Symfonie nr. 9 (Beethoven)
Symfonie nr. 9 in D-klein op 125 (Koorsymfonie) van Ludwig van Beethoven is een van de beroemdste muziekstukken ooit geschreven.
Een symfonie is een muziekstuk voor orkest. Beethoven schreef negen symfonieën. Deze, de laatste die hij schreef, is zeer ongebruikelijk omdat er in het laatste deel ook gezongen wordt: er zijn vier solisten (sopraan, alt, tenor en bas) en een koor. Daarom staat het bekend als de "koor"-symfonie ("koor" betekent: "voor koor"). Het is een zeer lang werk, dat meer dan een uur duurt. Ook dit was ongewoon.
Deze symfonie heeft vier delen. Het eerste deel is in sonatevorm. Het tweede en derde deel komen andersom uit de gebruikelijke volgorde: het tweede deel is het scherzo en het derde deel is het langzame deel. Het is een thema en variaties. In het laatste deel staan de woorden van een gedicht van Friedrich Schiller, een beroemde dichter die pas onlangs is overleden. Het gedicht heet Ode an die Freude (in het Engels: Ode to Joy). Het gedicht heeft een sterke boodschap voor de hele mensheid: het gaat over het samenleven in vrede en harmonie. Het is geschreven ten tijde van de Franse Revolutie, toen deze ideeën in Europa erg belangrijk werden.
De hoofdstem van de laatste beweging (gezongen op de woorden: "Freude, schöne Götterfunken, Tochter aus Elysium") is een van de bekendste melodieën ter wereld. Veel kinderen spelen het graag op instrumenten omdat het eerste deel van de melodie maar vijf tonen gebruikt (het kan gespeeld worden op C, D, E, F, G). Als de melodie voor het eerst in de symfonie wordt gespeeld door de cello's en contrabassen.
De Ode aan de Vreugde werd in 1972 aangenomen als Europa's "volkslied", met een officieel arrangement voor orkest geschreven door Herbert von Karajan.
Beethoven was al sinds zijn jeugd geïnteresseerd in het beroemde gedicht van Schiller. In 1817 begon hij de eerste twee delen van de symfonie te schrijven. In 1822 besloot hij Schillers gedicht in de symfonie te gebruiken. Het grootste deel van de rest van de symfonie werd geschreven in 1823 en hij voltooide het in 1824. Het werd voor het eerst uitgevoerd in mei van dat jaar. Beethoven dirigeerde de uitvoering. Er wordt verteld dat hij zich afvroeg waarom het publiek niet applaudisseerde toen het klaar was. Ze waren aan het applaudisseren, maar Beethoven was doof zodat hij niet kon horen. Iemand liet hem zich omdraaien en hij zag dat er enthousiast werd geapplaudisseerd.
Ludwig van Beethoven was bijna volledig doof toen hij zijn negende symfonie schreef.
