Varkensgriep | virus dat veel voorkomt bij varkens
Het varkensinfluenzavirus is een virus dat veel voorkomt bij varkens. Dit type influenzavirus kan ook mensen en vogels besmetten. Het varkensinfluenzavirus wordt ook wel SIV of varkensgriep genoemd.
Varkensgriep komt veel voor bij varkens. Normaal gesproken besmet het alleen mensen die in nauw contact zijn geweest met varkens. De ziekte heeft zich echter ook van mens tot mens verspreid. Varkensgriep kan koorts, desoriëntatie (niet helder in het hoofd zijn), stijfheid van de gewrichten, braken en bewustzijnsverlies veroorzaken. Soms eindigt dit in de dood. Er zijn verschillende soorten of stammen van de Mexicaanse griep. Ze worden H1N1, H1N2, H3N1, H3N2 en H2N3 genoemd.
Varkens kunnen meer dan één type griep tegelijk hebben. Dit betekent dat virussen genen kunnen mengen en een type griep kunnen vormen dat een pandemie kan veroorzaken.
Achtergrond
H1N1 kwam voort uit de Spaanse griep, die in 1918 en 1919 een pandemie bij mensen veroorzaakte. Nieuwe virussen kwamen voort uit de Spaanse griep. Deze virussen kwamen veel voor bij varkens. Af en toe verspreiden de virussen zich van varkens naar mensen. Dit is in de 20e eeuw gebeurd. (Ze gebeurden echter tegelijk met de griepepidemieën die elk jaar plaatsvinden. Hierdoor is het moeilijk om het verschil te zien tussen "normale" griep en varkensgriep). Infecties die van varkens op mensen overgaan zijn zeldzaam. Wetenschappers kennen slechts 12 bekende gevallen in de Verenigde Staten sinds 2005.
Het is erg moeilijk om het griepvirus te voorkomen. Dat komt omdat het virus voortdurend verandert. Als iemand griep krijgt, vormt zijn lichaam antilichamen om dat virus te bestrijden als het zich opnieuw voordoet. Maar omdat het griepvirus voortdurend verandert, herkennen de antilichamen van een persoon het virus de volgende keer niet, omdat het anders is. Hetzelfde gebeurt met vaccins.
De veranderingen in het griepvirus kunnen een grieppandemie veroorzaken. Het virus kan bijvoorbeeld maar een klein beetje veranderen in ongeveer twee tot drie jaar. Na ongeveer tien jaar zullen de meeste mensen antilichamen hebben ontwikkeld tegen deze kleine veranderingen. Maar als het virus dan veel verandert, kan er een pandemie ontstaan. Honderden miljoenen mensen beseffen dan plotseling dat de antilichamen die ze hebben ontwikkeld nutteloos zijn. Zelfs tijdens de Spaanse grieppandemie was de eerste golf van de ziekte relatief mild, terwijl de tweede golf zeer dodelijk was.
In 1957 infecteerde een Aziatische grieppandemie ongeveer 45 miljoen Amerikanen en eiste 70.000 doden. Elf jaar later, van 1968 tot 1969, infecteerde de Hongkong-grieppandemie 50 miljoen Amerikanen en veroorzaakte 33.000 doden. Het kostte ook ongeveer 3,9 miljard dollar. In 1976 raakten ongeveer 500 soldaten gedurende enkele weken besmet met de Mexicaanse griep. Tegen het einde van de maand stelden onderzoekers echter vast dat het virus "op mysterieuze wijze verdwenen" was, en dat er nergens op de post meer tekenen van varkensgriep waren. Er was een klein aantal geïsoleerde (verafgelegen) gevallen in de VS, maar die kwamen voor bij mensen die het virus vermoedelijk van varkens hadden opgelopen.
Wetenschappers vrezen dat het varkensgriepvirus kan muteren, of veranderen, in een pandemie die net zo dodelijk is als de pandemie van 1918/1919. Zij zagen de uitbraak in 2009 en maakten plannen over wat te doen als er een wereldwijde pandemie uitbreekt.
Militair ziekenhuis tijdens de Spaanse grieppandemie in 1918.
Symptomen
De belangrijkste symptomen van de Mexicaanse griep zijn vergelijkbaar met die van de gewone griep. Tot de symptomen behoren braken, misselijkheid, loopneus, verminderde eetlust, lusteloosheid (zich moe voelen), rillingen, koorts, lichaamspijn, keelpijn, hoesten, diarree en buikpijn.
Waar varkensgriep wordt aangetroffen
Het vogelgriepvirus H3N2 is endemisch bij varkens in China. Het is onlangs aangetroffen bij varkens in Vietnam. Specialisten denken ook dat dit kan leiden tot nieuwe varianten van het influenzavirus. Varkens kunnen menselijke influenzavirussen bij zich dragen. Deze virussen kunnen op nieuwe manieren combineren en bepaalde genen uitwisselen met H5N1. Door mutatie zou hierdoor een vorm van het virus ontstaan die gemakkelijk onder mensen kan worden overgedragen. H3N2 is ontstaan uit H2N2 door een antigene verschuiving. In augustus 2004 vonden onderzoekers in China H5N1 bij varkens.
In 2005 werd ontdekt dat H5N1 in sommige gebieden van Indonesië tot de helft van de varkenspopulatie kon besmetten, maar zonder symptomen te vertonen. Chairul Nidom, een viroloog aan het centrum voor tropische ziekten van de Airlangga Universiteit in Surabaya, Oost-Java, deed onafhankelijk onderzoek: hij testte het bloed van 10 ogenschijnlijk gezonde varkens die waren gehuisvest in de buurt van pluimveebedrijven in West-Java waar de vogelgriep was uitgebroken, aldus Nature. Vijf van de varkensmonsters bevatten het H5N1-virus. De Indonesische regering heeft sindsdien soortgelijke resultaten gevonden in dezelfde regio. Aanvullende tests van 150 varkens buiten het gebied waren negatief.
Mexicaanse griep bij mensen
De Centers for Disease Control and Prevention (CDC), een overheidsinstelling in de Verenigde Staten, meldt dat de symptomen en de overdracht van de Mexicaanse griep van mens op mens veel lijken op die van de seizoensgriep. Meestal zijn de symptomen koorts, lusteloosheid (zich moe voelen), gebrek aan eetlust en hoesten. Sommige mensen met varkensgriep hebben ook een loopneus, keelpijn, misselijkheid, braken en diarree gemeld. De griep wordt vermoedelijk onder mensen verspreid wanneer een besmet persoon hoest of niest en vervolgens iets aanraakt. Een andere persoon kan dan hetzelfde ding met het virus erop aanraken en vervolgens zijn eigen neus of mond aanraken. De Mexicaanse griep is bij mensen het meest besmettelijk gedurende de eerste vijf dagen van de ziekte, hoewel sommige mensen, meestal kinderen, tot tien dagen besmettelijk kunnen zijn. De diagnose kan worden gesteld door een monster, dat tijdens de eerste vijf dagen is genomen, naar het CDC te sturen voor analyse.
De Mexicaanse griep is in de Verenigde Staten gevoelig voor vier toegelaten geneesmiddelen: amantadine, rimantadine, oseltamivir en zanamivir. Voor de uitbraak van 2009 wordt echter aanbevolen deze te behandelen met oseltamivir en zanamivir. Het vaccin voor de menselijke seizoensgriep beschermt niet tegen de Mexicaanse griep. Ook al zijn de virusstammen dezelfde specifieke variëteit, de antigeniciteit is zeer verschillend.
Elektronenmicroscoopbeeld van het N1H1-virus. De virussen hebben een diameter van 80-120 nanometer.
Veterinair varkensgriepvaccin
Het virus is de afgelopen decennia geëvolueerd. Hierdoor is de Mexicaanse griep een groter probleem geworden, vooral omdat de traditionele vaccins tegen griep niet altijd werken tegen de Mexicaanse griep. Er bestaan speciale vaccins tegen Mexicaanse griep, maar die werken alleen als de virusstam enigszins vergelijkbaar is. In de moeilijker te behandelen gevallen worden speciale vaccins gemaakt. Deze zijn zeer vergelijkbaar, omdat ze zijn gemaakt om overeen te komen met de specifieke virusstam.
De huidige vaccinatiestrategieën ter bestrijding en preventie van SIV in varkensbedrijven omvatten doorgaans het gebruik van een van de verschillende bivalente SIV-vaccins die in de Verenigde Staten commercieel verkrijgbaar zijn. Van de 97 onderzochte recente H3N2-isolaten hadden slechts 41 isolaten sterke serologische kruisreacties met antiserum tegen drie commerciële SIV-vaccins. Aangezien het beschermende vermogen van griepvaccins voornamelijk afhangt van de overeenkomst tussen het vaccinvirus en het epidemische virus, suggereert de aanwezigheid van niet-reactieve H3N2 SIV-varianten dat de huidige commerciële vaccins varkens mogelijk niet effectief beschermen tegen infectie met de meeste H3N2-virussen.
Het is onwaarschijnlijk dat het huidige vaccin tegen de seizoensgriepstam H1N1 bescherming biedt. De directeur van het National Center for Immunization and Respiratory Diseases van het CDC zei dat de gevallen in de Verenigde Staten bleken te bestaan uit genetische elementen van vier verschillende griepvirussen - Noord-Amerikaanse varkensgriep, Noord-Amerikaanse vogelgriep, menselijk influenza A-virus subtype H1N1, en varkensgriepvirus dat gewoonlijk in Azië en Europa wordt aangetroffen. In twee gevallen is een volledige genoomsequentie verkregen. Volgens haar is het virus resistent tegen amantadine en rimantadine, maar gevoelig voor oseltamivir (Tamiflu) en zanamivir (Relenza).
2009 uitbraak (Mexicaanse griep)
Een nieuwe stam van varkensgriep A, H1N1 genaamd, was verantwoordelijk voor de uitbraak van varkensgriep bij mensen in 2009. Deze kwam voort uit een combinatie van verschillende griepstammen bij mensen en griep bij vogels en varkensgriep. Er werden tests gedaan. Testers ontdekten dat het hemagglutinine (HA)-gen leek op dat van varkensgriepvirussen die al sinds 1999 bij varkens in de Verenigde Staten waren aangetroffen, maar de genen neuraminidase (NA) en matrixeiwit (M) leken op versies bij Europese varkens. Virussen die zo zijn opgebouwd waren nog niet eerder bij mensen of varkens aangetroffen. Er bestaat geen programma om na te gaan welke virussen er in de Verenigde Staten bij varkens circuleren.
Kaart van de sterfgevallen door de Mexicaanse griep Bevestigde gevallen, mensen overleden Bevestigde gevallen, geen doden Onbevestigde of verdachte gevallen Geen gevallen of geen gegevens
Erfenis in WHO-richtlijnen
In 2009 liet de regering van Egypte meer dan 300.000 varkens doden om de verspreiding van H1N1 te voorkomen, hoewel deskundigen zeiden dat de varkens H1N1 toch niet zouden verspreiden. De meeste eigenaren van de varkens werden niet betaald voor hun dode varkens.
In 2015 heeft de Wereldgezondheidsorganisatie zelf enkele regels opgesteld voor de naamgeving van virussen: Geen enkele officiële naam mag verwijzen naar een plaats, persoon of dier. Dit is om stigmatisering, of verwijten, te voorkomen. De WHO-regels noemen "varkensgriep" als voorbeeld van wat je niet moet doen bij het benoemen van een virus of ziekte.
Vragen en antwoorden
V: Wat is het varkensinfluenzavirus?
A: Het varkensinfluenzavirus is een type virus dat gewoonlijk varkens besmet en ook mensen en vogels kan besmetten.
V: Welke andere namen worden gebruikt voor varkensgriep?
A: Mexicaanse griep wordt ook wel SIV of varkensgriep genoemd.
V: Hoe verspreidt de varkensgriep zich meestal?
A: Normaal gesproken verspreidt de varkensgriep zich alleen van mens tot mens door nauw contact met varkens. Zij kan zich echter ook van persoon tot persoon verspreiden.
V: Wat zijn de symptomen van varkensgriep?
A: Symptomen van varkensgriep zijn onder meer koorts, desoriëntatie (niet helder in het hoofd zijn), stijfheid van de gewrichten, braken en bewustzijnsverlies. In sommige gevallen kan dit tot de dood leiden.
V: Hoeveel verschillende typen of stammen van de Mexicaanse griep bestaan er?
A: Er zijn vijf verschillende typen of stammen van de Mexicaanse griep: H1N1, H1N2, H3N1, H3N2 en H2N3.
V: Is er een vaccin beschikbaar ter bescherming tegen het Mexicaanse griepvirus?
A: Ja, er is een vaccin beschikbaar voor bescherming tegen bepaalde virusstammen zoals H1N1 en H3N2.
