Constantijn de Grote | Romeinse keizer van 306

Vroeg leven

Constantijn (Latijn: Gaius Flavius Valerius Constantinus; Oudgrieks: Κωνσταντῖνος, geromaniseerd: Kōnstantînos) werd geboren in Naissus (Niš, Servië). Hij werd geboren op 27 februari. De Kalender van Philocalus en de werken van de Latijnse schrijver Polemius Silvius zeggen beide dat Constantijn in 272 of 273 werd geboren. De Latijnse historicus Eutropius schreef dezelfde informatie. De Griekse historicus en bisschop Eusebius van Caesarea schreef echter dat Constantijn rond het jaar 285 werd geboren.

De vader van Constantijn was Constantius, die later Romeins keizer werd. De moeder van Constantijn was Helena. Zij was niet van adel. De Griekse historicus Procopius schreef dat Helena afkomstig was uit Drepanon, een stad in Bithynië. De Latijnse theoloog Ambrosius schreef dat Helena een stabularia, "stalknecht" was. Mogelijk zijn Helena en Constantius niet getrouwd, en was Helena de concubine van Constantius.

Constantijn was militair tribuun in het Romeinse leger in 293, het jaar waarin zijn vader op 23 maart caesar (een junior Romeinse keizer) werd.

Constantius en de andere caesar Galerius werden elk augustus (een hogere Romeinse keizer) op 1 mei 305. Op die dag gingen de keizers Diocletianus en Maximianus met pensioen. Maximinus Daza en Valerius Severus werden elk caesar.

Keizer

306-310

Volgens de Consularia Constantinopolitana stierf Constantius I op 25 juli 306 in Eboracum (York, Engeland). Daar maakte het leger van Constantius op dezelfde dag Constantijn tot augustus. (Later, rond augustus 306, stemde augustus Galerius ermee in dat Constantijn caesar was, maar niet dat hij augustus was). Het Romeinse Egypte accepteerde dat Constantijn keizer was.

In de herfst van 306 of het begin van het volgende jaar voerde Constantijn een militaire campagne tegen de Franken. Constantijn zei dat hij in 307 voor het eerst Romeins consul was. De Romeinse provincies die andere keizers controleerden, accepteerden echter niet dat Constantijn consul was. Mogelijk was Constantijn in 307 weer in Romeins Brittannië.

Maximianus en Constantijn kunnen elkaar in 307 hebben ontmoet in Augusta Treverorum (Trier, Duitsland), mogelijk aan het eind van de zomer. Maximianus maakte Constantijn tot augustus. Constantijn trouwde met Maximianus' dochter Fausta. (Dit kan in de late zomer, september of zelfs pas op 25 december zijn gebeurd. Historici zijn het niet eens over de datum). Aan het begin van zijn regering accepteerden alleen de landen die Constantijn controleerde Constantijn als augustus. Daarna accepteerden de landen die Maximianus' zoon Maxentius controleerde ook dat Constantijn augustus was.

In 308 voerde Constantijn oorlog tegen de Bructeri. In november 308 ontmoetten de keizers Diocletianus, Maximianus en Galerius elkaar in Carnutum (Petronell-Carnuntum, Oostenrijk) en kwamen overeen dat Constantijn een caesar was. Constantijn zelf bleef zeggen dat hij een augustus was. De Latijnse schrijver Lactantius schreef dat Constantijn in 309 de titel in het Latijn kreeg: filius augustorum, lit.'zoon van de augusti'. De Romeinse provincies die Galerius controleerde, zeiden dat Constantijn in 309 voor het eerst Romeins consul was, maar de provincies die Constantijn en Maxentius controleerden, accepteerden dit niet.

In 310, waarschijnlijk op 1 mei, benoemde Galerius Maximinus Daza tot augustus. Vanaf dat moment begon het hele rijk het erover eens te worden dat Constantijn ook augustus was. In de zomer van 310 voerde Constantijn opnieuw een militaire campagne tegen de Franken. Er ontstond een oorlog tussen Constantijn en Maximianus. Maximianus was in Massilia (Marseille, Frankrijk) toen Constantijn de controle over de stad overnam, waarschijnlijk rond juli 310. Daarna stierf Maximianus, waarschijnlijk door zelfmoord.

Op 25 juli 310 was het de vijfde verjaardag van Constantijn als keizer (zijn quinquennalia). Constantijn gaf zichzelf toen in het Latijn de naam: divi Claudi nepos, lit.'afstammeling van de god Claudius'. Constantijn zei dat zijn vader Constantius deel had uitgemaakt van de familie van keizer Claudius Gothicus. Dit was fictie.

310-315

Op 30 april 311 vaardigde augustus Galerius een edict uit. Het Edict van Serdica maakte grotendeels een einde aan de vervolging van het christendom in het Romeinse Rijk. Begin mei stierf Galerius. Constantijn werd in 312 voor de tweede keer Romeins consul.

Constantijn werd in 313 voor de derde keer consul. Constantijn vocht een burgeroorlog uit met Maxentius. Volgens de Kalender van Philocalus vond de Slag bij de Milvische brug plaats op 28 oktober 313. In deze slag overwon het leger van Constantijn het leger van Maxentius. Maxentius stierf in de slag. De Latijnse schrijver Lactantius schreef over deze gebeurtenissen. Na de slag stak Constantijn de rivier de Tiber over en nam de controle over Rome zelf over. De Kalender van Philocalus zegt dat Constantijn op 29 oktober de stad binnenging, en dat er twee dagen lang een feest was.

Na 18 januari 313 bevond Constantijn zich in Mediolanum (Milaan, Italië). Daar ontmoette Constantijn in januari of februari zijn medekeizer Licinius. In de herfst van 313 of in de eerste helft van 314 reisde Constantijn naar Brittannië. Op 1 augustus 314 begon in de stad Arelate (Arles, Frankrijk) het concilie van Arles (een vergadering van bisschoppen. Constantijn was in 315 voor de vierde keer consul. In de eerste helft van 315 had Constantijn waarschijnlijk succes in een militaire campagne die hij voerde tegen de Goten en de Sarmaten.

De kalender van Philocalus zegt dat Constantijn in juli 315 opnieuw naar Rome kwam. Er was een ceremonie (een adventus) toen Constantijn naar de stad kwam. De kalender zegt dat er twee dagen feest was. Constantijn kreeg de Latijnse titels: maximus Augustus, triumphator ominum gentium, resitutor libertas, restitutor totius orbis, letterlijk."Grootste augustus, triomfator over alle volkeren, hersteller van de vrijheid, hersteller van de hele aarde". Op 25 juli 315 was het de tiende verjaardag van Constantijn als keizer (zijn decennalia).

315-320

Op 27 september 315 ging Constantijn weg uit Rome. Er was nog een ceremonie (een profectio) toen Constantijn de stad uitging. Op een gegeven moment vocht Constantijn een burgeroorlog uit met zijn medekeizer Licinius. De Kalender van Philocalus zegt dat het leger van Constantijn het leger van Licinius overwon bij de Slag bij Cibalae op 8 oktober 314, maar historici zijn het niet eens over de datum. Het kan in 316 zijn geweest. Na deze burgeroorlog sloten Constantijn en Licinius vrede. Dit was eind 314 of in januari 317. Als onderdeel van de overeenkomst kreeg Constantijn van Licinius de Romeinse provincies naast de Donau. (Licinius behield echter Thracia).

De Consularia Constantinopolitana en de Chronicon Paschale zeggen beide dat Constantijn en Licinius op 1 maart 317 co-keizers kozen. Constantijn en zijn co-keizer maakten hun drie zonen tot hun junior co-keizers (hun caesares). Crispus en Constantijn II (de zonen van Constantijn) en Licinius II (de zoon van Licinius) werden elk in Serdica (Sofia, Bulgarije) tot caesar benoemd. Constantijn werd in 319 voor de vijfde keer Romeins consul. In 320 werd hij voor de zesde keer consul. Op 25 juli 320 was het de vijftiende verjaardag van Constantijn als keizer (zijn quindecennalia).

320-325

In 321 was het de vijfde verjaardag van Crispus, Constantijn II en Licinius II als keizers (de quinquennalia van elke caesar). In de zomer van 322 behaalde Constantijn een militaire overwinning op de Sarmaten. Begin 323 voerde Constantijn een oorlog tegen de Goten.

In 324 voerden Constantijn en Crispus opnieuw oorlog tegen hun medekeizer Licinius. De Consularia Constantinopolitana vermeldt dat Constantijns leger het leger van Licinius overwon in een slag bij Hadrianopolis (Edirne, Europees Turkije) op 3 juli 324. Het leger van Constantijn overwon de soldaten van Licinius opnieuw in de Slag bij Chrysopolis. Volgens de Consularia Constantinopolitana vond deze slag plaats op 18 september 324. Licinius en Licinius II trokken zich beiden terug als keizer. Op 8 november van dat jaar maakte Constantijn zijn zoon Constantius II caesar. Alle medekeizers van Constantijn waren toen Constantijns eigen kinderen (de caesaren Crispus, Constantijn II en Constantius II).

Op 20 mei 324 begon in Nicaea (İznik, Turkije) het Concilie van Nicaea. Deze bijeenkomst van bisschoppen eindigde op 19 juli 325. De Griekse historicus Socrates Scholasticus schreef over deze gebeurtenissen. De kroniek van de Latijnse theoloog Hiëronymus en het Chronicon Paschale zeggen beide dat op 25 juli 325 het twintigste verjaardagsfeest van Constantijn als keizer (zijn vicennalia) plaatsvond in Nicomedia (İzmit, Turkije).

325-330

Constantijn was in 326 voor de zevende keer Romeins consul. De Consularia Constantinopolitana zegt dat Constantijn rond maart 326 zijn oudste zoon, de caesar Crispus, executeerde. De Kalender van Philocalus zegt dat Constantijn op 18 juli 326 (of 21 juli) opnieuw naar Rome kwam. Toen hij naar de stad kwam was er weer een adventusceremonie. Hiëronymus schreef dat het op 25 juli 326 Constantijns twintigste verjaardagsfeest als keizer (zijn vicennalia) in Rome was. (326 was het tweede jaar waarin Constantijn een feest had voor dezelfde twintigste verjaardag). De Kroniek van Hiëronymus en het Chronicon Paschale zeggen beide dat Constantijn de stad Helenopolis op 7 januari 327 inrichtte. Constantijn was voor de achtste keer consul in 329. Dat jaar was Constantijn voor het laatst consul. De Consularia Constantinopolitana zegt dat Constantijn op 11 mei 330 in Byzantium was. Op die dag wijdde Constantijn de stad opnieuw in. Daarna kreeg Byzantium de naam Constantinopel (Latijn: Constantinopolis; Oudgrieks: Κωνσταντινούπολις, geromaniseerd: Kōnstantinoúpolis, lit. "de stad van Constantijn").

330-335

In de Consularia Constantinopolitana staat dat Constantijn op 25 december 333 zijn jongste zoon, Constans, tot zijn caesar maakte. Zij waren toen waarschijnlijk in Constantinopel. In 333 of 334 begon Calocaerus een opstand op Cyprus. De Consularia Constantinopolitana zegt dat de Romeinen in 334 de Sarmaten uit het Banat-gebied rond de Donau dwongen.

Rond 335 vielen de legers van Shapur II Armenië aan, als onderdeel van de Romeins-Perzische oorlogen. Het Sasaniaanse Rijk van Shapur stuurde Narses om Armenië binnen te vallen, maar de aanval had geen succes en Narses stierf. De Consularia Constantinopolitana en de Chronicon Paschale zeggen beide dat het op 25 juli 335 Constantijns dertigste verjaardagsfeest als keizer (zijn tricennalia) in Constantinopel was. Eusebius van Caesarea hield een toespraak op het feest.

335-337

Op 18 september 335 maakte Constantijn Dalmatius caesar. Constantijn maakte Hannibalianus waarschijnlijk op dezelfde dag tot "koning der koningen en van het Pontische volk" (Latijn: rex regum et Ponticarum gentium). Eusebius van Caesarea's Leven van Constantijn zegt dat een Perzische ambassade van het Sasaniaanse Rijk niet lang na het Paasfeest naar Constantijn in Constantinopel kwam. Constantijn was op Pasen (3 april 337) in Constantinopel geweest.

Dood

Eusebius van Caesarea's Leven van Constantijn zegt dat Constantijn stierf in Ancyrona, in de buurt van Nicomedia (İzmit, Turkije). Hij stierf op 22 mei 337.

Religie

Constantijn was de eerste christelijke Romeinse keizer. Zijn heerschappij veranderde de christelijke kerk ingrijpend. In februari 313 ontmoette Constantijn en Licinius elkaar in Milaan, waar zij het Edict van Milaan uitvaardigden. Het edict bepaalde dat christenen mochten geloven wat zij wilden. Hierdoor werden de christenen, die vaak gemarteld of gedood waren voor hun geloof, niet langer gestraft. Het gaf ook de bezittingen terug die hun waren afgenomen. In 311 had Galerius een soortgelijk edict uitgevaardigd, maar daarbij kregen zij geen bezittingen terug. In het heidense Rome daarvoor was het tegen de wet om het christendom te belijden, en christenen waren vaak gemarteld of gedood. Constantijn beschermde hen. Hij organiseerde de hele christelijke kerk op het Eerste Concilie van Nicea, hoewel hijzelf pas tegen het einde van zijn leven gedoopt werd.

Constantijn stond niet alleen achter het christendom. Nadat hij de Slag bij de Milvische brug had gewonnen, bouwde hij de Boog van Constantijn) om dit te vieren, maar de boog was versierd met afbeeldingen van offers aan goden als Apollo, Diana of Hercules. Het had geen christelijke symboliek. In 321 zei Constantijn dat christenen en niet-christenen zich allemaal moesten aansluiten bij de "dag van de zon" (de oosterse zonaanbidding die Aurelianus hem had helpen invoeren). Ook op zijn munten stonden tot 324 symbolen van de zonnecultus. Zelfs nadat de heidense goden van de munten waren verdwenen, verschenen er nooit christelijke symbolen op de munt. Zelfs toen Constantijn de nieuwe stad Constantinopel inwijdde, droeg hij de Apollinische zonne-adel.