Indiase roepie

Oorsprong van de naam

Het woord "rupee" komt van het Sanskriet woord रौप्य(raupya) wat "zilver" of "gemaakt van zilver" betekent. Veel Indiase talen gebruiken dit stamwoord, bijvoorbeeld రూపాయి (rūpāyi) in Telugu, ரூபாய் (rūbāi) in Tamil, रुपया (rupayā) in Hindi, રૂપિયો (rupiyo) in Gujarati, ರೂಪಾಯಿ (rūpāyi) in Kannada en Tulu, രൂപ (rūpā) in Malayalam en रुपये (rupaye) in Marathi.

In West-Bengalen, Tripura, Mizoram, Odisha en Assam is de Indiase roepie echter officieel bekend onder namen die zijn afgeleid van het Sanskriet woord टङ्क (Tanka) wat geld betekent. De roepie heet টাকা (Taka) in het Bengaals, টকা (tôka) in het Assamees en ଟଙ୍କା (Tanka) in Odia en staat als zodanig op Indiase bankbiljetten.

Volledige naam in Verious-talen

ভাৰতীয় টকা (Assamezen) ভারতীয় টাকা (Bengaals) |ભારતીય રૂપિયો (Gujarati) |COPY2ीय रुपया (Hindi) |ಭಾರತೀಯ ರೂಪಾಯಿ (Kannada) |بآرتسے رۄپے (Kasjmiri) |COPY2भारत रुपय (Konkani) ഇന്ത്യൻ രൂപ (Malayalam) |भारतीय रुपया (Marathi) |भारतीय रुपियाँ (Nepalees) |ଭାରତୀୟ ମୁଦ୍ରା (Odia) |COPY7ੀ ਰੁਪਈਆ (Punjabi) |COPY2ीय रूप्यकम् (Sanskriet) |COPY0ிய ਭਾਰਤாய் (Tamil) |COPY9ரூப రూపాయి (Telugu) |بھارتی روپیے (Urdu)

Symbool

Op 5 maart 2009 kondigde de regering van India een wedstrijd aan om een symbool voor de roepie te creëren. Tijdens de begroting 2010 van de Unie van India heeft minister van Financiën Pranab Mukherjee gezegd dat het voorgestelde symbool het Indiase ethos en de Indiase cultuur zou weerspiegelen en vastleggen. Vijf symbolen werden op de shortlist geplaatst en het kabinet koos op 15 juli 2010 het definitieve symbool dat door D. Udaya Kumar werd gecreëerd. Het symbool is afgeleid van een combinatie van de Devanagari-letter 'र' en de Engelse letter 'R'. De parallelle lijnen aan de bovenkant (met witruimte ertussen) maken een toespeling op de driekleur en verbeelden ook een gelijkheidsteken dat symbool staat voor de wens van de natie om de economische ongelijkheid te verminderen. De Indiase regering heeft plannen om het symbool binnen zes maanden in het land en wereldwijd binnen 18 tot 24 maanden over te nemen. Vóór de adoptie van het symbool waren de meest gebruikte symbolen voor de roepie Rs, Re of als de tekst in een Indiase taal was, dan een passende afkorting in die taal.

Cijferstelsel

In het Indiaas Engels worden waarden op of boven honderdduizend Indiase roepies geteld in termen van lakhs (één lakh = honderdduizend) en crores (één crore = tien miljoen). Zo wordt het bedrag 3,25,84,729,25 gelezen als drie crores, vijfentwintig lakhs, vierentachtigduizend, zevenhonderd negenentwintig roepies en vijfentwintig paise. Het gebruik van miljoenen of miljarden, zoals dat in het Amerikaans of Brits Engels gebruikelijk is, is niet erg gebruikelijk.

Geschiedenis

Gebruik in India

India was een van de vroegste uitgevers van munten (circa 6e eeuw voor Christus). De eerste "roepie" wordt verondersteld te zijn geïntroduceerd door Sher Shah Suri (1486-1545), gebaseerd op een verhouding van 40 koperstukken (paisa) per roepie. Tot de vroegste uitgaven van papieren roepies behoorden die van onder andere de Bank van Hindustan (1770-1832), de Algemene Bank van Bengalen en Bihar (1773-75, opgericht door WarrenHastings) en de Bengaalse Bank (1784-91). Tot 1815 gaf het Madras-voorzitterschap ook een munt uit op basis van de fanam, met 12 fanams gelijk aan de roepie.

Historisch gezien was de roepie, afgeleid van het Sanskriet woord raupya, wat zilver betekent, een zilveren munt. Dit had ernstige gevolgen in de negentiende eeuw, toen de sterkste economieën ter wereld op de gouden standaard stonden. De ontdekking van grote hoeveelheden zilver in de VS en verschillende Europese koloniën leidde tot een daling van de relatieve waarde van zilver ten opzichte van goud. Plotseling kon de standaardvaluta van India niet meer zoveel van de buitenwereld kopen. Deze gebeurtenis stond bekend als "de val van de roepie".

India werd niet beïnvloed door de keizerlijke orde in de Raad van 1825 die probeerde het Britse pond in de Britse koloniën te introduceren. Brits India werd in die tijd gecontroleerd door de Britse Oost-Indische Compagnie. De zilverrupee bleef de munt van India gedurende de gehele periode van de Britse Raj en daarna. In 1835 stelde Brits India zich vast op een mono-metalen zilverstandaard op basis van de roepie. Zijn beslissing werd beïnvloed door een brief, geschreven in het jaar 1805, door Lord Liverpool die de deugden van het mono-metallisme ophemelde.

Na de Indiase muiterij in 1857 nam de Britse regering de directe controle over Brits India over. Sinds 1851 werden er in de Royal Mint tak in Sydney, New South Wales, grote aantallen gouden vorsten geproduceerd. In het jaar 1864 werd in een poging om de Britse goudsoeverein de 'keizerlijke munt' te laten worden, de schatkisten in Bombay en Calcutta de opdracht gegeven om gouden vorsten te ontvangen. Deze gouden vorsten hebben echter nooit de kluizen verlaten. Zoals in het vorige decennium in Canada en het volgende jaar in Hongkong werd gerealiseerd, zijn de bestaande gewoontes niet gemakkelijk te vervangen. En net zoals de Britse regering eindelijk de hoop had opgegeven om de roepie in India te vervangen door het pond sterling, beseften ze tegelijkertijd, en om dezelfde redenen, dat ze de zilveren dollar in de Straits Settlements niet gemakkelijk konden vervangen door de Indiase roepie, zoals de wens van de Britse Oost-Indische Compagnie was geweest.

Sinds de grote zilvercrisis van 1873 heeft een groeiend aantal landen de gouden standaard overgenomen. In 1898 nam Brits India, naar aanleiding van de aanbevelingen van het Indian Currency Committee, officieel de goudstandaard aan door de roepie aan het Britse pond te koppelen tegen een vaste waarde van 1 shilling 4 pence (d.w.z. 15 roepies = 1 pond). In 1920 werd de werkelijke zilverwaarde van de roepie verhoogd tot 2 shilling (10 roepies = 1 pond). In Brits Oost-Afrika werd toen besloten om de roepie te vervangen door een florijn. In Brits India werd deze mogelijkheid echter niet benut.

In 1927 werd de knijper opnieuw verkleind, dit keer tot 18 pence (13⅓ rupees = 1 pond). Deze pin werd gehandhaafd tot 1966, toen de roepie werd gedevalueerd en aan de Amerikaanse dollar werd gekoppeld tegen een koers van 7,5 roepies = 1 dollar (in die tijd werd de roepie gelijk aan 11,4 Britse pence). Deze koppeling duurde tot de devaluatie van de Amerikaanse dollar in 1971.

De Indiase roepie verving de Deense roepie in 1845, de Franse roepie in 1954 en de Portugese escudo in 1961. Na de onafhankelijkheid in 1947 verving de Indiase roepie alle valuta's van de vroegere autonome staten. Een aantal van deze staten had roepies uitgegeven die gelijk waren aan die van de Britten (zoals de Travancore roepie). Andere valuta's waren de Hyderabad roepie en de Kutch kori. De nominale waarden tijdens de Britse overheersing (en het eerste decennium van de onafhankelijkheid) waren:

• 1 damidi(taart) = 0,520833 paise
• 1 kani(pice) = 1,5625 paise
• 1 paraka = 3,125 paise
• 1 anna = 6,25 paise (1 Anna)
• 1 beda = 12,5 paise (2 Anna)
• 1 pavala = 25 paise (4 Anna)
• 1 artharopee = 50 paise (8 Anna)
• 1 roepie = 100 paise (16 Anna)

In 1957 vond de decimalisatie plaats en werd de roepie verdeeld in 100 naye paise (Hindi voor "nieuwe paise"). In 1964 werd de oorspronkelijke "naye" afgeschaft. Velen verwijzen nog steeds naar 25, 50 en 75 paise als respectievelijk 4, 8 en 12 jaar, niet anders dan het gebruik van "bit" in het Amerikaans Engels voor ⅛ dollar.

De roepie aan de Oost-Afrikaanse kust en Zuid-Arabië

In Oost-Afrika, Arabië en Mesopotamië waren de roepie en de bijbehorende munten op verschillende momenten actueel. Het gebruik van de roepie in Oost-Afrika strekte zich uit van Somalië in het noorden, tot aan Natal in het zuiden. In Mozambique werden de Brits-Indiase roepies overgestempeld. In Kenia sloeg de Britse Oost-Afrikaanse Compagnie de roepie en zijn fracties en ook de pice. Door de stijging van de zilverprijs, direct na de Eerste Wereldoorlog, steeg de roepie in waarde tot twee shilling sterling. In 1920 werd in Brits Oost-Afrika van de gelegenheid gebruik gemaakt om een nieuwe florinemunt te introduceren, waardoor de munt in overeenstemming werd gebracht met het pond sterling. Kort daarna werd de Florin in twee Oost-Afrikaanse shillings gesplitst. Deze assimilatie met het pond sterling gebeurde echter niet in Brits India zelf. In Somalië sloeg de Italiaanse koloniale overheid 'rupia' volgens precies dezelfde standaard en noemde de pice 'besa'.

De roepie in de Strait Settlements

De Straits Settlements waren oorspronkelijk een buitenbeentje van de Britse Oost-Indische Compagnie. De Spaanse dollar was al in de tijd dat de Britten in de negentiende eeuw arriveerden in de Straat van India, maar de Oost-Indische Compagnie probeerde de roepie in de plaats te stellen. Deze pogingen werden door de plaatselijke bevolking weerstaan en in 1867, toen de Britse regering de directe controle over de nederzettingen van de Oost-Indische Compagnie overnam, werden de pogingen om de roepie in te voeren uiteindelijk gestaakt.

Internationaal gebruik

Zie ook: Pakistaanse roepie

Met Partition is de Pakistaanse roepie ontstaan, waarbij in eerste instantie gebruik werd gemaakt van Indiase munten en Indiase muntbiljetten die gewoonweg te veel werden gestempeld met "Pakistan". In vroegere tijden was de Indiase roepie een officiële valuta van andere landen, waaronder Aden, Oman, Koeweit, Bahrein, Qatar, de Truciale Staten, Kenia, Tanganyika, Oeganda, de Seychellen en Mauritius.

De Indiase regering introduceerde de Golfrupee, ook wel bekend als de Perzische Golfrupee (XPGR), als vervanging voor de Indiase roepie die uitsluitend buiten het land in omloop is met de Reserve Bank of India [Amendment] Act, 1 mei 1959. Deze creatie van een aparte munt was een poging om de druk op de Indiase deviezenreserves door de goudsmokkel te verminderen. Nadat India de roepie op 6 juni 1966 gedevalueerd had, hebben de landen die er nog steeds gebruik van maken - Oman, Qatar en de Truciale Staten (die in 1971 de Verenigde Arabische Emiraten werden) - de roepie van de Golf vervangen door hun eigen valuta. Koeweit en Bahrein hadden dat al gedaan in respectievelijk 1961 en 1965.

De Bhutanese ngultrum wordt op gelijke voet met de Indiase roepie vastgepind, en beide valuta's worden in Bhutan geaccepteerd. De Indiase roepie wordt ook geaccepteerd in steden in Nepal die dicht bij de grens met India liggen. In Nepal zijn de Indiase roepie-waarden van 500 en 1000 echter verboden.

Rupiya uitgebracht door Sher Shah Suri, 1540-1545


Zilverkleurige roepie van het Britse indianenrijk, 1918

Converteerbaarheid

Officieel heeft de Indiase roepie een marktconforme wisselkoers. De RBI handelt echter actief in de USD/INR-valutamarkt om de effectieve wisselkoersen te beïnvloeden. De Indiase roepie ten opzichte van de Amerikaanse dollar is dus een de facto gecontroleerde wisselkoers. Dit wordt soms een managed float genoemd. Andere koersen zoals de EUR/INR en INR/JPY hebben volatiliteiten die typisch zijn voor zwevende wisselkoersen. Er moet echter worden opgemerkt dat de opeenvolgende overheden (via de RBI, de centrale bank), in tegenstelling tot China, geen beleid hebben gevoerd om de INR aan een specifieke vreemde valuta tegen een bepaalde wisselkoers te koppelen. De RBI-interventie op de valutamarkten heeft uitsluitend tot doel een lage volatiliteit van de wisselkoersen te bewerkstelligen en niet om een standpunt in te nemen over de koers of richting van de Indiase roepie ten opzichte van andere valuta.

Ook van invloed op de convertibiliteit is een reeks douanevoorschriften die de import en export van roepies beperken. Wettelijk gezien is het voor buitenlanders verboden om roepies in te voeren of uit te voeren, terwijl Indiase onderdanen slechts tot 5000 roepies per keer mogen invoeren en uitvoeren en het bezit van biljetten van 500 en 1000 roepies in Nepal verboden is.

RBI oefent naast de interventie (via actieve handel) op de valutamarkten ook een systeem van kapitaalcontroles uit. Op de lopende rekening zijn er geen valuta-omrekeningsbeperkingen die de aan- of verkoop van deviezen belemmeren (hoewel er wel handelsbelemmeringen bestaan). Op de kapitaalrekening hebben buitenlandse institutionele beleggers de mogelijkheid om geld in en uit het land te brengen en effecten te kopen (met inachtneming van bepaalde kwantitatieve beperkingen). Lokale bedrijven zijn in staat om kapitaal uit het land te halen en zo wereldwijd uit te breiden. Maar lokale huishoudens zijn beperkt in hun mogelijkheden om wereldwijd te diversifiëren. Door een enorme uitbreiding van de lopende rekening en de kapitaalrekening gaat India echter steeds meer over tot de facto volledige convertibiliteit.

Er is enige verwarring over de uitwisseling van de munt met goud, maar het systeem dat India volgt is dat geld niet kan worden geruild voor goud, onder geen enkele omstandigheid of situatie. Geld kan niet door de RBI in goud worden gewisseld. Dit komt omdat het moeilijk zal worden om er mee om te gaan. India volgt hetzelfde goudwisselprincipe als Groot-Brittannië en Amerika.

Chronologie

• 1991 - India begon de beperkingen op zijn munt op te heffen. Door een reeks hervormingen worden de beperkingen op transacties op de lopende rekening, waaronder handel, rentebetalingen en overmakingen, en op sommige transacties op basis van kapitaalgoederen opgeheven. Het geliberaliseerde Exchange Rate Management System (LERMS), een dubbel wisselkoerssysteem, voerde in maart 1992 een gedeeltelijke convertibiliteit van de roepie in.
• 1997 - Een panel dat werd opgericht om de convertibiliteit van de kapitaalrekening te onderzoeken, beval India aan om tegen 2000 over te gaan tot volledige convertibiliteit, maar het tijdschema werd opgegeven in de nasleep van de financiële crisis van 1997-1998 in Oost-Azië.
• 2006 - De premier, Dr. Manmohan Singh, vraagt de minister van Financiën en de Reserve Bank of India om een routekaart op te stellen om te komen tot convertibiliteit van de kapitaalrekening.