Belemnite
Belemnieten (of belemnoïden) zijn een uitgestorven groep mariene koppotigen, in veel opzichten vergelijkbaar met de moderne inktvis, en nauw verwant aan de moderne inktvis.
Net als zij hadden de belemnieten een inktzak, maar anders dan de inktvissen hadden zij tien armen van ongeveer gelijke lengte en geen tentakels.
De belemnieten vormen een monofyletische groep van superorde, de Belemnoidea genaamd. Er zijn vier orden.
Belemnietglazen uit het Jura van Wyoming, VS.
Fossiele belemniet. Rostrum en phragmocone; normale doorsneden van een rostrum (zie de radiaal-concentrische structuur van calcietvezels).
Voorval
De belemnieten evolueerden uit de nautiloïden, die de basisgroep van de koppotigen vormen. Goed gevormde belemnieten komen voor in gesteenten uit het Mississippien (of het Onder-Carboon).
Belemnieten waren talrijk tijdens het Jura en het Krijt, en hun fossielen zijn overvloedig aanwezig in mariene gesteenten uit het Mesozoïcum, vaak samen met hun neven, de ammonieten. De belemnieten en ammonieten sterven uit aan het eind van het Krijt.
Life-style
Net als sommige moderne inktvissen droegen de armen van belemnieten een reeks kleine haken om prooien te grijpen. Belemnieten waren efficiënte vleeseters die kleine vissen en andere zeedieren vingen met hun armen en opaten met hun bekachtige kaken.
Op hun beurt lijken belemnieten deel te hebben uitgemaakt van het dieet van mariene reptielen zoals Ichthyosauriërs, waarvan de gefossiliseerde magen vaak haken bevatten van de armen van koppotigen.
Belemnieten zwommen in oceanen dichtbij de kust tot midden op de zeebodem.
Belemnieten
Oude inkt
Fossielen die de zachte delen van belemnieten bewaren, laten zien dat zij, net als veel moderne koppotigen, een inktzak, harde snavels, staartvinnen en grote ogen hadden. Goed bewaarde exemplaren vertonen sporen van spiervezels in de mantel, wat erop wijst dat het krachtige zwemmers waren zoals moderne inktvissen.
In 1826 ontdekte Mary Anning een kamer met opgedroogde inkt in een belemnietfossiel. Zij toonde het aan haar vriendin Elizabeth Philpot, die de inkt met water kon doen herleven en gebruiken om enkele van haar eigen ichthyosaurusfossielen te illustreren. Andere lokale kunstenaars deden al snel hetzelfde toen meer gefossiliseerde inktkamers werden ontdekt. Anning merkte op hoe sterk de kamers leken op de inktzakken van moderne pijlinktvissen en inktvissen, die zij had ontleed om de anatomie van fossiele koppotigen beter te begrijpen. Dit bracht William Buckland ertoe te publiceren dat belemnieten uit het Jura inkt hadden gebruikt voor hun verdediging, net zoals veel moderne koppotigen dat doen.
Vragen en antwoorden
V: Wat zijn belemnieten?
A: Belemnieten zijn een uitgestorven groep mariene koppotigen die lijken op moderne inktvissen en nauw verwant zijn aan moderne inktvissen.
V: Hadden belemnieten een inktzak zoals moderne inktvissen?
A: Ja, belemnieten hadden net als moderne inktvissen een inktzak.
V: Hoeveel armen hadden belemnieten?
A: Belemnieten hadden tien armen van ongeveer gelijke lengte, maar geen tentakels, in tegenstelling tot moderne inktvissen.
V: Wat is de taxonomische status van belemnieten?
A: Belemnieten vormen een monofyletische groep met de superorde Belemnoidea.
V: Hoeveel ordes zijn er binnen de Belemnoidea?
A: Er zijn vier orden binnen de Belemnoidea.
V: Hoe zijn belemnieten te vergelijken met moderne inktvissen?
A: Belemnieten lijken op moderne inktvissen omdat ze ook een inktzak hebben. Maar in tegenstelling tot moderne inktvissen hebben belemnieten tien armen van ongeveer gelijke lengte en geen tentakels.
V: Leven belemnieten vandaag de dag nog?
A: Nee, belemnieten zijn een uitgestorven groep mariene koppotigen.
