Magnum Crimen

Het boek

Voorwoord

Novak schreef dat hij meer dan 40 jaar besteedde aan het verzamelen van documenten en boeken om zijn boek te schrijven. Hij begon met het verzamelen van dit materiaal tijdens zijn middelbare schooltijd, zette dit voort als universiteitsstudent en als lid van het Oostenrijks Instituut voor Geschiedenis in Wenen, Oostenrijk, en vervolgens als universitair docent in Zagreb en Belgrado. Hij werkte aan drie boeken, waarvan Magnum crimen het laatste is, de eerste twee delen zijn het Magnum tempus en het Magnum sacerdos. In 1941, na de vernietiging en de bezetting van het Koninkrijk Joegoslavië, werd Novak gedwongen al het materiaal dat hij had verzameld te vernietigen. Hij liep het gevaar te worden gearresteerd en gedood door de Duitse bezetters en hun collaborateurs in Belgrado. Hij behoorde tot de eerste tien mensen die in Belgrado door de Duitsers werden gearresteerd, maar wist te overleven en na de bevrijding van Belgrado in oktober 1944 verder te werken aan dit boek.

Novak draagt dit boek op aan de slachtoffers (bekende en onbekende ook) van het klero-fascisme.

De auteur, die de activiteiten van de rooms-katholieke kerk in Joegoslavië gedurende meer dan vijftig jaar heeft geobserveerd, concludeert dat deze kerk het idee van dienst aan God heeft vervangen door dienst aan de Romeinse Curie, d.w.z. dienst aan de regering van het rooms-pausdom in de rol van wereldleider. Als gevolg van dit idee identificeerde de Rooms-Katholieke Kerk in het Koninkrijk Joegoslavië het rooms-katholicisme met de Kroatische natie, waardoor het merendeel van haar priesters fervente aanhangers van de Ustashe werden.

Hoofdstukken I - XVIII

Het boek beschrijft de activiteiten van de rooms-katholieke geestelijkheid in het Koninkrijk Joegoslavië, inclusief hun intentie en pogingen om boven de staat te komen staan, om de staat en uiteindelijk het dagelijks leven van het gewone volk te controleren. Het bestaat uit twee afzonderlijke delen. Het eerste deel bestaat uit vijftien hoofdstukken en behandelt het rooms-katholieke klerikalisme vanaf het einde van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw in Oostenrijk-Hongarije en vervolgens in het Koninkrijk Joegoslavië. Het tweede deel, de laatste vier hoofdstukken, behandelt de opkomst en ondergang van de Onafhankelijke Staat Kroatië, en de actieve steun van de rooms-katholieke kerkelijke clerus.

De voornaamste doctrine van de Rooms-Katholieke Kerk in het Koninkrijk Joegoslavië was dat
(a) de geestelijken door de staat als staatsambtenaren worden betaald;
(b) de staat geen enkele zeggenschap over de Kerk
mag hebben;
(c) de Kerk het recht heeft volledig betrokken te zijn bij het politieke leven van het Koninkrijk Joegoslavië;
(d) de kerkelijke leer/religieus onderwijs deel moet uitmaken van de leerprogramma's van de lagere en middelbare school; en dat
(e) de Rooms-Katholieke leerprogramma's op de scholen verplicht moeten zijn voor alle leerlingen van wie ten minste één ouder Rooms-Katholiek is.

Om deze doelen te bereiken steunde de Kerk politieke partijen van geestelijken en confronteerde hen met andere confessies, in de eerste plaats met de Servisch-orthodoxe Kerk, door in het openbaar haat te prediken tegen de orthodoxe bevolking en te pleiten voor Kroatisch en Sloveens separatisme en onverdraagzaamheid tegen anderen.

De ideeën van Josip Juraj Strossmayer, waarvan de belangrijkste was - God dienen is gelijk aan mensen dienen, nauwe betrekkingen tot stand brengen tussen Kroaten en Serviërs door de Oud-Slavische taal in te voeren als de liturgietaal van de rooms-katholieke kerk op de Balkan - werden agressief onderdrukt door de rooms-katholieke clerus in Kroatië en Slovenië. De geestelijkheid plaatste de Romeinse Curie tussen God en het volk en eiste van de rooms-katholieken ultieme gehoorzaamheid aan de Romeinse Curie en onvoorwaardelijke liefde voor de roomse paus. De geestelijkheid die trouw bleef aan de Strossmayer werd gemarginaliseerd, waarbij de meest fervente aanhangers geëxcommuniceerd werden door de aartsbisschop van Zagreb.

Desondanks werd Strossmayer door dezelfde geestelijkheid omarmd als een groot rooms-katholiek bisschop - maar zijn leer werd verdraaid of nooit vermeld. Hetzelfde lot trof Franjo Rački, Ante Trumbić en Stjepan Radić - drie Kroatische politici die actief pleitten en vochten voor het Joegoslavisme - als gemeenschappelijke noemer van saamhorigheid en leven onder de Slavische volken van het koninkrijk Joegoslavië. De strijd van Trumbić en Radić tegen het centralisme werd geïnterpreteerd als steun voor het Kroatische en Sloveense separatisme.

Novak toonde aan dat zelfs de anti-Kroatische activiteiten in de Italiaanse Kroatische en Sloveense gebieden (als compensatie voor hun hulp in de Eerste Wereldoorlog) niet werden tegengegaan door de Kroatische en Sloveense rooms-katholieke geestelijken in Joegoslavië. De uitwijzing van de Kroatische en Sloveense geestelijken uit deze landen en hun vervanging door de Italianen werd met stilte ontvangen en zonder verzet of protest aanvaard door hun katholieke broeders in Joegoslavië.

De politieke activiteiten van Ante Pavelić in het Koninkrijk Joegoslavië, het Ustashe-terrorisme en de omarming van het fascisme werden alle gesteund door de rooms-katholieke geestelijkheid. Het nationalisme van Pavelić identificeerde het rooms-katholicisme met het Kroatische rijk, dat actief door de geestelijkheid werd gesteund en geïnterpreteerd.

Het tweede deel van dit boek gaat over het begin van de Onafhankelijke Staat Kroatië, de actieve steun van de rooms-katholieke geestelijkheid aan deze staat, en hun betrokkenheid en steun bij de uitroeiing en/of gedwongen bekering van de Serviërs en de uitroeiing van de Joden en het Roma-volk. Het boek staat vol getuigenissen en documenten waaruit de actieve betrokkenheid van de katholieke geestelijkheid blijkt bij het ondersteunen, organiseren en uitvoeren van de uitroeiing van Serviërs, Joden en Roma in het Koninkrijk Joegoslavië. Een van de meest bizarre gebeurtenissen die beschreven worden is dat rooms-katholieke priesters in het concentratiekamp Jasenovac elke dag bezig waren met de meest gruwelijke manieren om de kampbewoners te doden, terwijl ze elke dag regelmatig naar de kapel gingen om tot God te bidden.

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog verdedigden de katholieke geestelijken zich door zich in enkele brieven en instructies aan het priesterschap te beroepen op hun verzet tegen gedwongen bekering en uitroeiing. Het boek merkt op dat deze brieven en instructies niet openbaar waren en niet werden gerespecteerd of opgevolgd. In een artikel uit "Novi list" werd zelfs gesteld dat een Jood niet gered kon worden door zich te bekeren tot het rooms-katholicisme.

Aartsbisschop Aloysius Stepinac wordt in dit boek afgeschilderd als een vurige rooms-katholieke kruisvaarder die openlijk de oprichting van de Onafhankelijke Staat Kroatië steunde, de Ustashe erkende als Kroatische patriotten, haar verdedigde voor de Roomse Paus en verantwoordelijk was voor de racistische houding en het racistische gedrag van zijn geestelijken.

Engelse taaleditie [2011]

Deze uitgave is niet alleen een Engelse vertaling van de uitgave van 1948, maar bevat ook twee nieuwe hoofdstukken - XIV. Ecclesia militanten in oorlog met de ideologie van Tyrš, en XV. Libellus beschuldigingen, beide weggelaten in de oorspronkelijke versie onder druk van Josip Broz Tito's OZNA chef Maks Baće.

Hoofdstuk XIV gaat over de Sokol (Valk) Sociëteit, opgericht in Praag in 1862 door Jindřich Fügner en Miroslav Tyrš. Het doel van het Sokol Genootschap was om het nationale bewustzijn te doen herleven en te versterken en de geestelijke en lichamelijke gezondheid van het Tsjechische volk te bevorderen door middel van sport en morele opvoeding. Het idee kreeg al snel een pan-Slavisch karakter, en Sokol-organisaties werden later opgericht in Kroatië, Slovenië, Servië, Bulgarije, Polen en Rusland. De Sokol-beweging kreeg de volledige steun van Strossmayer, de toenmalige bisschop van Đakovo. Na de ontbinding van Oostenrijk-Hongarije en de oprichting van het Koninkrijk der Serviërs, Kroaten en Slovenen in 1918, en onder leiding van Lazar Car, werden Kroatische Sokol-verenigingen op 15 juni 1919 verenigd met Servische en Sloveense Sokol-clubs tot een grote Sokol Alliantie.

De separatistisch gezinde Kroatische geestelijkheid dwong de Kroatische Sokols in 1919-20 uit de Joegoslavische Sokol Alliantie te stappen, waardoor de interne conflicten binnen de Alliantie op politieke gronden werden aangewakkerd. Tegelijkertijd richtten hoge katholieke geestelijken de klerikale organisatie Orlovi (Adelaars) op, met als doel jongeren weg te halen bij de Alliantie. De Kroatische katholieke kerk verwierp het pan-Slavische idee om katholieke, orthodoxe en moslimgelovigen samen te brengen onder het motto dat "een broeder dierbaar is ongeacht zijn geloof". De twee katholieke organisaties, Orlovi (Adelaars) en Katolička Akcija (Katholieke Actie) vormden een belangrijke basis van dit verzet tegen het idee van Joegoslavisme, broederschap en religieuze verdraagzaamheid. Het verzet van de katholieke kerk tegen dit idee van pan-Slavisme leidde ertoe dat de Poolse Sokols zich onthielden van deelname aan de internationale All Sokol Rally die in 1926 in Praag werd gehouden.

Hoofdstuk XV, getiteld Libellus Accusations, gaat over enkele Kroatische geestelijken die aanhangers waren van Strossmayer's idee (namelijk dat mensen dienen betekent God dienen). De meest prominente onder hen was Frano Ivanišević, een nationale strijder en promotor van het Oud-Slavisch als voertaal voor de liturgie in de Kroatische katholieke kerk. Hij toonde aan dat een katholieke priester die zijn volk dient, niet tegen zijn kerk en geloof ingaat.

Het boek als academische referentie

Onder geleerden-historici wordt dit boek aanvaard als een serieuze academische referentie en als zodanig - een groot aantal malen geciteerd en van referenties voorzien [1],[2]. Zo werd het boek een naslagwerk in de bibliotheken van vele universiteiten over de hele wereld [3].

De vroegste overzichten van dit boek zijn die van de Rus S. Troicky (vanaf het jaar 1949 - zie de link) en die van de Zweed O. Neumann. Neumann benadrukte drie zaken die specifiek zijn voor dit boek: de rol van V. Novak in het verspreiden en verdedigen van het idee van Joegoslavisme, de overvloed aan documentatie die wordt gebruikt om de inhoud van het boek te staven, en dat "Sommige passages zijn geschreven door een geleerde in een waardige academische toga, in andere delen van het boek neemt de auteur de rol van officier van justitie aan". De verkorte uitgave van dit boek, gepubliceerd in 1960, wordt besproken in de Istorijski glasnik en dezelfde recensie vindt weerklank in de Historische samenvattingen.

Over dit boek zijn een aantal korte aantekeningen te vinden - verspreid in de werken die betrekking hebben op deze periode van de geschiedenis. Sommige zijn neutraal, andere afwijzend en afkeurend.

De meest recente, 2011 Engelstalige editie, werd gepubliceerd in twee delen, en bevat twee hoofdstukken die waren weggelaten uit alle eerdere edities van dit boek, die, volgens de Servische historicus Vasilije Krestić, waren gecensureerd op verzoek van twee Kroatische communistische leiders, Vladimir Bakarić en Maks Baće. Zoals gemeld door het Servische dagblad Politika, werd de publicatie van de Engelstalige editie gefinancierd door een schoolvriend van Milorad Ekmečić; Ekmečić schreef het voorwoord van de editie. Volgens hetzelfde artikel viel de publicatie van de Engelse vertaling samen met de rechtszaak van Kroatië tegen Servië voor het Internationaal Gerechtshof, zodat "de wereld op de hoogte zou worden gebracht van de misdaden van de Ustashe tegen de Serviërs tijdens de Tweede Wereldoorlog".

Van het boek bestaan zeven volledige edities [4] en één verkorte.