument in het orkest is het aambeeld. Het wordt gespeeld wanneer Mime, en later Siegfried, op het aambeeld hameren om de stukken van het zwaard aan elkaar te smeden. Het ritme van deze muziek is hetzelfde ritme als eerder in de Nibelung-scène in Das Rheingold.

Toen Wagner aan de opera begon te werken noemde hij hem Der junge Siegfried (De jonge Siegfried), maar in 1856 had hij de titel veranderd in Siegfried.

Het Duitse woord "Sieg" betekent "overwinning" en "Fried" of "Friede" betekent "vrede". Het is een goede naam voor een held. De rol van Siegfried wordt gezongen door een tenor. De zanger heeft een zeer sterke stem nodig, die in het Duits vaak een "Heldentenor" wordt genoemd. Hij staat het grootste deel van de opera, die ongeveer vier uur duurt, op het toneel.

 

De andere opera's

• De eerste opera in de cyclus is Das Rheingold
• De tweede opera in de cyclus is Die Walküre.
• De vierde opera in de cyclus is Götterdämmerung
• De hele cyclus heet Der Ring des Nibelungen
• Zie ook Siegfried (over het personage uit de Noorse mythologie)