Edward I van Engeland | Plantagenet Koning van Engeland

Young Edward

Edward werd in juni 1239 in Westminster geboren als zoon van de Engelse koning Hendrik III en zijn vrouw, de Franse edelvrouw en Engelse koningin Eleanor van de Provence. De baby Edward en werd genoemd naar een eerdere koning, Edward de Belijder, die toevallig een persoonlijke held was van zijn vader, koning Hendrik. De jongen Edward zou een goede opleiding krijgen, want hij kreeg les in Latijn en Frans, de meest gebruikte talen in Europa in die tijd.

In 1254 bracht de Engelse vrees voor een Castiliaanse invasie in de Engelse provincie Gascogne de vader van Edward ertoe een huwelijk te regelen tussen zijn 15-jarige zoon en de 13-jarige Eleanor, de halfzus van koning Alfonso X van Castilië.

Eleanor en Edward trouwden op 1 november 1254 in Castilië. Als onderdeel van de huwelijksovereenkomst kreeg de jonge prins schenkingen van land ter waarde van 15.000 mark per jaar. Hoewel de schenkingen van koning Hendrik aanzienlijk waren, boden ze Edward weinig onafhankelijkheid. Hij kreeg Gascogne al in 1249, maar Simon de Montfort, 6e graaf van Leicester, trok als koninklijke luitenant de inkomsten. In de praktijk ontleende Edward noch gezag noch inkomsten aan deze provincie. De schenking die hij in 1254 ontving, omvatte het grootste deel van Ierland en veel land in Wales en Engeland, waaronder het graafschap Chester, maar de koning behield de controle over het land, met name in Ierland, zodat Edwards macht ook daar beperkt was, en de koning kreeg het grootste deel van de inkomsten uit die landen.

Burgeroorlog

In de jaren 1264-1267 vond het conflict plaats dat bekend staat als de Tweede Baronnenoorlog, waarin baronnen onder leiding van Simon de Montfort vochten tegen degenen die trouw bleven aan de koning. Het eerste strijdtoneel was de stad Gloucester, die Edward, nu een jonge man die kon deelnemen aan veldslagen, wist te heroveren op de vijand. Toen Robert de Ferrers, graaf van Derby, de rebellen te hulp schoot, sloot Edward een wapenstilstand met de graaf, die hij later verbrak. Edward veroverde vervolgens Northampton op de zoon van de Montfort, eveneens Simon. De baroniale en royalistische troepen ontmoetten elkaar uiteindelijk in de Slag bij Lewes, op 14 mei 1264. Edward, die het bevel voerde over de rechtervleugel, deed het goed en versloeg al snel het Londense contingent van de Montforts troepen. Onverstandig genoeg volgde hij echter de verspreide vijand in de achtervolging, en bij zijn terugkeer trof hij de rest van het koninklijke leger verslagen aan. Bij de overeenkomst die bekend staat als de Mise of Lewes, werden Edward en zijn neef Henry of Almain als gevangenen overgedragen aan de Montfort.

Edward bleef tot maart in gevangenschap, en zelfs na zijn vrijlating werd hij onder streng toezicht gehouden. Ondertussen gebruikte de Montfort zijn overwinning om een de facto regering in te stellen. Hij riep zelfs het Parlement van 1265 bijeen, bekend als het Parlement van de Montfort.

Op 28 mei 1265 ontsnapte Edward aan zijn bewaarders en sloot zich aan bij de graaf van Gloucester, die onlangs was overgelopen naar de kant van de koning. De steun van Montfort nam nu af en Edward heroverde Worcester en Gloucester met relatief weinig moeite. Ondertussen had Montfort een verbond gesloten met Llywelyn en trok hij naar het oosten om zijn krachten te bundelen met zijn zoon Simon.

Edward slaagde erin een verrassingsaanval uit te voeren bij Kenilworth Castle, voordat hij verder trok om de graaf van Leicester de pas af te snijden.

De twee troepen ontmoetten elkaar vervolgens tijdens het tweede grote treffen van de Baronnenoorlog - de Slag bij Evesham, op 4 augustus 1265. Montfort had weinig kans tegen de superieure koninklijke troepen, en na zijn nederlaag werd hij gedood en verminkt op het veld.

De oorlog eindigde niet met de dood van Montfort, en Edward bleef campagne voeren. Met Kerstmis sloot hij een akkoord met de jongere Simon de Montfort en zijn medewerkers op het eiland Axholme in Lincolnshire. In maart leidde hij een succesvolle aanval op de Cinque Ports. Een contingent rebellen hield stand in het vrijwel onneembare Kenilworth Castle en gaf zich pas over na het opstellen van het verzoenende Dictum van Kenilworth. In april leek het erop dat Gloucester de zaak van de hervormingsbeweging zou overnemen en de burgeroorlog zou worden hervat, maar na nieuwe onderhandelingen over de voorwaarden van het Dictum van Kenilworth kwamen de partijen tot een akkoord. Edward was echter weinig betrokken bij de schikkingsonderhandelingen na de oorlogen; op dit moment was hij vooral bezig met het plannen van zijn komende kruistocht.

Kruistocht en toetreding

Edward nam op 24 juni 1268 tijdens een uitvoerige ceremonie het kruisvaarderskruis in ontvangst, samen met zijn broer Edmund en neef Hendrik van Almain. Onder de anderen die zich verbonden aan de Negende Kruistocht waren enkele van Edwards vroegere tegenstanders. Er waren grote moeilijkheden om fondsen te werven voor de expeditie.

Oorspronkelijk wilden de kruisvaarders het belegerde christelijke bolwerk Akko ontzetten, maar voordat ze dat konden doen, overkwamen de Fransen verschillende rampen. De Franse troepen werden getroffen door een epidemie die op 25 augustus het leven kostte aan koning Lodewijk zelf in 1270 Tegen de tijd dat Edward in Tunis aankwam, had Karel al een verdrag getekend met de emir, en zat er weinig anders op dan terug te keren naar Sicilië. De kruistocht werd uitgesteld tot de volgende lente, maar een verwoestende storm voor de kust van Sicilië weerhield Karel van Anjou en Lodewijks opvolger Filips III van verdere veldtochten.

Edward besloot alleen verder te gaan, en op 9 mei 1271 landde hij uiteindelijk in Akko. Tegen die tijd was de situatie in het Heilige Land precair. Jeruzalem was in 1244 gevallen en Akko was nu het centrum van het christelijke gebied. De moslimstaten waren onder de Mamlukse leiding van Baibars in het offensief en bedreigden nu Akko zelf. Een ambassade bij de Mongolen zorgde voor een aanval op Aleppo in het noorden, waardoor Baibars troepen werden afgeleid.

In november leidde Edward een aanval op Qaqun, dat als bruggenhoofd naar Jeruzalem had kunnen dienen, maar zowel de Mongoolse invasie als de aanval op Qaqun mislukten. De situatie leek nu steeds wanhopiger te worden. Uiteindelijk dwong een aanval van een moslimmoordenaar in juni hem af te zien van verdere campagnevoering. Hoewel hij erin slaagde de moordenaar te doden, werd hij in zijn arm getroffen door een dolk waarvan men vreesde dat hij vergiftigd was, en raakte hij in de daaropvolgende maanden ernstig verzwakt.

Pas op 24 september verliet Edward Akko. Aangekomen op Sicilië kreeg hij het nieuws te horen dat zijn vader op 16 november was overleden. Edward was diep bedroefd over dit nieuws, maar in plaats van zich meteen naar huis te haasten, maakte hij een rustige reis naar het noorden. De politieke situatie in Engeland was stabiel na de omwentelingen halverwege de eeuw, en Edward werd tot koning uitgeroepen bij de dood van zijn vader, in plaats van bij zijn eigen kroning, zoals tot dan toe gebruikelijk was. Tijdens Edwards afwezigheid werd het land geregeerd door een koninklijke raad onder leiding van Robert Burnell. De nieuwe koning begon aan een reis over land door Italië en Frankrijk, waar hij onder meer de paus in Rome bezocht en een opstand in Gascogne onderdrukte. Pas op 2 augustus 1274 keerde hij terug naar Engeland, en op 19 augustus werd hij gekroond.

 
Operaties tijdens de kruistocht van Edward I  


Middeleeuws manuscript met het verminkte lichaam van Simon de Montfort op het veld van Evesham  

Koning Edward

Edwards bewind kende twee hoofdfasen. De eerste fase was het bestuur van een nu vreedzaam land. De tweede fase was de oorlogsvoering tegen Wales en Schotland.

Administratie

Zijn eerste zorg was de orde te herstellen en het koninklijk gezag te herstellen na het rampzalige bewind van zijn vader. Daartoe veranderde hij de bestuurders. Hij benoemde Robert Burnell tot kanselier, die deze functie bekleedde tot zijn dood in 1292. Edward verving vervolgens de meeste lokale ambtenaren, zoals de sheriffs. Dit werd gedaan ter voorbereiding op een onderzoek dat klachten zou horen over machtsmisbruik door koninklijke ambtenaren. Er werden wetten gemaakt om rechten vast te leggen over eigendom van land, inning van schulden, handel en lokale vredeshandhaving.

Parlement

Edward hervormde het Engelse parlement en maakte er een bron van inkomsten van. Edward hield tijdens zijn bewind regelmatig een parlement. In 1295 vond een belangrijke verandering plaats. Voor dit parlement werden, naast de heren, twee ridders uit elk graafschap en twee vertegenwoordigers uit elke gemeente opgeroepen. Voordien werd van de burgers alleen verwacht dat zij instemden (ja zeiden) met reeds door de heersers genomen besluiten. Nu kwamen zij bijeen met het volledige gezag (plena potestas) van hun gemeenschappen, om in te stemmen met besluiten die in het parlement waren genomen. De koning had nu volledige steun voor het innen van "lekensubsidies" van de gehele bevolking. Lekenpremies waren belastingen die werden geïnd tegen een bepaalde fractie van de roerende goederen van alle leken. Historici hebben dit het "Modelparlement" genoemd.

Oorlog in Wales

Llywelyn ap Gruffudd was de belangrijkste Welshe leider. Hij weigerde Edward eer te bewijzen en trouwde met Eleanor, de dochter van Simon de Montfort. In november 1276 werd de oorlog verklaard. De eerste operaties werden gelanceerd onder leiding van Mortimer, Edmund Crouchback (de broer van Edward) en de graaf van Warwick. De steun voor Llywelyn was zwak onder de Welsh.

In juli 1277 viel Edward binnen met een troepenmacht van 15.500 man, waarvan 9.000 Welshmen. De campagne kwam nooit tot een grote veldslag en Llywelyn besefte al snel dat hij geen andere keuze had dan zich over te geven. Bij het Verdrag van Aberconwy in november 1277 bleef hij alleen achter met het land Gwynedd, maar mocht hij de titel Prins van Wales behouden.

Toen er in 1282 opnieuw oorlog uitbrak, was dat heel anders. Voor de Welsh ging deze oorlog over nationale vrijheid. Hij had brede steun, vooral na pogingen om Engelse wetten op te leggen aan Welshe onderdanen. Voor Edward werd het een veroveringsoorlog. De oorlog begon met een opstand van Dafydd (de jongere broer van Llywelyn), die zich ergerde aan de beloning die hij in 1277 van Edward had gekregen. Llywelyn en andere Welshe stamhoofden sloten zich al snel aan, en aanvankelijk boekten de Welsh militaire successen. De Welshe opmars eindigde echter op 11 december, toen Llywelyn in een val werd gelokt en gedood in de Slag bij Orewin Bridge. De Engelse verovering was compleet met de gevangenneming in juni 1283 van Dafydd, die naar Shrewsbury werd gebracht en de volgende herfst als verrader werd geëxecuteerd.

Verdere opstanden vonden plaats in 1287-8 en in 1294. In beide gevallen werden de opstanden neergeslagen. Door de wet van 1284, het Statuut van Rhuddlan genaamd, werd Wales opgenomen in Engeland en kreeg het een bestuurssysteem zoals de Engelsen, met counties die werden bestuurd door sheriffs.

Het Engelse recht werd ingevoerd in strafzaken, hoewel de Welsh in sommige gevallen van eigendomsgeschillen hun eigen wetten mochten handhaven. Na 1277, en in toenemende mate na 1283, begon Edward aan een grootschalig project van Engelse vestiging in Wales. Hij stichtte nieuwe steden als Flint, Aberystwyth en Rhuddlan.

Edward begon een groot programma voor de bouw van kastelen, om de Welsh onder controle te houden. Zijn kastelen waren het begin van het wijdverbreide gebruik van schietgaten in kasteelmuren in heel Europa, waarbij gebruik werd gemaakt van Oosterse invloeden. Ook een product van de kruistochten was de introductie van het concentrische kasteel, en vier van de acht kastelen die Edward in Wales stichtte volgden dit ontwerp.

In 1284 werd Edwards zoon Edward - de latere Edward II - geboren in Caernarfon Castle. In 1301 werd de jonge Edward in Lincoln de eerste Engelse prins die de titel Prins van Wales kreeg.

Oorlogen met Schotland

In de jaren 1280 was er vrede tussen Schotland en Engeland. Alexander III van Schotland en Edward hadden een overeenkomst waarbij Alexander land in Engeland bezat. Dit gaf hem het excuus om Edward als zijn heer te erkennen, en liet onduidelijk of dit ook voor Schotland gold.

De troonopvolger was zijn kleindochter Margaretha. Helaas stierf Alexander in 1286, gevolgd door Margaret in 1290. Hierdoor bleef Schotland achter zonder koning, waarmee alle problemen begonnen.

Strijd om de kroon van Schotland

Er waren veertien eisers; John Balliol en Robert de Brus (de grootvader van de beroemde Robert the Bruce) hadden de beste zaken. De concurrenten kwamen overeen het rijk aan Edward over te dragen totdat er een beslissing was genomen. John Balliol werd in 1292 gekozen.

Edward bleef zijn claim als opperheer van Schotland doorzetten. Hij bemoeide zich met een aantal juridische zaken van Schotland en stond erop dat de Schotten militaire dienst namen in zijn leger. Hierdoor sloten de Schotten een verbond met Frankrijk. Zij vielen vervolgens Carlisle aan.

Edward reageerde door Schotland in 1296 binnen te vallen en de stad Berwick in te nemen in een bijzonder bloedige aanval. Bij de Slag bij Dunbar werd het Schotse verzet effectief neergeslagen. Edward nam de Stone of Destiny - de Schotse kroningssteen - in beslag en bracht deze naar Westminster, zette Balliol af en plaatste hem in de Tower of London, en installeerde Engelsen om het land te regeren. De campagne was zeer succesvol geweest, maar de Engelse triomf zou slechts tijdelijk zijn.

William Wallace

Hoewel het Schotse conflict in 1296 opgelost leek, werd het opnieuw begonnen door William Wallace, die uit een van de notabele families stamde. Wallace was eerder een krijgsheer dan een politicus, en begon al snel een opstand. Hij versloeg een grote Engelse troepenmacht bij Stirling Bridge in 1297, terwijl Edward in Vlaanderen was. In 1298 versloeg Edward Wallace in de Slag bij Falkirk. Daarna vermeden de Schotten openlijke gevechten ten gunste van het plunderen van Engeland met kleine groepen.

De volgende stap van Edward was politiek: in 1303 werd een vredesakkoord gesloten tussen Engeland en Frankrijk, waardoor de Frans-Schotse alliantie werd verbroken. Robert de Brus en de meeste andere edelen beloofden trouw aan Edward. Wallace werd verraden en overgeleverd aan de Engelsen. Hij werd publiekelijk geëxecuteerd.

De situatie veranderde opnieuw in 1306, toen de Brus zijn rivaal John Comyn vermoordde en zich tot koning van Schotland liet kronen door Isobel, zuster van de graaf van Buchan. Edward, in slechte gezondheid, stuurde legers naar het noorden onder andere bevelhebbers. Brus werd verslagen in de Slag bij Methven in juni 1306. Na de slag volgde Edward met brute onderdrukking van de bondgenoten van de Brus. Als reactie hierop wakkerde dit meer opstanden aan. Dit conflict was nog gaande in 1307 toen Edward, nu een bejaarde man, zijn laatste veldtocht naar Schotland leidde voordat hij op 68-jarige leeftijd stierf in de grensstad Burgh-by-sands, wat leidde tot de opvolging van de Prins van Wales als Edward II van Engeland.

 
Groat van Edward I (4 pence)  

Kwestie

Eleonora van Castilië stierf op 28 november 1290. Ongebruikelijk voor gearrangeerde huwelijken, hield het paar echt van elkaar. Edward was diep getroffen door haar dood. Hij richtte twaalf Eleanor-kruisen op, één op elke plaats waar haar begrafenisstoet voor de nacht stopte. Als onderdeel van het vredesakkoord tussen Engeland en Frankrijk in 1294 werd overeengekomen dat Edward zou trouwen met de Franse prinses Margaretha. Het huwelijk vond plaats in 1299.

Edward en Eleanor kregen minstens veertien kinderen, misschien wel zestien. Hiervan overleefden vijf dochters de volwassen leeftijd, maar slechts één jongen, zijn zoon en erfgenaam Edward, Prins van Wales.

Edward was bezorgd over het feit dat zijn zoon niet aan de verwachtingen voldeed, en verbande op een gegeven moment de favoriet van de prins, Piers Gaveston. Edward wist misschien dat zijn zoon biseksueel was, maar hij gooide Gaveston niet van de kantelen van het kasteel, zoals in Braveheart.

 
Edward I van Engeland  


Eleonora van Castilië